Κινδυνεύουν οι καταθέσεις σε ελληνικές τράπεζες;

Είναι ασφαλείς οι καταθέσεις μας στην Ελλάδα; Ρωτούν, σχεδόν καθημερινά, ομογενείς που έχουν εμπιστευθεί χρήματά τους σε τράπεζες της γενέτειρας.
«Αν πτωχεύσει η Ελλάδα θα μπορέσουμε να πάρουμε τα χρήματά μας ή θα τα χάσουμε;» ρωτούν με έκδηλη ανησυχία.
Δυστυχώς, ουδείς γνωρίζει τι επιφυλάσσει το αύριο για την Ελλάδα και τους Έλληνες – συμπεριλαμβανομένων και των Ελλήνων της διασποράς με χρηματοοικονομικά ενδιαφέροντα στην Ελλάδα.

Με κριτήριο τις τελευταίες εξελίξεις, ο αντικειμενικός παρατηρητής θα διακινδύνευε την εκτίμηση, ότι η Ελλάδα διαφεύγει τον κίνδυνο πτώχευσης, αν και η ομολογία της ελληνικής κυβέρνησης, στην αρχή της εβδομάδας, ότι αδυνατεί να μειώσει το χρέος της χώρας στα επίπεδα που απαιτεί η τρόικα και να υλοποιήσει τις άλλες, αυστηρές εντολές των Ευρωπαίων αφεντάδων, δημιούργησε νέες αμφιβολίες για τη δυνατότητά της να βγει από την κρίση.

Η διάσωση της πατρίδας μας από την «ανεξέλεγκτη» ή «ελεγχόμενη» χρεοκοπία δεν εξαρτάται -και αυτό ενθαρρύνει σε μεγάλο βαθμό- από τις αποφάσεις και τις δράσεις της κυβέρνησης Παπανδρέου που, όπως οι προηγούμενες κυβερνήσεις της Ελλάδας, «δεν είναι ικανή να μοιράσει σε δύο γαϊδάρους άχυρα».
Οφείλεται, αποκλειστικά, στο διεγνωσμένο κίνδυνο συνολικής κατάρρευσης της Ευρώπης και του ευρώ, αν καταρρεύσει η Ελλάδα. Οφείλεται στο διαρκή κίνδυνο του «ντόμινο», δηλαδή της κατάρρευσης της μίας ευρωπαϊκής χώρας μετά την άλλη, υπό το βάρος των χρεών της Ελλάδας και άλλων χωρών-μελών της ευρωζώνης, που αντιμετωπίζουν όμοια ή σχετικά προβλήματα.

Πίσω στην ερώτηση, όμως, «αν κινδυνεύουν οι καταθέσεις μας στις ελλαδικές τράπεζες;». Επαναλαμβάνω, ουδείς μπορεί να προβλέψει τι θα φέρει το αύριο. Υπάρχουν, όμως, κάποιες αποφάσεις της Ευρώπης και της διεθνούς κοινότητας που ενισχύουν την εκτίμηση, ότι το τραπεζικό σύστημα της Ελλάδας δεν κινδυνεύει – τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα.

Κατ’ αρχήν, υπάρχει το Ευρωπαϊκό Ταμείο Οικονομικής Στήριξης (European Financial Stability Facility) ευρύτερα γνωστό με το ακρωνύμιο (EFSF), που δημιουργήθηκε για να στηρίξει το τραπεζικό σύστημα χωρών-μελών της ευρωζώνης, που κινδυνεύουν να καταρρεύσουν.
Μετά την ίδρυση του Ταμείου, το διεθνούς κύρους οικονομικό περιοδικό «Economist» έγραφε σε σχετικό άρθρο του:
«Το Ταμείο θα έχει τη δυνατότητα να δανείζεται μέχρι 440 δις δολάρια, τα οποία θα διαθέτει σε κλονισμένες οικονομίες χωρών-μελών της ευρωζώνης. Τα δάνεια του Ταμείου θα εγγυώνται οι χώρες-μέλη της ευρωζώνης» («Economist» 1/7/2010).

