Σαν να μην πέρασε μια μέρα από την τελευταία Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης τον περασμένο Οκτώβριο πορεύονται προς τη νέα Σύνοδο της 9ης Δεκεμβρίου οι Ευρωπαίοι ηγέτες.

Οι προπαρασκευαστικές και διερευνητικές των προθέσεων κάθε κυβέρνησης συναντήσεις διαδέχονται η μία την άλλη και αναμένεται να κορυφωθούν τις δύο προσεχείς εβδομάδες. Τα κόστη δανεισμού των χωρών της ευρωζώνης αυξάνονται επικίνδυνα και μέρα με την ημέρα προστίθενται νέες χώρες στο στόχαστρο της διεθνούς κερδοσκοπίας. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ δρα επικουρικά αγοράζοντας κρατικά ομόλογα όταν τα spread φτάνουν στο κόκκινο. Στο μεταξύ, οι εθνικές κυβερνήσεις σπεύδουν να κατευνάσουν τις αγορές, επιβάλλοντας και άλλη λιτότητα, ακόμα περισσότερα δημοσιονομικά μέτρα.

Όμως οι ιδεολογικές αποκλίσεις παραμένουν και η μονομερής οπτική της πραγματικότητας κυριαρχεί στο λόγο των Ευρωπαίων ηγετών (τουλάχιστον όσων έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο). Κι έτσι η κρίση βαθαίνει με αντιστρόφως ανάλογη ταχύτητα από το ρυθμό αντίδρασης της Ευρώπης.
Η συνάντηση της Γερμανίδας καγκελαρίου, Άνγκελα Μέρκελ, με τον Βρετανό πρωθυπουργό, Ντέιβιντ Κάμερον, «φώτισε» πολλές από τις πτυχές αυτής της απόκλισης απόψεων εντός της Ένωσης.

Στις πιέσεις του Βρετανού ηγέτη για «χρήση όλων των όπλων» που έχει στη διάθεσή της η ευρωζώνη για να αντιμετωπίσει την κρίση, η Μέρκελ απάντησε με ένα…  μισό «όχι». Η ίδια επέμεινε ότι η έκδοση ευρωομολόγου (λύση που άφησε να εννοηθεί ότι στηρίζει ο Κάμερον) θα ήταν απλώς μια απάτη που «δεν θα έπειθε» ούτε τις αγορές. «Θα εργαστούμε, όμως, για να γεφυρώσουμε τις διαφορές μας» πρόσθεσε, μάλλον, για να απαλύνει το κλίμα. Άλλωστε είχε ήδη αποκαλυφθεί ότι δεν υπάρχει κανένα απολύτως σημείο σύγκλισης σε ένα άλλο ζήτημα: την επιβολή φόρου επί των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών. Το μέτρο υποστήριξε και ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, προχωρώντας σε μια δήλωση που ασφαλώς εξέπληξε τον Κάμερον λίγη ώρα πριν συναντηθεί με τη γερμανίδα καγκελάριο. Ο Σόιμπλε τόνισε, κάτι που επαναλαμβάνει σταθερά το Βερολίνο, ότι ένα σταθερό ευρώ θα έπρεπε να έχει ως «υποστηρικτή» μια ενιαία διακυβέρνηση. Ένα τέτοιο νόμισμα θα ήταν, όμως, θέλγητρο για το σύνολο της Ευρώπης, της Βρετανίας συμπεριλαμβανομένης, τόλμησε να προσθέσει.

Ανεξάρτητα, πάντως, από τις μετέωρες προβλέψεις και τους ευσεβείς πόθους των γερμανών ηγετών γεγονός παραμένει ότι η Ευρώπη δεν διαφοροποιείται ούτε κατ’ ελάχιστο μπροστά σε μια κρίση που λαμβάνει όλο και μεγαλύτερες διαστάσεις πλήττοντας τον πυρήνα της ευρωζώνης που παρέμενε μέχρι πρότινος στο απυρόβλητο.
Μόλις χθες η Ισπανία δανείστηκε με επιτόκιο «απαγορευτικό» (το επιτόκιο των 10ετών ομολόγων έφτασε το 7%) με το ισπανικό spread να πλησιάζει τις 500 μονάδες βάσης που έφτασε για πρώτη φορά η Ιταλία προ ολίγων ημερών. Το ιταλικό spread κυμαίνεται πλέον σε ανώτερα επίπεδα (κοντά στις 550 μονάδες) και η ιστορία επαναλαμβάνεται με δραματικό τρόπο για την ευρωζώνη.

