Όταν οι περισσότεροι άνθρωποι ονειρεύονται και κοπιάζουν για μια καλή δουλειά σε μια αναπτυγμένη χώρα, προσδοκούν πλούτη και ανέσεις, εκείνη γύρισε την πλάτη σε όλα αυτά, εγκαταλείποντας την ακαδημαϊκή της καριέρα και αφιερώνοντας τη φαιά της ουσία και την ενεργητικότητά της, στους μη προνομιούχους σε τριτοκοσμικές χώρες.
Η Φραντζέσκα Μεγαλούδη είναι ήδη γνωστή στο αναγνωστικό κοινό του «Νέου Κόσμου» αφού έχουν δημοσιευθεί άρθρα της από την Ουγκάντα και όχι μόνο.
Διαβάζοντας τα άρθρα της που έστελνε από την Ουγκάντα, στο «Νέο Κόσμο» γεννήθηκε η επιθυμία μου να την γνωρίσω και από κοντά.
Αθηναία, με καταγωγή από Κρήτη, έχει κάνει τον κόσμο μια γειτονιά, Λάος, Τσαντ, Κονγκό και Ιορδανία, Ισραήλ και Ουγκάντα είναι μερικές από τις χώρες που εργάστηκε, αν και επισκέφθηκε πάρα πολλές.

Με την ιδιότητα της ακαδημαϊκού στην Αρχαιολογία εργάστηκε και στην Αυστραλία, όπου δίδαξε Ευρωπαϊκή Προϊστορία στο Πανεπιστήμιο του Περθ. Τότε ήταν, όμως, που πήρε και την απόφαση ότι η ακαδημαϊκή ζωή δεν την καλύπτει και αφήνει την έδρα της στο Πανεπιστήμιο αποφασίζοντας να πάει στο Τσαντ ως μέλος μιας μη κυβερνητικής οργάνωσης.

Όπλα της η περιέργεια, η έλλειψη αίσθησης κινδύνου και η θέληση να είναι στην άλλη πλευρά της ζωής.
Τη συνάντησα στην Αθήνα, πριν φύγει εκείνη για Βόρεια Κορέα και ‘γω για… Σάμο. Εκείνη είχε την αγωνία για το αν τελικά θα πάρει βίζα για να μπορέσει να περνάει ο γιος της χρόνο με τον πατέρα του, που εργάζεται ήδη εκεί, αλλά και όπου θα εργάζεται και η ίδια. Θέλει όμως μετά τη Βόρεια Κορέα, όπως μου λέει, να επιστρέψουν στην Αφρική να ζήσουν μόνιμα!

Τι βρίσκεις στην Αφρική;
Είναι ωραία. Οι άνθρωποι, περπατάς στο δρόμο και σου μιλάνε, σε χαιρετάνε, χαίρονται. Βέβαια, υπάρχουν προβλήματα… Στις αρχές με επηρέαζε όταν πήγαινα σ’ ένα εστιατόριο να φάω, ντρεπόμουν, ή όταν πήγαινα σε ένα κρεοπωλείο να πάρω κρέας, αλλά μετά κατάλαβα ότι δεν ωφελεί. Σκέφτηκα ότι και να ντρέπομαι δεν είναι κάτι που το έχω δημιουργήσει εγώ και απ’ τη στιγμή που στους ανθρώπους γύρω μου φέρομαι με σεβασμό και τους φροντίζω, η προσέγγισή μου είναι τίμια, τότε μπορώ να υπάρχω χωρίς τύψεις.
Βλέπουνε ποιος έρχεται με σεβασμό και αυτό είναι το μεγαλύτερο κομπλιμέντο που μου κάνανε, ότι τους φέρομαι ως ίσους και τους θεωρώ ίσους, άλλωστε ποτέ δεν έβλεπα διαφορά. Οι ξένοι γενικά δεν τους σέβονται. Εγώ ξεκίνησα ένα μπλογκ διότι παράλληλα με τη δουλειά ήθελα να καταγράφω τις ιστορίες των ανθρώπων που γνώριζα και μου μιλούσαν. Πάντα βέβαια με τη σύμφωνη γνώμη τους. Όλοι ήξεραν ότι θα γράψω αυτά που λέγαμε. Πολλές από τις ιστορίες αυτές δημοσιεύτηκαν σε έντυπα στην Ελλάδα και το εξωτερικό και ειλικρινά δεν περίμενα τέτοια απήχηση. Χαίρομαι, διότι καμιά φορά είναι σημαντικό και να ακούσεις απλά τους ανθρώπους. Να τους δώσεις την ευκαιρία να πουν την ιστορία τους, Είναι απελευθερωτικό. Και κυρίως βοηθάει να συνειδητοποιήσουμε όλοι ότι μας ενώνει μια κοινή μοίρα. Και ότι όπου και να βρισκόμαστε είμαστε όλοι θύματα ενός άπληστου συστήματος. Και ας μην το βλέπουμε πάντα.