 Οι ραγδαίες εξελίξεις στο χώρο της Ευρώπης, οικονομική κατάρρευση της Ελλάδας, οικονομικός κλονισμός της Ιρλανδίας, της Ισπανίας, της Ιταλίας και της Πορτογαλίας, υποχρέωσαν την πολιτική ηγεσία της Ευρώπης να λάβει πρόσθετα μέτρα για την προστασία της Ένωσης και του ευρώ.
Στην πολυσυζητημένη σύνοδο των ηγετών της ευρωζώνης, 21 Ιουλίου 2011, εγκρίθηκε αύξηση των εγγυήσεων, που θα μπορεί να προσφέρει το EFSF σε πιστωτές απειλούμενων τραπεζών, από 440 δις σε  780 δις ευρώ. Η αύξηση αυτή περιόρισε, αν όχι μηδένισε τον κίνδυνο κατάρρευσης ελληνικών ή άλλων ευρωπαϊκών εμπορικών τραπεζών.

Οι εγγυήσεις αυτές θα ισχύουν και μετά το 2013, που το EFSF θα αντικατασταθεί από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (European Stability Mechanism). 
Τι μπορεί να κάνει το EFSF για να προστατεύσει απειλούμενες ευρωπαϊκές τράπεζες; Σε συνέντευξή του στην ολλανδική εφημερίδα  «Het Financieele Dagblad», την επομένη της Συνόδου της 21ης Ιουλίου, ο Juergen Stark, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, δήλωνε:
 «Φαντάζομαι το ευρωπαϊκό όργανο οικονομικής σταθερότητας να διασφαλίζει την αναχρηματοδότηση τραπεζών με τη διάθεση κεφαλαίων ή να εξαγοράζει το χρέος κρατών-μελών» της ευρωζώνης, εφόσον «οι παρεμβάσεις (σ.σ. του οργάνου οικονομικής σταθερότητας) εγκριθούν από την πολιτική ηγεσία» (Bloomberg 22/1/2011).
Με απλά λόγια, ο ρόλος του ευρωπαϊκού οργάνου οικονομικής σταθερότητας είναι να αγοράζει κρατικά ομόλογα χωρών που απειλούνται με πτώχευση ή να διοχετεύει κεφάλαια σε απειλούμενες τράπεζες, συμπεριλαμβανομένων και των ελληνικών τραπεζών.

 Προχθές Τρίτη, το Διεθνές Χρηματοπιστωτικό Ινστιτούτο (IIF) ανακοίνωσε, ότι παραμένει προσηλωμένο στην εφαρμογή των αποφάσεων του Ιουλίου για την συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στο δεύτερο πακέτο διάσωσης της Ελλάδας, καθώς πληθαίνουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση οι φωνές που ζητούν να τροποποιηθεί η συμφωνία της 21ης Ιουλίου.

«Συνεχίζουμε να σημειώνουμε πρόοδο στην εφαρμογή των συμφωνιών της 21ης Ιουλίου. Αυτές οι συμφωνίες θα δώσουν σημαντική ανακούφιση από ταμειακής άποψης, εξασφαλίζουν χρηματοδότηση και μείωση του χρέους και έτσι οδηγούν την Ελλάδα στην κατεύθυνση ενός βιώσιμου χρέους» δήλωσε στο Reuters ο εκπρόσωπος του ΙIF, Φρανκ Βογκλ.

Την ίδια ημέρα, ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Γούλφγανγκ Σόιμπλε, επιβεβαίωνε, ότι «το Βερολίνο πιέζει τους ομολόγους του στην ευρωζώνη να λάβουν μέτρα για να αποτρέψουν μία νέα τραπεζική κρίση» (ΤΟ ΒΗΜΑ, 04/10/2011).

Ο Σόιμπλε πρόσθεσε, σύμφωνα με το Reuters, ότι η ευρωζώνη εξετάζει την αύξηση της εθελοντικής συμμετοχής των τραπεζών στο δεύτερο πακέτο διάσωσης της Ελλάδας, ενώ έκανε νύξη για πιθανή αναθεώρηση των αποφάσεων της 21ης Ιουλίου προκειμένου να διαπιστωθεί αν έχουν αλλάξει και σε ποιο βαθμό οι προϋποθέσεις στις οποίες θεμελιώθηκαν οι αποφάσεις της συνόδου των ηγετών της ευρωζώνης.

