Παραδείγματα από την κυβέρνηση Rudd θα πρέπει να πάρει η Ελλάδα και γενικά η Ευρωζώνη για να αντιμετωπίσουν την κρίση όχι μόνο της Ελλάδας αλλά γενικά της Ευρώπης, υποστηρίζει ο καθηγητής Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, κ. Γιάννης Βαρουφάκης, ο οποίος έχει εμπειρία από την Αυστραλία καθώς έζησε και δίδαξε στο Πανεπιστήμιο Σίδνεϊ. Σε συνέντευξη που παραχώρησε στην εφημερίδα «Νέος Κόσμος» τόνισε ότι η ελληνική οικονομία έχει ήδη χρεοκοπήσει, τα μνημόνια και το κούρεμα θα μείνουν στην ιστορία ως μνημειώδη λάθη που έθεσαν την βιωσιμότητα της Ελλάδας υπό σημαντική, μακροπρόθεσμη απειλή.

Τι κοινά υπάρχουν μεταξύ της σημερινής οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα και της Αυστραλίας της δεκαετίας του ΄80;
«Η Αυστραλία της δεκαετίας του ‘80 επλήγη από την πτώση των τιμών των αγαθών που παραδοσιακά εξάγει. Αντιμετώπισε μια μεγάλη κάμψη στις τιμές των πρωτογενών προϊόντων στα οποία βάσιζε, και βασίζει, την οικονομία της (π.χ. τις τιμές των γεωργικών αγαθών, του μαλλιού και,
βεβαίως, των ορυκτών). Όταν την περίοδο 1979-1982 η Αμερικανική βιομηχανία εισήλθε σε ύφεση, και μειώθηκε η ζήτηση πρώτων υλών, ήταν φυσικό η Αυστραλία να υποστεί κυριολεκτική καθίζηση. Αντίθετα, η κρίση της ευρωζώνης έχει τις ρίζες της σε κάτι εντελώς διαφορετικό: στην καθίζηση του Αμερικανικού και Ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος, η οποία κατόπιν «στέγνωσε» την ρευστότητα στις αγορές χρήματος με αποτέλεσμα κανείς να μην δανείζει σε κανέναν. Έτσι, τα υπερχρεωμένα κράτη, τα οποία μάλιστα δεν μπορούσαν (λόγω ευρώ) να τυπώσουν χρήμα για να καλύψουν τα δάνειά τους, βρέθηκαν σε δυσπραγία. Η Ελλάδα ήταν η πρώτη τέτοια, αλλά επ’ ουδενί όχι και μοναδική, χώρα της ευρωζώνης».

Τι παραδείγματα θα μπορούσε να πάρει η Ελλάδα από την αντιμετώπιση της κρίσης από την Αυστραλία;
«Κανένα απολύτως. Οι αυστραλοί πολιτικοί θέλουν να πιστεύουν ότι την δεκαετία του ‘80, και ίσως και του ‘90, ήταν οι γενναίες μεταρρυθμίσεις τους που βοήθησαν την χώρα να ανακάμψει. Ανοησίες. Η Αυστραλία ανέκαμψε επειδή από το 1990 και μετά οι ΗΠΑ τροφοδοτούσαν με απίστευτη ζήτηση τις βιομηχανίες της υφηλίου οι οποίες, με την σειρά τους, ολοένα και αγόραζαν περισσότερες πρώτες ύλες από χώρες όπως η Αυστραλία. Κι όταν οι ΗΠΑ κατέρρευσαν το φθινόπωρο του 2008, ευτυχώς για την Αυστραλία, η Κίνα άρχισε να πριμοδοτεί την δική της βιομηχανία ώστε να μην σταματήσει η ραγδαία μεγέθυνση που κρατά ζωντανή και βιώσιμη την μεγάλη αυτή χώρα. Άρα, η Αυστραλία ανέκαμψε ουσιαστικά ελέω ΗΠΑ αρχικά και Κίνας από το 2008. Αν όμως επιμένετε να αναφερθώ σε δύο μαθήματα που πρέπει να μάθουμε όλοι οι ευρωπαίοι από την Αυστραλία (κι όχι μόνο οι έλληνες), θα σας έλεγα τα εξής: Πρώτον, ότι διατήρησε, προς τιμήν της, “σφικτούς” τους ρυθμιστικούς ελέγχους επί των τραπεζών και, δεύτερον, ότι την στιγμή που ξέσπασε η διεθνής κρίση (το 2008), η κυβέρνηση Rudd έκανε, αντίθετα με την ανόητη Ευρώπη, ορθόν και σοφόν: αύξησε τις δημόσιες δαπάνες για να συγκρατήσει την μείωση του εθνικού εισοδήματος και την αύξηση των πτωχεύσεων και της ανεργίας».

Ποια πιστεύετε ότι θα είναι η πορεία της ελληνικής οικονομίας; Θα χρεοκοπήσει;
«Η ελληνική οικονομία έχει ήδη χρεοκοπήσει. Ο ιδιωτικός τομέας φθίνει καθημερινά. Το ίδιο και ο δημόσιος. Η όλη φιλολογία για το αν θα χρεοκοπήσει ή όχι το δημόσιο αποτελεί μια κατάφορη απάτη με σκοπό την ελαχιστοποίηση του κόστους της χρεοκοπίας για τους ισχυρούς (τους δανειστές τους ελληνικού δημοσίου) εις βάρος των ελλήνων επιχειρηματιών και εργαζομένων».

