Ο γύρος του κόσμου με ένα ούτι

Η διεθνής αναγνώριση για τον Κυριάκο Καλαϊτζίδη είναι αποτυπωμένη με δεκάδες τρόπους. Κορυφαίος συνθέτης, ουτίστας και δάσκαλος βυζαντινής μουσικής, έχει πλούσιο έργο να επιδείξει στα δεκαεπτά χρόνια πορείας του στη μουσική.

Εχει διδάξει περισσότερους από 5.000 μαθητές, έχει ολοκληρώσει περισσότερα από 25 ερευνητικά έργα, έχει εκδώσει 11 βιβλία και διδακτικά εγχειρίδια, καθώς και 29 CD. Έχει διοργανώσει περισσότερες από 400 εκδηλώσεις μικρού και μεγάλου βεληνεκούς κι έχει δώσει την ευκαιρία σε περισσότερους από 500 μουσικούς να παρουσιάσουν την τέχνη τους, εντός κι εκτός των τειχών. Και να φανταστεί κανείς ότι τον έδιωξαν από το ωδείο γιατί δεν διάβαζε.

Με οικογενειακή καταγωγή από τον Πόντο και την Καππαδοκία, με πατέρα καθηγητή Θεολογίας και θείους που τραγουδούσαν ποντιακά τραγούδια, άρχισε από νωρίς την αναζήτηση στη γνώση. Σπούδασε Θεολογία στο Αριστοτέλειο και έκανε και διδακτορικό στην Ψυχολογία. Πέρασε αρκετές ώρες πίσω από το Βυζαντινό Ψαλτήρι, ολοκλήρωσε τις σπουδές του στη Βυζαντινή μουσική στο Ωδείο Άλεξ Τουρνάισεν, πήρε πτυχίο ιεροψάλτη και δίπλωμα μουσικοδιδασκάλου. “Τη βυζαντινή μουσική ουσιαστικά τη σπούδασα στο στασίδι της ενορίας μας, πλάι στον Ελευθέριο Γεωργιάδη (Άρχων Λαμπαδάριος της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου). Πήρα πολλά από αυτόν”, συμπληρώνει ο ίδιος.

Το μεγάλο “κλικ” όμως στη ζωή του έγινε κατά λάθος, όταν έπεσε στα χέρια του ένα ούτι. “Ηταν η στιγμή όπου ένιωσα τη μυστική σχέση που σε συνδέει με τα πράγματα”, θα πει. Ταξίδεψε στην Ανατολή κι ειδικότερα στη Τουρκία, όπου συνάντησε δεξιοτέχνες του είδους κι μυήθηκε στα μυστικά της Τέχνης τους. Διδάχθηκε από τον Ρος Ντέιλι κι ανακάλυψε νέες αισθητικές απολαύσεις μέσα στον ήχο του.

ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ

Το ουσιαστικό έργο του Κυριάκου Καλαϊτζίδη, όμως, ξεκίνησε το 1993, στη Θεσσαλονίκη, όταν μαζί με φίλους του μουσικούς ίδρυσαν τον Πολιτιστικό Οργανισμό και το μουσικό σύνολο “Εν Χορδαίς”, ως μια προσπάθεια διάσωσης, ανάδειξης, μελέτης και διδασκαλίας των μουσικών παραδόσεων της Μεσογείου. Και το πείραμα πέτυχε. Η μεγάλη αναγνώριση του “Εν Χορδαίς” ήρθε το 2008 με τη βράβευσή του, ανάμεσα σε περίπου 850 μουσικά σχήματα από όλο τον κόσμο, με το Prix France Musiques du Monde της γαλλικής ραδιοφωνίας, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ BabelMed στη Μασσαλία. Ακολούθησε η ηχογράφηση του δίσκου “En Chordais Musique d’ Asie Mineure et de Constantinople” (ζωντανά στο “Theatre de la Ville”), με παραδοσιακά τραγούδια και σκοπούς της Μικράς Ασίας, για τη γαλλική δισκογραφική Occora. “

