Κίνα – Η «Χρονιά του Δράκου» το 2012

Στις 23 Ιανουαρίου στην Κίνα υποδέχθηκαν το νέο έτος 2012 με βεγγαλικά και παλλαϊκούς πανηγυρισμούς, ως ένα ιδιαίτερης σημασίας γεγονός.
Το κινέζικο ημερολόγιο βασίζεται σε 12 ζωδιακούς κύκλους, και το 2012 είναι το έτος του Δράκου. Σύμφωνα με την κινέζικη παράδοση η «Χρονιά του Δράκου» θεωρείται καλή και τυχερή χρονιά για τα παιδιά που θα γεννηθούν κατά τη διάρκειά της, καθώς ο μυθικός δράκος είναι το πιο ευοίωνο σημάδι στον παραδοσιακό δωδεκαετή ζωδιακό κύκλο της Κίνας.

Τα 12 ζώα που αντιπροσωπεύουν τα 12 ζώδια του Κινέζικου Ωροσκοπίου είναι: Ποντικός, Βουβάλι, Τίγρης, Κουνέλι, Δράκος, Φίδι, Άλογο, Πρόβατο, Πίθηκος, Πετεινός, Σκύλος, Γουρούνι.

Ο Δράκος υπήρξε το έμβλημα των Κινέζων αυτοκρατόρων, ήταν σύμβολο της αυτοκρατορικής κυριαρχίας, και καθόρισε τον κινέζικο πολιτισμό μέχρι και σήμερα.
Ο κινέζικος Δράκος συμβολίζει δύναμη και υπεροχή, γενναιότητα και τόλμη, ηρωισμό και καρτερία. Ένας Δράκος υπερνικά όλα τα εμπόδια, μέχρι η επιτυχία να γίνει δική του. Ο Δράκος για τους Κινέζους είναι σύμβολο δύναμης, τύχης και εξουσίας, σε αντίθεση με τον Eυρωπαϊκό Δράκο που συμβολίζει το κακό.
Ο Δράκος κατά την κινέζικη αντίληψη φέρνει μαζί του τον υπέρτατο πλούτο, ευημερία και καλή τύχη. Επιπλέον, ο κινέζικος Δράκος συμβολίζει την εξουσία πάνω σε έντονα φυσικά φαινόμενα, όπως οι βροχοπτώσεις, οι καταιγίδες και οι πλημμύρες.

Σίγουρα, εν όψει της οικονομικής κρίσης που μαστίζει τις χώρες της Δύσης, οι Κινέζοι αστρολόγοι θα αποδώσουν στη «Χρονιά του Δράκου» και την οικονομική επικυριαρχία της Κίνας σε παγκόσμια κλίμακα.

Πράγματι, την επόμενη δεκαετία η Κίνα αναμένεται να αναδειχθεί σε πρώτη οικονομική δύναμη σε παγκόσμια κλίμακα, και μελετά επενδύσεις στο εξωτερικό ύψους τριών τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Η Κίνα μπορεί άνετα να το κάνει αυτό, δεδομένου ότι τα αποθέματα ξένου συναλλάγματος που ήδη διαθέτει υπερβαίνουν τα τρία τρισεκατομμύρια δολάρια, ποσό που για άλλη χώρα θεωρείται αδιανόητο.

Σημαντικές είναι οι επενδύσεις της Κίνας σε άλλες χώρες, κυρίως της Αφρικής, αλλά και στην Αυστραλία, το ύψος των οποίων αυξάνεται θεαματικά από χρόνο σε χρόνο, πλησιάζοντας το ποσό των 60 δισεκατομμυρίων δολαρίων το 2010.

ΠΟΛΛΕΣ ΟΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΚΑΛΕΙΤΑΙ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙ Η ΚΙΝΑ

Στις ημέρες μας η Κίνα φαίνεται να βρίσκεται στο απόγειο της ισχύος της σε πολλούς τομείς δραστηριοτήτων. Εκτός από την άνευ προηγουμένου οικονομική ανάπτυξη, θεαματικά είναι και τα τεχνολογικά επιτεύγματά της στις μεταφορές – υπερσύγχρονα αεροπλάνα και τρένα, αεροδρόμια και αυτοκινητόδρομοι – που αποτελούν τις απαραίτητες προϋποθέσεις και συνθήκες για μια ταχύρρυθμη οικονομική ανάπτυξη.

