Πολλοί στη ζωή τους περνάνε «ζωή χαρισάμενη», άλλοι πάλι έχουν «βίον αβίωτον». Καταπληκτικές λέξεις και οι δύο. Ακόμη και ο Χριστός που μας χάρισε τη ζωή -ψάλλουμε το «ζωήν χαρισάμενος»- χρησιμοποίησε τη λέξη ζωή πολλές φορές. Όταν ήταν μαζί μας το είπε επανειλημμένα: Εγώ είμαι η ανάστασις και η ζωή.

Επίσης, είπε ότι είναι η αλήθεια και η ζωή, καθώς επίσης είπε και ότι είναι ο άρτος της ζωής και τώρα το Πάσχα ήρθε από το θάνατο στη ζωή και μάς έδωσε την αιώνια ζωή!
Όπως βλέπετε, την ανθρώπινη κατασκευασμένη λέξη ζωή την τίμησε και ο Θεός ο ίδιος και έγινε σήμα κατατεθέν. Όταν μάς δημιούργησε δεν μάς έδωσε καμία γλώσσα, αλλά αργότερα και ο Θεός ο ίδιος πήρε την ανθρώπινη γλώσσα για να στήσει τη βασιλεία του αλλά και να αποκαλυφτεί. Αυτή είναι η θεϊκή δύναμη της γλώσσας. Υπερβολές θα μου πείτε. Πώς όμως θα μιλούσαμε για Θεό χωρίς γλώσσα; Και Αυτός πώς θα μάς μιλούσε; Δεν υπάρχει αμφιβολία πως το καταπληκτικότερο δημιούργημα του ανθρώπου είναι η γλώσσα.

ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

Στα ελληνικά έχουμε δύο λέξεις με την ίδια σημασία. Βίος και ζωή είναι συνώνυμες λέξεις. Λέμε ο έγγαμος βίος, κοινωνικός βίος, ιδιωτικός βίος, αλλά και η χιλιοειπωμένη ευχή στους νεόνυμφους: Σας ευχόμαστε βίον ανθόσπαρτον! Έχουμε όμως και τη φράση: Ο τάδε είναι βίος και πολιτεία και εννοούμε μία μπλεγμένη και πολύ περιπετειώδη ζωή. Οι άγιοί μας σώζονται στα συναξάρια με τίτλο: Βίοι των αγίων. Έχουμε επίσης τον πολύ γνωστό μας Πλούταρχο (47-127 μ.Χ.) ο οποίος έγραψε τα περίφημα βιβλία του με τον εντυπωσιακό τίτλο «Βίοι Παράλληλοι».

Από την άλλη μεριά, η ζωή ως λέξη έχει μία πλουσιότατη παράδοση στη σημερινή μας γλώσσα. Σήμερα μάς τυραννάει το κόστος της ζωής και έχει γίνει μαρτύριο η ζωή μας. Δίνω τη ζωή μου για κάτι, αλλά και δίνω τέλος στη ζωή μου. Είναι όμως γλυκιά η ζωή και έτσι κερδίσαμε τη ζωή. Πολλοί όμως κάνουν σκυλίσια ζωή και μαρτυρική ζωή ακόμη και άσωτη ζωή και στο τέλος αλλάζουμε ζωή, όπως το τονίζει στην «Άρνηση» ο ποιητής μας Γ. Σεφέρης.

ΑΠΟΧΡΩΣΕΙΣ ΣΗΜΑΣΙΩΝ

Η λέξη βίος είναι της λόγιας παράδοσής μας και όπως είδατε την χρησιμοποιούμε σε λόγιες εκφράσεις. Η λέξη έχει έναν έντιμο βίο. Ενώ η λέξη ζωή χρησιμοποιείται σε όλες τις άλλες χρήσεις. Θα λέγαμε πως βίος είναι ένας τρόπος ζωής, αλλά σημαίνει και τη διάρκεια της ζωής. Την ίδια τη ζωή, δηλ. τη βιολογική της πλευρά, το βίος, την περιουσία δηλώνεται με τη λέξη ζωή και χαρακτηρίζεται με αυτή τα ενόργανα όντα, αυτά που έχουν ζωή.

Αυτός που έχει ζωντάνια μέσα του ονομάζεται ζωηρός.
Το αρχαίο μας ρήμα βιόω σήμερα για να ξεχωρίσουμε όλα αυτά τα φωνήεντα το κάναμε βιώνω. Κατά τον ίδιο τρόπο το δηλόω έγινε δηλώνω και το πληρόω πληρώνω. Έχουμε πάμπολλα τέτοια ρήματα. Όσο για το ρήμα ζω ανήκει σε μία ιδιαίτερη κατηγορία: ζεις, ζει κ.λπ. δηλ. βρίσκομαι στη ζωή από το οποίο δημιουργήσαμε τη λέξη ζωή. Και τα δύο ρήματα βιώνω και ζω είναι για τη γλώσσα μας… ζωτικής σημασίας.

ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΖΩΗ ΣΤΑ ΑΓΓΛΙΚΑ

Το βίο τον αγάπησαν και οι Λατίνοι/Ρωμαίοι και όταν τον ενσωμάτωσαν στη γλώσσα τους έκαναν ό,τι κάναμε και εμείς από βιόω σε βιώνω. Αυτοί προτίμησαν άλλα σύμφωνα να ξεδιαλύνουν τα φωνήεντα: βιόω = vivo, βίος = vita, συμβιώ = convivo, ζωτικός= vitalis και η μακροβιότητα έγινε vivacitas. Τα ίδια έγιναν στα ιταλικά: vivere = ζω, vita = ζωή, vivace = ζωηρός, vitale = ζωτικός, vivacita = ζωηρότητα. Έτσι όλα αυτά πέρασαν στα αγγλικά: vie = ζωή, vital = ζωτικός, convivial = συμποσιακός και πολλά άλλα. Όσο δε στα αγγλικά μπήκαν οι εξής λέξεις όπως τις αναφέρει η Β. Ζαγκαβιέρου-Βούρβουλη στο έργο της: Η προσφορά της Ελληνικής Γλώσσας στην εξέλιξη την Ευρωπαϊκών Γλωσσών, Επικαιρότητα, Αθήνα 1984: to revive = αναβιώ, revival = αναζωογόνηση, vital = ζωτικός, vitality = ζωτικότητα, vivacious = ζωηρός, convivial = συμποσιακός, conviviality = ευθυμία και vivid = ζωντανός.

Το ζω και η ζωή χάρισαν στα Αγγλικά τη Zoology=ζωολογία, azote = άζωτο, zodiac = ζώδιο, zoophyte = ζωόφυτο και το zoo = ζωολογικός κήπος.

ΚΑΙ ΤΟ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΟ ΕΠΙΜΥΘΙΟ ΜΑΣ

Το είπε ο Σωκράτης: Ανεξέταστος βίος ου βιωτός ανθρώπω». (Την ανεξέταστη ζωή δεν αξίζει να την ζει ο άνθρωπος). Ο Αρχιμήδης πρόσθεσε: «Το τέλος της ζωής είναι ο θάνατος και το τέλος του θανάτου η ζωή. Αυτό είναι νόμος». Και ο Καζαντζάκης διακήρυξε: Μικρή αστραπή η ζωή μας, αλλά προφταίνουμε!