Ο βρετανός φωτογράφος Platon πήρε το όνοµά του από τον έλληνα φιλόσοφο και, παρ’ όλο που o ίδιος δεν έχει σχέση µε τη φιλοσοφία, διαθέτει, εκτός από ταλέντο,  διερευνητικό πνεύµα και αναλυτική προσέγγιση απέναντι στη ζωή και στην τέχνη. Γεννήθηκε στο Λονδίνο το 1968 αλλά µεγάλωσε στην Πάρο µε τη βρετανή µητέρα του, ιστορικό τέχνης, και τον έλληνα πατέρα του, αρχιτέκτονα. «Αυτά τα χρόνια στην Ελλάδα ασκούν µια διαρκή επιρροή πάνω µου» εξηγεί. « Ο ήλιος, το ελληνικό φως και οι άνθρωποι είναι πάντα στην καρδιά µου και έχουν επηρεάσει την τέχνη µου».

Οταν το 1995 ο Platon επιστρατεύτηκε από τον Τζον Κένεντι Τζούνιορ για να φωτογραφίσει ηγετικές φυσιογνωµίες των Ηνωµένων Πολιτειών για το πολιτικό περιοδικό «George», ανακάλυψε την ανεξάντλητη γοητεία που του ασκεί ο κόσµος της πολιτικής, ιδιαίτερα της Αµερικής, όπου ζει και εργάζεται σήµερα.

Το 2004 εξέδωσε το πρώτο βιβλίο του µε τίτλο «Plato’s Republic» (η δηµοκρατία του Πλάτωνα) στο οποίο εµπεριέχονται 120 πορτρέτα σύγχρονων ηγετικών µορφών. Στο βιβλίο συµπεριλαµβανόταν και το πολυσυζητηµένο πορτρέτο του προέδρου Μπιλ Κλίντον, το οποίο εµφανίστηκε στο εξώφυλλο του περιοδικού «Esquire» το 2000. Αυτή η φωτογραφία έµελλε να είναι το τελευταίο προεδρικό πορτρέτο του Κλίντον και θεωρήθηκε ιδιαίτερα αµφιλεγόµενη και προκλητική, προβάλλοντας το όνοµα του Platon διεθνώς. Ετσι, δεν αποτέλεσε έκπληξη το γεγονός ότι το 2007 ο Platon επιλέχθηκε από το περιοδικό «Time» για να φωτογραφίσει τον ρώσο πρόεδρο Πούτιν για το εξώφυλλο του τεύχους ∆εκεµβρίου. Ενα πορτρέτο που κέρδισε το πρώτο βραβείο στον διαγωνισµό World Press Photo Award, το 2008.

Αυτό το καλοκαίρι κυκλοφορεί το νέο βιβλίο του, «Power Platon», µια επιλογή 120 πορτρέτων των ισχυρότερων πολιτικών προσώπων του πλανήτη. Το Σεπτέµβριο του 2009, όταν σχεδόν όλοι οι παγκόσµιοι ηγέτες βρέθηκαν στην Νέα Υόρκη για τη συνάντηση των Ηνωµένων Εθνών, ο Platon έστησε το µικροσκοπικό στούντιό του σε µια γωνιά στον όροφο της Γενικής Συνέλευσης και προσπάθησε να προσελκύσει µπροστά στον φακό του όσο περισσότερους από τους παρευρισκόµενους πολιτικούς µπορούσε. Για πέντε ηµέρες έβαλε τα δυνατά του να σαγηνεύσει µε τη φωτογραφική µηχανή του ανθρώπους όπως ο Μαχµούντ Αχµαντινετζάντ και ο Μοαµάρ Καντάφι. «Η αρχική ιδέα προήλθε από αυτό που τώρα ονοµάζουµε µεγάλη ύφεση» µου εξηγεί ο Plato. «Ενιωσα ότι τα κράτη έπρεπε να αρχίσουν να συνεργάζονται προκειµένου να αντιµετωπίσουν την παγκόσµια οικονοµική κρίση, τα ζητήµατα ανθρωπίνων δικαιωµάτων και τις φυσικές καταστροφές. Η πολιτική όµως πάντα περιχαρακώνεται στην επικοινωνιακή στρατηγική, στην προπαγάνδα και στις διαφηµιστικές εκστρατείες, γι’ αυτό εγώ θέλησα να δοκιµάσω να δείξω το ανθρώπινό πρόσωπό της, απογυµνωµένο».