Όπου και να πηγαίνουμε στο εξωτερικό έχουμε πολύ θερμή υποδοχή και το κοινό μας είναι κυριολεκτικά διεθνές, ενώ όλες μας οι εμφανίσεις είναι sold out. Μην ξεχνάτε ότι το διεθνές κοινό -ακούει- μουσική, δεν πάει κάπου απλώς για να διασκεδάσει και, το σημαντικότερο, δεν διακατέχεται από συμπλέγματα και προκαταλήψεις. Αγκαλιάζει την καλή μουσική από όπου κι αν αυτή προέρχεται. Και το Εν Χορδαίς πάνω από όλα προσπαθεί να παράγει καλή μουσική και σε έναν βαθμό το πετυχαίνει”.

Τον Νοέμβριο του 2006 το “Εν Χορδαίς” συνόδευσε τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κάρολο Παπούλια, στο επίσημο ταξίδι του στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Ομάν, ενώ το 2007 ήταν η επίσημη πρόταση του ελληνικού τμήματος της UNESCO για το βραβείο Sharjah, για την προβολή του αραβικού πολιτισμού.
Πέρυσι ήταν ο μοναδικός Έλληνας ανάμεσα σε δώδεκα κορυφαίους συνθέτες που έργο του συμπεριλήφθηκε στην πολυτελή έκδοση “The artworks of the most famous oud players in modern history”, η οποία κυκλοφόρησε από τη Συριακή Ακαδημία. “Χάρηκα πάρα πολύ, είναι η αλήθεια, αλλά προσπάθησα να ενεργοποιήσω το σύστημα άμυνας απέναντι στη δημοσιότητα, γι’ αυτό και δεν το επικοινώνησα. Για μένα η παράδοση είναι καταφύγιο και οχυρό και το ζητούμενο είναι η Τέχνη. Γενικά στην Ελλάδα δεν ακούμε μουσική. Συνδέουμε τη μουσική με τη διασκέδαση, αν δεν το κάνεις αυτό είσαι στο περιθώριο. Γενικά υπάρχει μια γενικότερη αναγνώριση του Εν Χορδαίς, σε αντίθεση με την εσωστρέφεια που χαρακτηρίζει την τρέχουσα ελληνική μουσική πραγματικότητα”, επισημαίνει.

Έχει πρόσφατα γυρίσει από το Βουκουρέστι, όπου έδωσε συναυλία αφιερωμένη στη βυζαντινή πολιτιστική κληρονομιά, ενώ έχει προηγηθεί σόλο εμφάνισή του στο Opera House του Σίδνεϊ. Την ίδια στιγμή ετοιμάζει βαλίτσες με το “Εν Χορδαίς”, για Τυνησία, Γερμανία, Κύπρο, Γαλλία, Αίγυπτο, Λίβανο. Ο κ. Καλαϊτζίδης δεν στέκεται ποτέ. Το “Εν χορδαίς”, όπως ο ίδιος λέει, είναι ένας τρόπος ζωής και η μουσική ένα καταφύγιο κι ένας μοναδικός τρόπος έκφρασης.

Από το Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης μέχρι το Silk Road Festival του Χονγκ Κονγκ και από το Grace Rainey Auditorium of Metropolitan Museum of Art της Νέας Υόρκης στο Parcel Room of South Βank του Λονδίνου, ο δρόμος είναι μακρύς και οι μουσικές στάσεις πολλές. Ο Κυριάκος Καλαϊτζίδης, όμως, δεν μιλά πολύ και δεν ενθουσιάζεται. Δεν θεωρεί τον εαυτό του ταλαντούχο. Για εκείνον ταλέντο είναι η υπομονή κι επιμονή σε αυτό που επιλέγει κάποιος να ασχοληθεί. Αν και φύσει αισιόδοξος, θεωρεί ότι όλα κάνουν τον κύκλο τους. Πιστεύει ότι έχει δουλέψει πολύ σκληρά και έχει σχέδια τα οποία περιμένουν την κατάλληλη στιγμή ώστε να ανοίξουν διάλογο με τον παραδοσιακό ήχο.”