ΕΚΤ: ΑΡΚΕΙ Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΣΥΜΦΩΝΙΩΝ

Στις αυξανόμενες πιέσεις για πιο ενεργή παρέμβαση της ΕΚΤ στις αγορές ομολόγων ο νέος πρόεδρός της, Μάριο Ντράγκι, απάντησε σήμερα με φρασεολογία που θα μπορούσε να συνοψιστεί ως εξής: «μη μας λέτε τι θα κάνουμε». Ο κεντρικός τραπεζίτης της ευρωζώνης δήλωσε ότι η Φρανκφούρτη θα παραμείνει πιστή στις αρχές και το ρόλο της, δηλαδή την καταπολέμηση των πληθωριστικών πιέσεων με τα κλασικά όπλα νομισματικής πολιτικής (επιτόκια) αλλά και με «ανορθόδοξους τρόπους» όπως η αγορά κρατικών ομολόγων στη δευτερογενή αγορά αλλά… με μέτρο.

Ο ίδιος πέρασε, μάλιστα, στην αντεπίθεση σημειώνοντας ότι οι τελευταίες αποφάσεις των ηγετών κατά τις σχοινοτενείς Συνόδους των Βρυξελλών παραμένουν «κενό γράμμα» λόγω αδράνειας της πολιτικής ηγεσίας.

Η συμφωνία για την ενίσχυση του EFSF παραμένει, πράγματι, ανενεργή όπως και η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Κι όμως οι ενδείξεις καθιστούν επιτακτική την ανάγκη επίσπευσης της διαδικασίας. Όπως δείχνουν τα τελευταία στοιχεία οι πέντε μεγαλύτερες ιταλικές τράπεζες θα χρειαστούν επιπλέον έξι δισ. ευρώ για την ενίσχυση της κεφαλαιακής τους βάσης λόγω της έκθεσης σε ιταλικά ομόλογα των οποίων η αξία υποχωρεί διαρκώς.
Οι τράπεζες της Ισπανίας, από την άλλη πλευρά, βρίσκονται στη δίνη της κατάρρευσης της αγοράς κατοικίας, σύμφωνα με την κεντρική τράπεζα της χώρας, συσσωρεύοντας καθυστερούμενα δάνεια και σπίτια από κατασχέσεις τα οποία όμως δεν μπορούν να πουλήσουν.

ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ ΜΟΝΤΙ ΜΕ ΕΥΡΩΠΑΙΟΥΣ ΗΓΕΤΕΣ

Στην τρέχουσα κρίση της ευρωζώνης η ανάδειξη «τεχνοκρατικών κυβερνήσεων» θεωρήθηκε μια, κάποια λύση. Η αντίδραση των αγορών δεν δικαιολόγησε επ’ ουδενί την αρχική αισιοδοξία και το θριαμβευτικό τόνο που καλλιέργησε ο διεθνής τύπος.

Έχοντας στο χαρτοφύλακά του τα νέα μέτρα λιτότητας ο νέος πρωθυπουργός της Ιταλίας, Μάριο Μόντι, θα συναντηθεί με όλη την «παλιά φρουρά» των Ευρωπαίων ηγετών την ερχόμενη εβδομάδα. Όπως ανακοίνωσε ο ίδιος θα βρεθεί τις επόμενες ημέρες στις Βρυξέλλες για να συζητήσει με τους προέδρους του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Χέρμαν βαν Ρομπάι, και της Κομισιον, Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο. Επαφές θα έχει με την Άνγκελα Μέρκελ και τον Νικολά Σαρκοζί.

Άγνωστο είναι ακόμα το μέρος όπου συναντηθεί η τριάδα των ηγετών. Εξίσου αβέβαιο παραμένει το πόσο θα αλλάξουν οι προσεχείς διαβουλεύσεις την (αρνητική) τροπή των εξελίξεων στην Ευρώπη.