Τα τελευταία χρόνια ο Platon συνεργάζεται στενά µε την οργάνωση Human Rights Watch και έχει κληθεί από αυτή να συνεισφέρει στην καταγραφή των στατιστικών στοιχείων κάνοντας πορτρέτα, δηµιουργώντας έτσι ένα φωτογραφικό αρχείο για περιπτώσεις παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωµάτων σε όλον τον κόσµο. «Πρόκειται για ανθρώπους απόλυτα αποδυναµωµένους, που έχουν κακοποιηθεί από την πολιτική εξουσία. Στην πραγµατικότητα είναι το ακριβώς αντίθετο των ισχυρών αντρών και γυναικών του βιβλίου µου». Ο Platon πιστεύει ότι µπροστά στον φωτογραφικό φακό, σε εκείνα τα κλάσµατα δευτερολέπτου προτού κλείσει ο φωτοφράκτης, το ανθρώπινο πρόσωπο µπορεί να αποκαλύψει πάρα πολλά, καθώς και ότι η φωτογραφία µπορεί να αιχµαλωτίσει την ουσία ενός ανθρώπου. «Βλέπεις την αλήθεια, ίσως όχι όλη την αλήθεια, αλλά όταν βρίσκοµαι µερικά εκατοστά µακριά από το πρόσωπο κάποιου µπορεί να δω αγγέλους και, µερικές φορές, δαίµονες».

Ιστορικά, λέει ο Platon, µπορούµε να ανατρέξουµε στο παρελθόν και να διαβάσουµε για τους ηγέτες και την κληρονοµιά που άφησαν, αλλά για τον χαρακτήρα τους δεν υπάρχει πάντα διαθέσιµη πληροφόρηση. «Βλέποντας το πρόσωπο κάποιου, κοιτάζοντας στα µάτια του, η προσωπικότητά του αποκαλύπτεται. Αυτοί είναι οι άνθρωποι που κυβερνούν τον κόσµο, οι άνθρωποι στους οποίους εµπιστευόµαστε τη ζωή µας, αυτοί που στην ουσία εργάζονται για εµάς. Ωστόσο, µέσω της εξουσίας τους, καθίστανται απόµακροι και δυσπρόσιτοι – ποτέ δεν τους βλέπουµε όπως πραγµατικά είναι. Η φωτογραφία είναι διεισδυτική, τους κάνει πιο ανθρώπινους».

Ο Platon επιµένει ότι αντιµετώπισε κάθε θέµα του ακριβώς µε τον ίδιο τρόπο. «∆εν µπήκα στον κόπο να παρουσιάσω κανέναν µε έναν συγκεκριµένο τρόπο, απλώς άφησα ελεύθερη την προσωπικότητά τους να εκφραστεί. Αν χρειάζονταν ενθάρρυνση, τους την έδινα. Απαιτούσα, φώναζα, πάλευα µε τον εαυτό µου για να πάρω το αποτέλεσµα που θέλω από µια εικόνα, πάντα όµως άφηνα περιθώριο σε κάθε άνθρωπο να µου δώσει ό,τι έχει. Ποτέ δεν δείχνω κάποια προκατάληψη». Για παράδειγµα, εξηγεί, ο Αχµαντινετζάντ είχε µια απροσδόκητη παιδικότητα. «Χαζογελούσε σαν µικρό παιδί µπροστά στον φακό και αυτό αποτύπωσα. ∆εν ήθελα να κατασκευάσω έναν καρτουνίστικο χαρακτήρα, σκληρό και κακό. Αφησα την ειρωνεία να φανεί… Υπήρχε κάτι αθώο στα µάτια του».

