«Μου μίλησε για την ιστορική απαγωγή όταν αρραβωνιάστηκα την ανιψιά του Μαρία. Ήταν ένας άνθρωπος καλοσυνάτος, χαμηλών τόνων, πιστός στο καθήκον με μεγάλη ευστροφία πνεύματος και δεν δείλιαζε μπροστά στον κίνδυνο.

Όταν σχεδιαζόταν η απαγωγή ήταν χωροφύλακας στις Αρχάνες, γι’ αυτό και τον έβαλαν να παρακολουθεί όλες τις κινήσεις του στρατηγού, χωρίς να κινεί υποψίες. Ήταν εκείνος που μαζί με δυο λοχαγούς Εγγλέζους και έναν δικό μας, τον αδελφό του Μπαντουβά έστησαν καρτέρι, σταμάτησαν το τζιπ του Κράιπε, δήθεν για έλεγχο, ντυμένοι με στολές Γερμανών και αφού τραυμάτισαν θανάσιμα τον οδηγό που πήγε να προβάλει αντίσταση, έδεσαν με σχοινιά τον Κράιπε που αντιστέκονταν βίαια και τον ξάπλωσαν στο πίσω μέρος του τζιπ ανάσκελα. Του γύμνωσαν το στήθος και είχαν συνέχεια ένα κρητικό μαχαίρι λίγα εκατοστόμετρα από την καρδιά του. Αν έκανε, του είπαν, την παραμικρή κίνηση, θα έβρισκε ακαριαίο θάνατο. Η αλήθεια είναι ότι δεν είχαν σκοπό να τον βλάψουν. Ο στόχος ήταν να τον κρύψουν και μετά όταν θα ήταν ασφαλές να τον φυγαδεύσουν στην Αφρική. Μ’ αυτόν τον τρόπο ήθελαν να αναπτερώσουν το ηθικό των μελών της ντόπιας αντίστασης και του λαού και ταυτόχρονα να δώσουν ένα δυνατό χαστούκι στο πρόσωπο των δυνάμεων κατοχής της Κρήτης».

Ο Σήφης Μανατάκης μιλά με πάθος για το κλίμα που επικρατούσε την εποχή εκείνη, Απρίλη του 1944, τις αθρόες εκτελέσεις. «Ήταν σα τα λυσσασμένα σκυλιά που διψούσαν για αίμα, αλλά και η αντίσταση του λαού ήταν φοβερή. Η απαγωγή του Κράιπε θεωρείται από τα πιο τολμηρά εγχειρήματα αυτής της εποχής. Έγινε, φυσικά, με συμμετοχή και σχέδιο των Άγγλων στο νησί».

ΚΕΡΑΥΝΟΣ ΕΝ ΑΙΘΡΟΙΑ  

Λίγους μήνες πριν την οριστική αναχώρηση των γερμανικών στρατευμάτων κατοχής από την Ελλάδα, μια ομάδα ριψοκίνδυνων ανδρών, τερμάτισε άδοξα τη σταδιοδρομία του ήρωα της πολιορκίας του Λένινγκραντ και διακεκριμένου στις αιματηρές μάχες του Στάλιγκραντ και της Κριμαίας, ταξίαρχου Κράιπε.
Η είδηση της απαγωγής του, στις 26 Απριλίου 1944, έπεσε ως ‘κεραυνός εν αίθρια’ στις γερμανικές δυνάμεις κατοχής της Κρήτης και το Γερμανικό Επιτελείο του Βερολίνου, συγκλονίζοντας ακόμη και τον ίδιο τον Χίτλερ. Ο Κράιπε ήταν ένας ζωντανός θρύλος για τους γερμανούς, έχοντας παρασημοφορηθεί πάμπολλες φορές στην μακρόχρονη υπηρεσία του στο στράτευμα από την εποχή ακόμη του Α Παγκοσμίου Πολέμου.

Κατά τραγική ειρωνεία ο Κράιπε απήχθη ανήμερα της  κοινοποίησης της προαγωγής του σε υποστράτηγο, στα πλαίσια της ανάληψης των νέων καθηκόντων του ως ανώτατος διοικητής της Μεγαλονήσου.

Ο Κράιπε είχε έλθει στην Κρήτη μόλις δύο μήνες και δύο μέρες πριν την απαγωγή του, σε αντικατάσταση του στρατηγού Μίλερ. Το αρχικό σχέδιο των Βρετανών προέβλεπε την απαγωγή του Μίλερ που είχε προ πολλού καταφέρει να ξεσηκώσει θύελλα αντίδρασης στα συμμαχικά κλιμάκια εξαιτίας των εγκλημάτων του σε βάρος του άμαχου πληθυσμού του ηρωικού κρητικού λαού.

Η ενδιάμεση απρόβλεπτη αντικατάστασή του από τον Κράιπε, δεν πτόησε του Βρετανούς, εφόσον έτσι κι αλλιώς, στόχος τους ήταν η εξύψωση του ηθικού των μελών της ντόπιας αντίστασης και του λαού, με ταυτόχρονη προσβολή  των κατακτητών της νήσου.

Ως κατοικία του στρατηγού Κράιπε είχε επιλεγεί η βίλα ‘Αριάδνη’, απέναντι από τα ερείπια της αρχαίας Κνωσού και πέντε χιλιόμετρα από το Ηράκλειο.
Στην μικρή κωμόπολη Άνω Αρχάνες, σε απόσταση 17 περίπου χιλιομέτρων από τη βίλα, βρισκόταν το στρατηγείο του Κράιπε. Κατά τη συνήθεια του ο στρατηγός πήγαινε καθημερινά στο στρατηγείο του και επέστρεφε σπίτι του λίγο πριν τις 9 το βράδυ. Κατά τη διάρκεια αυτής ακριβώς της καθημερινής διαδρομής του Κράιπε, κρίθηκε σκόπιμο να εκτελεστεί το παράτολμο εγχείρημα της απαγωγής του.