Δεν σε φοβίζει το τριτοκοσμικό;
Τι είναι τριτοκοσμικό; Δεν μου αρέσει ο όρος. Τι ακριβώς να με φοβίσει; Τίποτα δεν είναι όπως φανταζόμαστε ή βλέπουμε στην τηλεόραση. Ο γιος μου δεν αρρώστησε ποτέ στην Αφρική, πέρα από τις παιδικές αρρώστιες, οι γιατροί είναι μια χαρά και στις ντόπιες κλινικές. Εγώ ήθελα να δει το παιδί μου ότι υπάρχουν και μαύροι γιατροί και δασκάλες και γι’ αυτό τον πήγαινα σε ένα σχολείο όχι διεθνές, αλλά ντόπιο, καλό ιδιωτικό. Πολύς κόσμος έχει πολλή άγνοια και πολλές προκαταλήψεις και δεν είναι έτσι.

Παρόλο που εσύ είσαι απαλλαγμένη από προκαταλήψεις, είδες και φρικτά πράγματα. Αυτό πώς το αντέχεις;
Το συνηθίζεις.

Θεωρείς ότι μπορείς να παρέμβεις και αυτό σε κρατάει;
Όχι ουσιαστικά. Με τις μη κυβερνητικές οργανώσεις, αλλαγές επί της ουσίας δεν κάνεις σε μεγάλη κλίμακα, μόνο μικρή. Αυτά είναι και πολιτικές αποφάσεις. Στην Αφρική το χειρότερο πράγμα είναι οι πλούσιοι, η ελίτ του τόπου που όλο λένε-λένε και δεν ενδιαφέρονται για τη χώρα τους. Όμως, το βλέπω θετικό να μπορείς να επηρεάζεις έστω τον μικρό κύκλο γύρω σου. Όπως όταν πετάς ένα βότσαλο στη λίμνη (αυτή την εικόνα έχω). Κάνει έναν μικρό κύκλο ο οποίος γίνεται όλο και μεγαλύτερος και απλώνεται. Η δράση σου δηλαδή πολλαπλασιάζεται και αγγίζει όλο και περισσότερους
Απ΄ την άλλη, δεν μ’ αρέσει να ‘ρχεται ο λευκός να τούς δείξει. Οι Αφρικανοί δεν έχουν ανάγκη εμάς τους Λευκούς να τους δείξουμε πώς να σωθούν. Μπορούν άνετα να το κάνουν μόνοι τους αρκεί να τους δώσουμε την ευκαιρία.
Είναι τόσοι πολλοί όμως οι λόγοι που ένα πρόγραμμα μπορεί να μην πάει καλά, να μη φταίει και η ίδια οργάνωση. Η επιτυχία κάθε προγράμματος εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Δεν είναι πάντα θέμα της οργάνωσης που το διαχειρίζεται. Εξαρτάται από τη φύση του προγράμματος, τη χώρα, τις πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες, κάθε περίπτωση είναι ιδιαίτερη, δεν μπορείς πραγματικά να δώσεις μια γενική απάντηση για το αν η δουλειά των ΜΚΟ έχει αποτέλεσμα ή όχι.
Εγώ θα έλεγα να μην υπάρχουν τόσες πολλές μικρές οργανώσεις μιας και έχει γίνει και μόδα η φιλανθρωπία.

Επιμένω όμως, για το ποιο είναι το ‘όραμά’ σου; Δεν μπορεί, για να αποφασίσεις να πας εκεί, θα υπάρχει ένας στόχος, ένα όραμα που σε κρατάει κιόλας φαντάζομαι, έτσι;
Είναι η περιέργεια πρώτα από όλα, να δεις κάτι άλλο. Είναι διάθεση να, όχι να βοηθήσεις, αυτά που λένε πάμε να βοηθήσουμε τα λένε για εσωτερική κατανάλωση. Εγώ νομίζω ότι όλοι ξεκινάνε και πάνε εκεί από περιέργεια, από αίσθηση περιπέτειας και ίσως και από διάθεση να βοηθήσουν, αλλά δεν είναι ποτέ μόνο αυτό.

