Ενώ η Σοβιετική Ένωση και η υπόλοιπη Ανατολική Ευρώπη διέλυσαν τα τυραννικά κομμουνιστικά τους καθεστώτα τη δεκαετία μετά το 1989, το έτος όταν έπεσε συμβολικά και κυριολεκτικά το Τείχος του Βερολίνου και άρχισε η αλυσιδωτή κατάρρευση του κομμουνισμού, η Βόρεια Κορέα παραμένει ακόμα και τώρα με τον θάνατο του Κιμ Τζονγκ Ιλ που ανακοινώθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 2011, του «αγαπητού ηγέτη» όπως τον αποκαλούσαν, το αθλιότερο προπύργιο του Σιδηρούν Παραπετάσματος και του Ψυχρού Πολέμου.
Σαν ταξίδι στο παρελθόν με μηχανή του χρόνου φάνηκε όταν ταξίδεψα για δουλειές στο Πιονγκγάνγκ, της Βόρειας Κορέας, στα τέλη του 2004 και αντίκρισα μια εικόνα που έμοιαζε κάτι σαν μια παλιά ασπρόμαυρη ταινία του 1950, ή και παλιότερα, μιας ερημωμένης πόλης.
Η φτώχια, η δυστυχία και ο φόβος ήταν ολοφάνερα στον εξουθενωμένο λαό της πρωτεύουσας όταν την επισκέφτηκα ενώ οι αφίσες και τα σύμβολα της ηγετικής οικογένειας, του Κιμ Τζονγ Ιλ αλλά και του τότε νεκρού πατέρα του, τον «μεγάλο ηγέτη» και «πατέρα» της Βόρειας Κορέας, τον Κιμ Ιλ Σουνγκ, ήταν μεγαλοπρεπή και επιβλητικά. Ιδιαίτερη εντύπωση μου έκανε ότι δεν είδα κανέναν στο δρόμο να χαμογελά. Το αναστήματά τους μικρά και καχεκτικά, αποτέλεσμα χρόνιου υποσιτισμού.
Εξίσου απίστευτο ήταν και το πρωινό εγερτήριο με σειρήνες από μεγάφωνα στις ερημωμένες σκοτεινές οδούς και το βραδινό «νανούρισμα» με εμβατήρια. Η προπαγάνδα στην κρατική τηλεόραση ασταμάτητη. Εικόνες και ήχοι που παρομοιάζουν περισσότερο με το «1984» του Όργουελ παρά με αληθινή εμπειρία.
Κατά τη διάρκεια της διαδρομής στην πόλη από το διεθνές αεροδρόμιο του Σουνάν, έβλεπα κακοντυμένους, μέσα στο τσουχτερό κρύο, πεζούς φορτωμένους με αγροτικά εργαλεία να περπατούν χιλιόμετρα για να φτάσουν στα χωράφια.
Μέσα στην πόλη η εικόνα δεν ήταν καλύτερη. Παρότι η κυκλοφορία στους δρόμους ήταν πολύ αραιή, σχεδόν ερημική -οι ιδιώτες αυτοκινήτων ήταν ελάχιστοι και μάλλον μόνο οι ευνοούμενοι του κομμουνιστικού κόμματος- ο συνωστισμός επιβατών ήταν μεγάλος στα παμπάλαια λεωφορεία τύπου δεκαετίας του ’50 ή ’60, και στα τραίνα του κεντρικού σταθμού που ήταν μαυρισμένα από τη σκόνη και τη σκουριά.
Ακόμα και τα αεροσκάφη της εθνικής αεροπορικής εταιρίας Ερ Κόριο (Air Koryo), ήταν γερασμένα σοβιετικού τύπου με τα καθίσματα σχεδόν σπασμένα. Οι αεροσυνοδοί, παρέμεναν όρθιες, (όλες γυναίκες) κατά την απογείωση και προσγείωση.
Η κρατική παράνοια και καχυποψία δεν είχαν όρια. Ήταν κωμικοτραγικές. Έβλεπα τα ίδια ύποπτα πρόσωπα να κυκλοφορούν μέσα στο ξενοδοχείο -πράκτορες του κομμουνιστικού κόμματος, τι άλλο;- που ερασιτεχνικά τοποθετούσαν μαγνητόφωνα πίσω από καναπέδες στο λόμπι.
Η κινητή τηλεφωνία απαγορευόταν. Το κινητό μου τηλέφωνο και αυτά των συναδέλφων μου κρατήθηκαν από τις αρχές στο αεροδρόμιο. Θα μας τα επιστρέφανε όταν αναχωρούσαμε. Και όμως, σήμα κινητής τηλεφωνίας υπήρχε στο κέντρο της πόλης, όπως ανακαλύψαμε όταν ο ένας συνάδελφος είχε δεύτερη συσκευή στις αποσκευές του και δοκιμάσαμε ένα βράδυ στο ξενοδοχείο. Προφανώς, το σήμα αυτό προοριζόταν μόνο για την «ελίτ» του κόμματος.
Οι επισκέπτες ήταν και παραμένουν στην πλειονότητά τους ανεπιθύμητοι εκτός αν εξυπηρετούν βασικές ανάγκες του φτωχού και αυτοαπομονωμένου αυτού κράτους, όπως χρειάστηκαν εμένα (εργαζόμουν τότε στην τεχνική υποστήριξη συστημάτων ακτινοθεραπείας) και τους συναδέλφους μου για την εγκατάσταση ιατρικών εξοπλισμών που τους δώρισε ο Ερυθρός Σταυρός για την βελτίωση του υπανάπτυκτου συστήματος υγείας.
Με ευχαρίστηση εργαστήκαμε να τους βοηθήσουμε, μόνο που υποψιάζομαι ότι οι απλοί πολίτες δεν επρόκειτο να δουν κανένα όφελος από αυτή την ευγενική προσπάθεια του Ερυθρού Σταυρού που δυστυχώς θα έπεφτε και αυτή θύμα (με παράφραση του γνωστού αποφθέγματος του λόρδου Άκτον) της απόλυτης κατάχρησης της απόλυτης εξουσίας των λίγων του κόμματος εις βάρος των πολλών.
Μέσα στο ξενοδοχείο και στα λιγοστά εστιατόρια που μας φιλοξένησαν, η περιποίηση ήταν άψογη. Ιδιαίτερα νόστιμο ήταν το δημοφιλέστατο και καυτερό κίμτσι, το λάχανο τουρσί. Αλλά έξω, η πραγματικότητα για τον απλό βορειοκορεάτη, φαινόταν απελπιστική.
Η οικονομική και κοινωνική καταπίεση της Β. Κορέας παραμένουν μέχρι σήμερα βυθισμένες στην απόλυτη αθλιότητα. Όποιος πιστεύει ότι σήμερα η Ευρώπη περνά κρίση δεν έχει επισκεφτεί τη Β. Κορέα.