ΚΑΤΑΣΤΡΩΣΗ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ

Την πρωτοβουλία της εφαρμογής του σχεδίου απαγωγής είχε ο ταγματάρχης, γνωστός και ως Paddy. Οι πιθανότητες επιτυχίας του Φέρμορ εμφανιζόταν ενισχυμένες, δεδομένου ότι γνώριζε την ελληνική γλώσσα και την ενδοχώρα του νησιού πολύ καλά. Επίσης, τα μέλη των κρητικών αντιστασιακών οργανώσεων τον γνώριζαν αρκετά, ώστε να τον εμπιστεύονται τυφλά. Πραγματικά δεν θα μπορούσε να βρεθεί κανένας πιο κατάλληλος για ν’ αναλάβει την αρχηγία των καταδρομέων σε τούτη την επικίνδυνη αποστολή.

Ο Φέρμορ άρχισε με προσοχή να συνθέτει την ομάδα κρούσης, λαμβάνοντας αυστηρά υπόψη του τις ιδιαίτερες ικανότητες του καθενός. Ο Βρετανός λοχαγός Ουίλλιαμ Μος, εκτός από θάρρος και εμπειρία στις καταδρομικές επιχειρήσεις που διέθετε, γνώριζε αρκετές γλώσσες και είχε εξαιρετικές ικανότητες στην οδήγηση.
Ο χωροφύλακας Μανώλης Πατεράκης γνώριζε πάρα πολύ καλά τα μονοπάτια και τα βουνά της Κρήτης, όπως και ο ανθυπολοχαγός Γίωργος Τυράκης. Ο Αθανασάκης θα παρακολουθούσε τα δρομολόγια του Κράιπε, ενώ ο Στρατής Σαβιολάκης με το πρόσχημα ότι εκτελούσε δήθεν υπηρεσία ασφαλείας, μπορούσε να πλησιάζει αρκετά το σπίτι του Κράιπε και να καταγράφει κάθε κίνηση.

Ο Φέρμορ δεν άργησε να πάρει την απόφασή του. Θα χτυπούσαν βραδάκι, κατά την επιστροφή του στρατηγού στο σπίτι του.
Αναφέρεται ότι ο Φέρμορ με τον Μος, φορώντας στολές δεκανέα της γερμανικής Στρατιωτικής Αστυνομίας, στάθηκαν στη μέση του δρόμου, υψώνοντας ένα σήμα STOP και ανάβοντας ένα κόκκινο φανάρι, ώστε να υπονοηθεί ότι πρόκειται για συνηθισμένο έλεγχο ασφαλείας. Ο Φέρμορ ζήτησε σε άψογα γερμανικά την ταυτότητα του στρατηγού και την άδεια κυκλοφορίας.

Και πριν καλά-καλά προλάβει ο Κράιπε να ξεκουμπώσει την τσέπη του για να επιδείξει το ντοκουμέντο που του ζητήθηκε, διαμαρτυρόμενος που ο δεκανέας δε γνώριζε το διοικητή του, ο Φέρμορ κόλλησε το πιστόλι του στο στήθος του λοχαγού, ανακοινώνοντάς του ταυτόχρονα ότι από εκείνη τη στιγμή ήταν αιχμάλωτος των Βρετανών.

Περιγράφεται, στο ιστορικό ντοκουμέντο η αντίδραση του οδηγού που ήταν ο ανιψιός του στρατηγού, δίνονται λεπτομέρειες αναφορικά με τα θανάσιμα χτυπήματα που δέχτηκε καθώς και ο τρόπος που ακινητοποιήθηκε ο Κράιπερ και που συμπίπτει ακριβώς με την περιγραφή του Σαβιολάκη στο συμπάροικο Σήφη Μανατάκη.
Ώσπου ν’ απομακρυνθούν, αναφέρεται, ότι πέρασαν πάνω από 22 ελέγχους και μετά από οδήγηση δύο περίπου ωρών, σταμάτησαν λίγο πριν το σημερινό χωριό Νέα Αξιός. Ο λοχαγός Μος, ο Πατεράκης, ο Σαβιολάκης και ο Κράιπε θα πήγαιναν προς τον Ψηλορείτη.

Μέχρι να φτάσουν στο κρησφύγετο, υπέστησαν φοβερές δοκιμασίες από την πείνα, το κρύο και την πορεία μερόνυχτα ολόκληρα. Τον Κράιπε τον ανέβασαν σ’ ένα μουλάρι, δεμένο πάντα με σχοινιά, όπου αναφέρεται ότι έπεσε δύο φορές και τραυματίστηκε.

Η φυγάδευσή του στο Κάιρο υπήρξε περιπετειώδης. Ο Κράιπε τελικά οδηγήθηκε στην Αγγλία και από κει στον Καναδά, όπου παρέμεινε έγκλειστος σε στρατόπεδο αιχμαλώτων κοντά στα Βραχώδη όρη μέχρι το 1947, οπότε απελευθερώθηκε.

Αν περάσετε από τις Αρχάνες θα δείτε την οδό Ευστρατίου Σαβιολάκη. Είναι ένας από τους πολλούς γενναιόψυχους Κρητικούς που έβαζαν την ελευθερία πάνω και από αυτή τη ζωή τους.

Τη μνήμη αυτών των παλικαριών δεν θα πρέπει να παύσουμε να τιμούμε και να μεταφέρουμε το θαυμασμό και το σεβασμό στη μνήμη τους και στις νεότερες γενιές.