Η φωτογράφιση του Καντάφι, περιγράφει ο Platon, ήταν πιθανότατα η πιο τροµακτική στιγµή της ζωής του. «Είχα στήσει το στούντιο έξω από την αίθουσα αναµονής όπου όλοι οι αρχηγοί κρατών περνούσαν προτού µιλήσουν στη γενική συνέλευση. Ο Οµπάµα είχε µόλις φτάσει µε την τεράστια συνοδεία του και ο Καντάφι διάλεξε ακριβώς εκείνη τη στιγµή να ποζάρει για µένα. Επικρατούσε χάος. Οι υπάλληλοι ασφαλείας του Οµπάµα ήταν νευρικοί και κοιτάζονταν µεταξύ τους, ενώ ο Καντάφι, σαν σε αργή κίνηση, συνέχιζε να περπατά προς το µέρος µου. Είχα παγώσει. Τον κοίταξα, αλλά δεν µπορούσα να διακρίνω τα µάτια του, ήταν τόσο µαύρα, τόσο σκοτεινά, έµοιαζε σαν να µην είχε καθόλου µάτια. Ενιωσα σαν να βρισκόµουν σε παράξενο όνειρο».

Ο Μπερλουσκόνι, από την άλλη, λέει ο Platon, ήταν πολύ άνετος. Γοητευτικός, ήρεµος και παιχνιδιάρης. «Μπήκε µε χάρη στο στούντιο, µε το άψογο κοστούµι του, σαν να ήταν ο φυσικός του χώρος. ∆εν χρειάστηκε να του πω ούτε λέξη, ήξερε ακριβώς τι να κάνει. Λάτρευε να βρίσκεται µπροστά από την κάµερα!». Σε αντίθεση µε τον ιταλό πρωθυπουργό, θυµάται ο Platon, ο Ισραηλινός Βενιαµίν Νετανιάχου τού ζητούσε συνεχώς να τον «βγάλει ωραίο».

Ο Platon έχει το φυσικό χάρισµα της επικοινωνίας. Είτε µε λόγια είτε µε τη γλώσσα του σώµατος, κατορθώνει να αποσπάσει κάτι παραπάνω από τους ανθρώπους που ποζάρουν για αυτόν. Η προσωπογραφία ενός ισχυρού ηγέτη ήταν πάντα υπόθεση συναρπαστική. Οι καλλιτέχνες δηµιουργούν πορτρέτα εδώ και αιώνες, αφήνοντας συχνά τον εκάστοτε µονάρχη, τύραννο, πρόεδρο ή πολιτικό µε µια αίσθηση αστάθειας, µια ξαφνική απώλεια ισχύος.

Το 1976, όταν ο Ρίτσαρντ Αβεντον επισκέφθηκε την Ουάσιγκτον για να φωτογραφίσει τον Χένρι Κίσινγκερ, ο τελευταίος του ζήτησε «να είναι καλός µαζί του». «Μήπως αυτό σήµαινε ότι ο Κίσινγκερ ήθελε να φανεί σοφότερος, πιο ζεστός και ειλικρινής από αυτό που υποπτευόταν ότι ήταν;» έγραψε ο Αβεντον αργότερα. Ισως, όµως, η αλήθεια να βρίσκεται πιο κοντά στο γεγονός ότι ο Κίσινγκερ προσπαθούσε να χειραγωγήσει τον Αβεντον. Αραγε ο Νετανιάχου προσπάθησε να χειραγωγήσει ανάλογα τον Platon, έδειχνε σηµάδια ανασφάλειας ή µαταιοδοξίας; Τις πέντε ηµέρες που χρειάστηκε ο Platon για να ολοκληρώσει τα 110 πορτρέτα κοίταξε στα µάτια µερικούς από τους ισχυρότερους ανθρώπους του πλανήτη και κατάφερε να αιχµαλωτίσει για πάντα µια σπάνια στιγµή ειλικρίνειας, ίσως και αλήθειας.

Το βιβλίο «Power Platon», σε εισαγωγή του David Remnick, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Chronicle Books.