Στην παιδεία, επίσης, η επένδυση είναι σημαντικότατη: την τελευταία δεκαετία ο αριθμός των πανεπιστημίων υπερδιπλασιάστηκε, από 1.022 σε 2.263.
Στην σύγχρονη Κίνα παρατηρείται το ακόλουθο παράδοξο: παρά το γεγονός ότι το πολιτικό της καθεστώς είναι κομουνιστικό, τα τελευταία χρόνια στην οικονομία της βλέπουμε την εξέλιξη ενός άγριου καπιταλισμού, ο οποίος δημιουργεί ένα τεράστιο χάσμα μεταξύ του εισοδήματος των κατόχων του κεφαλαίου και των ημερομισθίων των εργαζομένων.
Η Κίνα μπορεί να έχει κατακλύσει την παγκόσμια αγορά με τα φτηνά της προϊόντα, αυτό όμως το έχει κατορθώσει με τα πολύ χαμηλά ημερομίσθια και τα εξοντωτικά ωράρια των εργαζομένων.

Στο σημείο αυτό αξίζει η αναφορά σε άρθρο του Ναπολέοντα Μαραβέγια, Καθηγητή στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αθηνών, με τίτλο «Η ανάδυση της κινέζικης υπερδύναμης», αθηναϊκή εφημερίδα Ελευθεροτυπία, 31/10/ 2010:
{…} «Όμως, όπως ξέρουμε, στην Κίνα λειτουργεί ένα ιδιότυπο πολιτικο-οικονομικό καθεστώς, που αποτελεί μοναδικό φαινόμενο παγκοσμίως. Το πολιτικό σύστημα κυριαρχείται από ένα και μοναδικό κόμμα, το οποίο ελέγχει πλήρως το κράτος, ενώ επιτρέπεται η λειτουργία των ιδιωτικών επιχειρήσεων εγχώριων και ξένων με ορισμένους περιορισμούς που δεν εμποδίζουν την απρόσκοπτη κερδοφορία τους. Η κινητήρια δύναμη της ανάπτυξης αυτού του ιδιότυπου καπιταλισμού βρίσκεται στο χαμηλό κόστος εργασίας και στην ικανότητα του ανθρώπινου δυναμικού να εφαρμόζει νέες τεχνολογικές μεθόδους και καινοτομίες που εισάγονται από τις αμερικανικές και ευρωπαϊκές πολυεθνικές εταιρείες.

{…} «Παρατηρώντας την ανάπτυξη της Κίνας, τίθενται δύο τουλάχιστον κρίσιμα ερωτήματα: το πρώτο ερώτημα αφορά το μέλλον αυτής της παγκόσμιας πρωτοτυπίας, όπου ένα κομμουνιστικό πολιτικό καθεστώς συμβιώνει με τη ραγδαία ανάπτυξη του καπιταλιστικού οικονομικού συστήματος με όλα τα θετικά και τα αρνητικά χαρακτηριστικά που συνοδεύουν την ανάπτυξη αυτή. Το δεύτερο ερώτημα αφορά στη δυναμική αυτού του ιδιότυπου συστήματος. Αν, δηλαδή, στο εσωτερικό του κινέζικου πολιτικο-οικονομικού συστήματος ενυπάρχουν στοιχεία μιας «ιμπεριαλιστικής» δυναμικής ή αν το μέγεθος της χώρας και οι αναπτυξιακές δυνατότητες που προσφέρονται στο εσωτερικό της είναι ικανές να αποτρέψουν επεκτατικές διαθέσεις.
Στις επόμενες δεκαετίες θα υπάρξουν απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά».
Δεν είναι μόνο οι εισοδηματικές ανισότητες που έχουν δημιουργηθεί από τη συμβίωση του κομουνιστικού καθεστώτος και του άκρατου καπιταλιστικού μοντέλου στη σύγχρονη Κίνα.

Είναι και οι τεράστιες οικονομικές ανισότητες μεταξύ της παράκτιας ανεπτυγμένης ζώνης της χώρας από τη μια, και του υποανάπτυκτου και αχανούς αγροτικού εσωτερικού της από την άλλη.

Πρόσφατα στατιστικά στοιχεία δείχνουν πως η αστικοποίηση στην Κίνα αλλάζει ριζικά τη δημογραφική δομή της χώρας, και δημιουργεί μεγάλα κοινωνικά προβλήματα.
Για πρώτη φορά στην ιστορία της Κίνας το 2011 ο αστικός πληθυσμός ξεπέρασε τον αγροτικό πληθυσμό. Υπολογίζεται πως 690 εκατομμύρια άτομα, δηλαδή 51% του συνολικού πληθυσμού, κατοικούν σε αστικά κέντρα. Σε 160 ανέρχονται οι πόλεις με πληθυσμό άνω του ενός εκατομμυρίου.
Η αστικοποίηση αποτελεί ένα από τα πιο έντονα κοινωνικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η Κίνα, καθώς στις παρυφές των πόλεων δημιουργούνται οικισμοί χωρίς τις απαραίτητες υποδομές και υπηρεσίες.