Εσύ;
Εγώ ήθελα να είμαι στην άλλη πλευρά της ζωής, όχι σ’ αυτή (και δείχνει την πλατεία Συντάγματος), δεν μ’ αρέσει αυτό.

Δε φρικάρεις ποτέ;
Όχι, γιατί δεν έχω αίσθηση του κινδύνου. Με πιάσανε λίγες ανασφάλειες με το μωρό, αλλά εγώ επιμένω, κάναμε όλα τα εμβόλια, τι περισσότερο μπορεί να πάθει απ’ ό,τι εδώ.

Το θέμα της τρομοκρατίας, οι απαγωγές, δε σε φοβίζουν;
Εμένα αυτό δεν με έχει απασχολήσει. Πλέον, με το παιδί στα μέρη που είμαι δεν έχουμε τέτοια προβλήματα. Συμβαίνουν αυτά σε κάποιες περιοχές και έχουν απαχθεί μέλη οργανώσεων, αλλά ειλικρινά δεν νομίζω ότι εγώ κινδυνεύω. Ειδικά στην Ουγκάντα δεν ένιωσα ποτέ ότι ήμουν σε κίνδυνο. Δεν έχει τέτοια προβλήματα εκεί.

Δηλαδή πόσο διαφορετική είναι η ζωή εκεί;
Είναι απλά διαφορετική, όχι όμως έτσι όπως φαντάζεται κανείς. Λείπουν κάποιες ανέσεις, αν και για να είμαι ειλικρινής όλα υπάρχουν στην Αφρική αρκεί να έχεις χρήματα να τα αγοράσεις.
Εκτιμάς και κάποια πράγματα. Χαίρομαι όταν έρχομαι εδώ (στην Ελλάδα) που ανοίγω το νερό της βρύσης και πίνω, μετά βέβαια τα ξεχνάς. Εμένα η Αφρική μ’ αρέσει. Και η Ασία! Οι άνθρωποι είναι πολύ καλοί, ήξερα ότι το παιδί μου για παράδειγμα περνάει καλά εκεί, μας αγαπάνε οι άνθρωποι γύρω μας και τους αγαπούσαμε και εμείς.

Στα δικά τους παιδιά όμως πώς διοχετεύεται η αγάπη αυτή;
Υπάρχει κανείς που να μην αγαπάει τα παιδιά του; Επειδή πεθαίνουν περισσότερο; Ναι, πεθαίνουν περισσότερο. Κάθε φορά που θα αρρωστήσει ένα παιδί δεν ξέρεις αν θα βγει ζωντανό. Το δικό μου παιδί είναι προνομιούχο. Μετά είναι άλλη κι η νοοτροπία, αλλά δεν έχει να κάνει με την αγάπη.

Πώς σου φάνηκε το Περθ;
Είχα μεγάλη άρνηση και ήθελα να φύγω. Το είχα πάρει στραβά το Περθ. Η δουλειά ήταν πολύ καλή αλλά μου ‘τύχαν πολλά στραβά, δεν μπορούσα να βρω σπίτι εύκολα, είχα δυσκολίες προσαρμογής. Είχε συμπέσει και με μια δύσκολη προσωπική περίοδο βέβαια. Αλλά δεν ήταν η χώρα που ενοχλούσε. Ένιωθα ότι πνιγόμουν μέσα στην ακαδημαϊκή μου γυάλα, ότι δεν έχω επαφή με την πραγματική ζωή. Οπότε, έφυγα και θέλω το παιδί μου να μεγαλώσει στην Αφρική ελεύθερα. Δεν απορρίπτω την Ελλάδα, απορρίπτω γενικά το μοντέλο του Δυτικού κόσμου.

Ποιος είναι ο ορισμός της λέξης πολιτισμός;
Δεν υπάρχει ορισμός, εγώ δεν χρησιμοποιώ καν τη λέξη πολιτισμός. Υπάρχει διαφορετικός τρόπος ζωής, υπάρχει ποικιλία. Με ποια κριτήρια ας πούμε θα κρίνεις μια κουλτούρα ανώτερη από μια άλλη; Αντικειμενικά κριτήρια δεν υπάρχουν, διότι πάντοτε θα κρίνεις με βάση τη δική σου «κουλτούρα» οπότε εξ ορισμού θα είσαι λάθος. Νομίζω είναι πολύ ρατσιστικό να συζητάμε για «πολιτισμούς» και να τους συγκρίνουμε.