«Μπορεί να μην ισχύουν πλέον, και να πρέπει να προσαρμοστούμε. Οι υπουργοί θα πρέπει να ζυγίσουν τα υπέρ και τα κατά μίας υψηλότερης περικοπής χρέους για τους δανειστές της Ελλάδας» είπε ο κ. Schaeuble.

Η προσαρμογή των αποφάσεων της 21ης Ιουλίου στα νέα δεδομένα μάλλον θα ευνοήσει την Ελλάδα, εάν ληφθεί υπόψη η απροθυμία των χωρών-μελών της G20 (είκοσι ανεπτυγμένων οικονομιών του πλανήτη) να λάβουν έκτακτα μέτρα προστασίας τους από πιθανή χρεοκοπία της Ελλάδας και την προαναφερόμενη δυνατότητα του Ταμείου Οικονομικής Στήριξης να αναχρηματοδοτήσει τις τράπεζες, που θα χάσουν χρήματα από «το κούρεμα» του ελληνικού χρέους.
Κατά το Reuters «από τη στιγμή που θα έχει ολοκληρωθεί η επικύρωση του νομοσχεδίου για το EFSF από τα ευρωπαϊκά κοινοβούλια και από τη στιγμή που θα έχει καταστεί φανερό ότι τα οικονομικά της Ελλάδας είναι σε άθλια κατάσταση, θα έχει έρθει ώρα για την οριστική λύση του ελληνικού προβλήματος, κατά πάσα πιθανότητα μέσα στον Νοέμβριο» (ΤΟ ΒΗΜΑ 04/10/2011).

Εάν προστεθούν στα παραπάνω η πολιτική βούληση της Γαλλίας και της Γερμανίας να κρατήσουν την Ελλάδα στην ευρωζώνη και οι κατηγορηματικές δηλώσεις κορυφαίων ηγετικών στελεχών της Ευρώπης, ότι καμία χώρα-μέλος δεν πρόκειται να εκδιωχθεί από την Ευρώπη και το ευρώ, επιτρέπεται να συμπεράνουμε ότι, όσο η Ελλάδα παραμένει στην Ευρώπη δεν κινδυνεύουν οι καταθέσεις μας σε ελληνικές τράπεζες, ακόμη και αν υπάρξει «κούρεμα» του ελληνικού χρέους κατά 21%, που αποφάσισε η σύνοδος της 21ης Ιουλίου.

Τέλος, η πρόθεση εξαιρετικά μεγάλου ποσοστού δανειστών της Ελλάδας (κάποια κέντρα κάνουν λόγο για 85% των δανειστών) να ανταλλάξουν τα ομόλογα, που λήγουν το 2020, με ομόλογα μακροπρόθεσμης ρευστοποίησης -με χρονικό ορίζοντα το 2025- ενδεχομένως με χαμηλότερο τόκο προσλαμβάνεται από ελλαδικούς και διεθνείς κύκλους ως «ενισχυτική» της προσπάθειας της Ευρώπης «να σώσει» την Ελλάδα.

 Η διαχείριση χρημάτων, αξιών και ακίνητης περιουσίας είναι προσωπική υπόθεση κάθε ανθρώπου και σύνθεση διαφόρων παραγόντων – γνώσεις, πρόθεση ρίσκου, απληστία, κ.ά. Δεν υπάρχουν απόλυτες συνταγές ή απόλυτες συμβουλές.

Εν προκειμένω, οι ομογενείς με καταθέσεις σε ελληνικές τράπεζες αποφασίζουν οι ίδιοι, αν θα αποσύρουν τα χρήματά τους ή όχι. Αυτό που προσπάθησα να καταδείξω είναι, ότι υπάρχει φως στο τούνελ και δεν είναι το επερχόμενο τραίνο. Είναι η δυνατότητα διάσωσης της Ελλάδας.

Επειδή, δε, ο πανικός είναι κακός σύμβουλος, οι ενδιαφερόμενοι ας εκτιμήσουν ψύχραιμα και αντικειμενικά την κατάσταση και τις προοπτικές του τραπεζικού συστήματος της Ελλάδας, πριν προβούν σε κινήσεις πανικού.