Πολύ όμορφη, αλλά και κομψή η έκφρασή μας «Στη υγειά σας». Αμέσως φαντάζεσαι κάποιον να σηκώνει το ποτήρι και σου εύχεται την πιο ένθερμη ευχή να είσαι καλά στα όλα σου. Πολύ ευγενική και άκρως προσωπική ευχή. Τι άλλο, καλύτερο μπορεί να ευχηθεί κανείς; Είναι μια άκρως κοινωνική λέξη. Με γεια το νέο σου κοστούμι.
Η πρώτη λέξη σε μια συνάντηση –αλλά και η τελευταία– είναι αυτή: «Γεια σου τι κάνεις;»./ Είναι ο πιο φιλικός μας χαιρετισμός, ευχόμενοι υγεία στο άτομο που συναντούμε. Την υγεία επικαλούμαστε και σε πολλές άλλες εκφράσεις μας. Με τις υγείες σου, γεια στα χέρια σου, σς αφήνω γεια, γεια μας, και πολλές άλλες.
Η υγεία και ο υγιής, μας έχουν δώσει και πολλές άλλες παράγωγες λέξεις: υγειολογία, υγειονομία, υγειονόμος. Το ρήμα έγινε υγιαίνω από το οποίο έγινε η υγιεινή (προσοχή στην ορθογραφία) και με τη λέξη αυτή αναφερόμαστε στη φροντίδα του σώματος, αλλά και στα είδη υγιεινής, εδώ καθαριότητας, σημαντικό στοιχείο για την υγεία μας. Επίσης, υγιεινολογία, υγιεινολόγος, αλλά και υγιεινός, που συμβάλεις τη διατήρηση της υγείας. Οι αρχαίοι μας είχαν την πασίγνωστη φράση «Νους υγιής εν σώματι υγιή».
Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ
Στην Ελληνική Μυθολογία –και σε κάθε ανθρώπινη ζωή– η υγεία κατέχει ξεχωριστή θέση. Η έννοια της υγείας είναι πανανθρώπινο αγαθό. Στην Ελλάδα απέκτησε ένα ανθρωπόμορφο ιδανικό που ο το θέλει κοντά του ο κάθε θνητός. Ποιος δεν θέλει την υγεία του.
Κάτω από τις συνθήκες αυτές η έννοια της υγείας έγινε μια προσωποποίηση, μια θεότητα που προστατεύει την υγεία του ανθρώπου, αλλά και κάθε καθαρό και αγνό πράγμα.’
Και να που ξεπετάχτηκε η Υγεία ως κόρη του Ασκληπιού και της Ηπιόνης και έγινε η θεά της πρόληψης των ασθενειών και της διατήρησης της υγείας. Ο πατέρας της ,. Ασκληπιός, συνδέεται με τη θεραπεία των ασθενειών και τον βοηθούν οι κόρες του, Υγεία, Ιασώ, Πανάκεια, Αίγλη κ. ά. ‘
Προσέξτε την ετυμολογία όλων αυτών των ονομάτων, όπως Πανάκεια = θεραπεύει κάθε ασθένεια.
Στον όρκο του Ιπποκράτη διαβάζουμε: «Όμνυμι Απόλλωνα ιητρόν και Ασκληπιόν, και Υγεία και Πανάκεια».
ΑΠΑΘΑΝΑΤΙΣΗ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ
Ο σημαντικός γλύπτης, Σκόπας, που καταγόταν από το νησί της Πάρου, απαθανάτισε την Υγεία σε ένα άγαλμά του με τη λεπτή του τέχνη. Θαυμάζεται για την έκφραση της θεάς και την έφερε στα ανθρώπινα μέτρα και δεν την άφησε μόνο στο «θεϊκό βασίλειο» που ήταν δημιουργία της ελληνικής φαντασίας.
Το άγαλμα αυτό εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών και νομίζω αξίζει τον κόπο να δούμε πώς πληροφορείται ο επισκέπτης για την αξία του έργου: «Το κεφάλι της θεάς Υγείας: Με την ελαφρά κλίση και στροφή του κεφαλιού προς τα αριστερά, τα τραβηγμένα προς τα πάνω και δεμένα χαλαρά στην κορυφή του κρανίου μαλλιά της, τα καλοσχεδιασμένα μάτια της και το δαντελωτό στόμα, θεωρείται η ιδανική απόδοση της γυναικείας ομορφιάς. Βρέθηκε στο Ναό της Αλέας Αθηνάς στην Τεγέα και αποδίδεται στον γλύπτη Σκόπα. Χρονολογείται γύρω στο 360 π.Χ. Αριθμό ευρήματος 3602».
Η ΥΓΕΙΑ ΣΗΜΕΡΑ
Στο Καταστατικό του παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) αναφέρονται επί λέξει τα εξής: «Υγεία είναι η κατάσταση της πλήρους σωματικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας και όχι μόνο η απουσία ασθένειας ή αναπηρίας».
Η έννοια της υγείας δεν αποδίδεται μόνο στην ιατρική αλλά και σε άλλους παράγοντες, όπως το περιβάλλον, η οικονομία, η εργασία, η εκπαίδευση κ.λπ. Άρα, είμαστε υγιείας εάν μπορούμε να καλύπτουμε μόνοι μας όλες αυτές τις ανάγκες.
Εξάλλου, πολλή αισιοδοξία και τρομερό κουράγιο θα πρέπει να μας δίνει και πάγκοινη ρήση μας που την ακούμε συχνά: «Όσο βαστάνε τα πόδια μου είμαι υγιής».
Η νοητή θεά Υγεία μας βοηθά.
Η ΥΓΕΙΑ ΣΤΗΝ ΑΓΓΛΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
Τα αγγλόφωνα Λεξικά αναφέρουν ότι «Hygeia was the goddess of good health» («Η Υγεία ήταν η θεά της καλής υγείας»). Έχουμε εδώ περισσότερες πληροφορίες από τις ελληνικές πηγές, όπως: «The Bowl of Ygeia. The most widely recognized international symbol of Pharmacy» («Το Κύπελλο της Υγείας. Το πιο πλατιά ανεγνωρισμένο διεθνές σύμβολο της Φαρμακευτικής»).
Στη στήλη αυτή, όμως, ενδιαφερόμαστε για τις λέξεις που χάρισε η θεά Υγεία στην αγγλική γλώσσα. Είναι αρκετές: Hygiene = υγιεινή, ο υγιεινός έγινε hygienic, και το επίρρημα υγιεινώς = hygienically. Έχουμε και άλλες αναγνωρίσιμες λέξεις: hygienics, hygiology, hygienist, unhygienically και άλλες.
Ο Ασκληπιός δεν χάρισε τίποτε στην αγγλική, κράτησε τα γιατροσόφια του μόνο για τους Έλληνες. Ποιος, όμως, τον θυμάται και αυτόν σήμερα;
Δικαιοσύνη!