Μια άλλη πρόκληση που αντιμετωπίζει η Κίνα είναι δημογραφικού χαρακτήρα, και συγκεκριμένα η επικείμενη γήρανση του πληθυσμού της. Οι δημογράφοι υπολογίζουν πως από την επόμενη δεκαετία ο πληθυσμός της Κίνας θα γερνάει με ταχύτερο ρυθμό από ότι θα συμβαίνει στις χώρες της Δύσης.
Αυτό οφείλεται στην πολιτική του ενός παιδιού ανά οικογένεια που ισχύει από το 1970, αποτέλεσμα της οποίας είναι το ποσοστό των ηλικιωμένων να αυξάνεται από χρόνο σε χρόνο.

Στα μέσα της επόμενης δεκαετίας υπολογίζεται πως οι ηλικιωμένοι θα φτάσουν τα 300 εκατομμύρια, δημιουργώντας τεράστια προβλήματα στο εργατικό δυναμικό της χώρας, αφού θα υπάρχουν πολύ λιγότεροι νέοι για να τους αντικαταστούν, καθώς και στα προγράμματα κοινωνικής πρόνοιας, τα οποία ήδη είναι πολύ πενιχρά.

ΑΣΦΥΚΤΙΑ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΣΙΝΙΚΟ ΤΕΙΧΟΣ Ο ΚΙΝΕΖΙΚΟΣ ΔΡΑΚΟΣ

Στην μακρόχρονη ιστορία της η Κίνα δεν έδειξε επεκτατικές διαθέσεις. Όμως τα σημερινά δημογραφικά δεδομένα διαφέρουν σημαντικά από τα παλαιότερα.
Αν και η τρίτη σε έκταση χώρα του κόσμου, μετά τη Ρωσία και τον Καναδά – η έκτασή της είναι 9.561.961 τετραγωνικά χιλιόμετρα, σχεδόν ίση με την Ευρώπη – ο πληθυσμός της ανέρχεται στο 1 τρισεκατομμύριο 350 εκατομμύρια, με άλλα λόγια αποτελεί το ένα πέμπτο του παγκόσμιου πληθυσμού.
Παρά την αυστηρή πολιτική ελέγχου των γεννήσεων, ο πληθυσμός της Κίνας αυξάνεται κατά 12 εκατομμύρια ετησίως –δηλαδή μια ετήσια αύξηση μεγαλύτερη από τον πληθυσμό της Ελλάδας!

Τα τελευταία χρόνια η Κίνα έχει διεκδικήσει, και επιτύχει, την ενσωμάτωση του Χονκ Κονγκ και του Μακάο που της είχαν αφαιρεθεί στο παρελθόν. Η νήσος Ταϊβάν, που σήμερα αποτελεί ανεξάρτητο κράτος, σίγουρα θα είναι ο επόμενος στόχος, και θα ακολουθήσει το αρχιπέλαγος της νότιας Κινεζικής Θάλασσας.
Σίγουρα η Ανατολική Σιβηρία, με τις απέραντες εκτάσεις της και τις πλούσιες πηγές πρώτων υλών, θα αποτελεί πειρασμό για την Κίνα, και λόγο για μεγάλη ανησυχία για τη Ρωσία, η οποία ως αντιπερισπασμό συσφίγγει τις σχέσεις της με την Αμερική και την Ευρώπη.Όπως και να εξελιχθούν τα πράγματα, η Κίνα θα βρίσκεται στο επίκεντρο της διεθνούς προσοχής κατά τις επόμενες δεκαετίες.

Σημείωση:
Ευχαριστώ την Ιωάννα Λιακάκου και τον Κώστα Χατζησταύρου, οι οποίοι επέσυραν την προσοχή μου στην λανθασμένη, από αβλεψία, διατύπωση στη Σημείωση της περασμένης εβδομάδας για το Εμπορικό Ισοζύγιο.
Είχα γράψει τότε πως «Όταν οι εξαγωγές υπερβαίνουν τις εισαγωγές σε αξία, έχουμε έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο, και όταν συμβαίνει το αντίθετο έχουμε πλεόνασμα».
Η διατύπωση έπρεπε να είναι ως ακολούθως: «Όταν οι εξαγωγές υπερβαίνουν τις εισαγωγές σε αξία, έχουμε πλεόνασμα στο εμπορικό ισοζύγιο, και όταν συμβαίνει το αντίθετο έχουμε έλλειμμα».