Τον γνώρισα πριν τρεις δεκαετίες, σχεδόν, όταν έκανα αφιέρωμα στην πατριά των Καστελλοριζίων Μελβούρνης.
«Πρέπει να δεις και να μιλήσεις οπωσδήποτε με τον Στέφανο Παλτόγλου», μου είχε πει ο Γιώργος Βεργίνης. «Είναι εξέχουσα προσωπικότητα και φλογερός πατριώτης».
Όταν τον γνώρισα, μου έκανε εντύπωση πόσο ξεκάθαρα ήταν τα πράγματα μέσα του. Πόση θαυμαστή ισορροπία είχε καταφέρει να βρει μεταξύ της ιδιαίτερης πατρίδας του και της θετής στους Αντίποδες.
«Το Καστελλόριζο έχει γνωρίσει μεγάλες δόξες», μου είχε πει, καθώς με υποδεχόταν με ευγένεια και εγκαρδιότητα.
Στη συνέχεια με εντυπωσίασε με τις γνώσεις του στην πλούσια ιστορία του νησιού του που είχε αποχαιρετήσει σε ηλικία 17 χρόνων, το 1928 για να έλθει στην Αυστραλία.
«Δεν σας έχω κουράσει», έλεγε κάθε τόσο , ενώ εγώ κρεμόμουν από τα χείλη του. Γιατί ο Στέφανος Παλτόγλου έχει έναν ιδιαίτερο τρόπο να χρωματίζει τις αφηγήσεις του, ακόμη και εκείνες με ιστορικό περιεχόμενο.
ΕΥΣΤΟΧΟ ΜΗΝΥΜΑ
Όταν η συζήτηση έρχεται στην Αυστραλία, η έκφραση του προσώπου του αλλάζει. Το μειλίχιο ύφος του, δίνει τη θέση του σε μια έκφραση που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί σκληρή, αν δεν τη φώτιζε ένα αμυδρό χαμόγελο στα χείλη.
Στην Αυστραλία, είπε, εργάστηκε σκληρά, ‘όπως όλοι άλλωστε την εποχή εκείνη. Δεν πήγε πουθενά. Έμεινε στη Μελβούρνη και το 1935 αγόρασε την πρώτη του επιχείρηση, ένα Fish and Grills στο Carlisle st. St. Kilda. Ήταν η εποχή που ο ρατσισμός έβραζε’.
«Έβλεπα τι γινόταν γύρω μου, τις άδικες επιθέσεις κατά των ξένων και αποφάσισα να τους δώσω ένα δυνατό μήνυμα. Έβαλα μέσα στο μαγαζί μου και τις δυο σημαίες. Δεξιά τη σημαία της Αυστραλίας και αριστερά την ελληνική. Τους τοίχους στόλιζαν τέσσερις φωτογραφίες. Στη μία ήταν η Ακρόπολη, ενώ στις άλλες τρεις το Port Moresby, τo New Guinea kai to War Shrine. Το μήνυμά μου δηλαδή ήταν ‘τρώω το ψωμί της Αυστραλίας, αλλά είμαι και Έλληνας’. Μ’ αυτόν τον τρόπο δεν είχα προβλήματα. Δεν μ’ ενόχλησε κανείς, μια εποχή που οι περισσότεροι φοβόντουσαν να μιλήσουν ελληνικά».
Η αγάπη του Στέφανου Παλτόγλου για την Ελλάδα ήταν τόση που όταν κηρύχθηκε ο 2ος Παγκόσμιος Πόλεμος, κάθε Κυριακή μαζί με τον Φώτιο Φωτίου (ήταν ο μόνος Καστελλορίζιος έμπορος) και τον Κύπριο Κοσμά Κοσμά, γύριζαν σ’ όλα τα ελληνικά κλαμπς, τους ελληνικούς συλλόγους, τα καφενεία και μάζευαν χρήματα για την Ελλάδα. Αυτά, τα έδιναν στον υποπρόξενο Ανδρέα Νικολαϊδη.
Ο έρανος των τριών αντρών κράτησε, όσο και η γερμανική κατοχή, τέσσερα ολόκληρα χρόνια.
«Σ’ αυτό το διάστημα, είχαμε μαζέψει, 2.500 χιλιάδες λίρες», είχε πει με καμάρι ο Στέφανος Παλτόγλου, ένα ποσό αξιόλογο την εποχή εκείνη. Αξιόλογη ήταν και η δράση του στην Καστελλοριζιακή Αδελφότητα στην οποία ήταν μέλος από το 1928, χρημάτισε δε γραμματέας επί 5 χρόνια (1930 – 1936).
Θεωρείται ένας από τους πιο αξιόλογους παράγοντες της Καστελλοριζιακής πατριάς της γενιάς του.
ΜΙΑ ΞΕΧΩΡΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ
Χαρακτηριστικό του αδαμάντινου χαρακτήρα του, είναι ότι όταν ήλθε στην Αυστραλία, έφερε όλη την οικογένειά του από το Καστελλόριζο, με χρήματα που δανείστηκε και εργάστηκε σκληρά για να ξεχρεώσει.
Το 1943 παντρεύτηκε την Άννα Μαυρή, από το Σίδνεϊ, με την οποία έκαναν τρία παιδιά, την Ειρήνη, τον Τζιμ και την Κριστίν.
Η Κριστίν θα πει σήμερα ότι ο πατέρας της ήταν αυτοδίδακτος, διάβαζε πολύ και ήταν σπουδαίος αθλητής, κορυφαίος δρομέας και κολυμβητής στο Καστελλόριζο.
Θυμάται ζωηρά τη μέρα που αγόρασε ο πατέρας της, το 1956, το πρώτο αυτοκίνητο της οικογένειας και πήγαιναν κάθε Κυριακή εκδρομές στο Rickett Point του Beaumaris. «’Εκανε το παν για να μας δίνει χαρά. Είναι ένας άνθρωπος, ζεστός αυθόρμητος, που του αρέσει να στηρίζεται στον εαυτό του και να μην επιβαρύνει τους άλλους. Σίγουρα είναι ξεχωριστός».
Στις 30 Οκτωβρίου, ο Στέφανος Παλτόγλου, γιόρτασε τη συμπλήρωση ενός αιώνα σ’ αυτήν τη γη.
Συμβολικά η τούρτα των γενεθλίων του είχε δύο σημαίες, την ελληνική και την αυστραλιανή. Πάνω από 75 συγγενείς από τη Μελβούρνη και το Σίδνεϊ, καθώς επίσης και στενοί φίλοι, ήταν εκεί για να γιορτάσουν το μεγάλο γεγονός. Συγχαρητήρια μηνύματα από τη βασίλισσα καθώς επίσης την πρωθυπουργό της χώρας, την κυβερνήτη, τον πρωθυπουργό Βικτώριας και άλλες προσωπικότητες έδωσαν το στίγμα στην ημέρα των γενεθλίων του 100χρονου Στέφανου Παλτόγλου. Ο ίδιος φανερά συγκινημένος και χαρούμενος, δεν έπαυσε να ευχαριστεί όλους για την παρουσία τους εκεί.