Το μνημόνιο και το κούρεμα ήταν σωστές κινήσεις για τη σωτηρία της ελληνικής οικονομίας;
«Το μνημόνιο ήταν ό,τι χειρότερο μπορούσαμε να αποδεχθούμε. Ουσιαστικά, αποδεχθήκαμε μια συμφωνία που αντιστοιχεί με το εξής απαράδεκτο: Χάνει κάποιος την δουλειά του, μειώνεται το εισόδημά του, αδυνατεί να αποπληρώσει το στεγαστικό του δάνειο (mortgage) και για να μην χάσει το σπίτι του δέχεται από έναν τοκογλύφο ή μια τράπεζα να πάρει μια νέα πιστωτική κάρτα από την οποία θα τραβά, για ένα πεπερασμένο χρονικό διάστημα, χρήματα ώστε να αποπληρώνει το στεγαστικό του δάνειο υπό τον όρο να μειώσει το εισόδημά του (γιατί αυτό σημαίνει η λιτότητα και οι περικοπές που επιβάλει το μνημόνιο). Αν φίλος σας είχε αποδεχθεί μια τέτοια συμφωνία, τι θα του λέγατε; Εγώ θα του έλεγα ότι τον εξαπάτησαν. Όσο για το κούρεμα, πρόκειται κι αυτό για μέρος της ίδιας απάτης. Αρχικά οι ελληνικές και ευρωπαϊκές αρχές έσκουζαν ότι κούρεμα δεν χρειάζεται να γίνει και δεν θα γίνει. Κατόπιν το αποδέχθηκαν αλλά μόνο αφού το ελληνικό δημόσιο φορτώθηκε με δάνεια τα οποία ούτε μπορεί να αποπληρώσει ούτε και του επιτρέπεται να κουρευτούν. Εν συντομία, μνημόνια και δήθεν κούρεμα θα μείνουν στην ιστορία ως μνημειώδη λάθη που έθεσαν την βιωσιμότητα της πατρίδας μας υπό σημαντική,
μακροπρόθεσμη απειλή».

Τι πρέπει να γίνει κατά τη γνώμη σας για να επανέλθει η ελληνική οικονομία σε αναπτυξιακή τροχιά;
«Να αλλάξει η ευρωπαϊκή πολιτική απέναντι στην κρίση και να αποδεχθεί η Ευρώπη ότι δεν υπάρχει ελληνική κρίση αλλά κρίση της ευρωζώνης. Η ελληνική κοινωνία δεν μπορεί να κάνει, εδώ που φτάσαμε, τίποτα μόνη της για να απεγκλωβιστεί από την ευρωπαϊκή κρίση. Το μόνο που έχουμε την δυνατότητα και το ιερό καθήκον να πράξουμε είναι να πούμε όχι στις μη-συμφωνίες και στις μη-λύσεις που μας προτείνουν».

Πιστεύετε ότι θα αυξηθεί πολύ το μεταναστευτικό κύμα από Ελλάδα σε διάφορες χώρες, ενδεχομένως και της Αυστραλίας, λόγω κρίσης;
«Έχει ήδη αυξηθεί. Έξω από το γραφείο μου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών οι φοιτητές μου κάνουν ουρές για συστατικές επιστολές με σκοπό την μετανάστευση».

Τι δυσκολίες αντιμετωπίζει κάποιος Έλληνας στην Αυστραλία;
«Η Αυστραλία είναι μια χώρα που, στην αρχή, ξαφνιάζει τον Έλληνα ευχάριστα, λόγω της καλής οργάνωσης, της ευγένειας, της αποτελεσματικότητας που διαπνέει την λειτουργία του κράτους, της
υγείας κλπ. Μετά όμως από λίγο αρχίζει να κουράζει τον νεοαφιχθέντα Έλληνα η “λογική” των suburbs, η απουσία πραγματικής πόλης, πλατείας, κοινωνικής ζωής που να μην είναι προγραμματισμένη, κριτικής σκέψης κ.ο.κ».

Πώς θα χαρακτηρίζατε τη ζωή και το βιοτικό επίπεδο σε αυτή τη χώρα;
«Ιδιαίτερα υψηλό βιοτικό επίπεδο, πολιτισμένη και εύρυθμη κοινωνία, αλλά οκνηρή σκέψη και ζωή που τείνει με μαθηματική ακρίβεια προς το βαρετό».

Πώς ήταν η ζωή σας στην Αυστραλία;
«Στην Αυστραλία “απέδρασα” από την Βρετανία το 1988, φυγάς από το Θατσερικό καθεστώς το οποίο ισοπέδωνε όλες τις αξίες της Γηραιάς Αλβιόνας που εκτιμούσα. Σημειώνεται ότι γεννήθηκα στην Αθήνα, σπούδασα Μαθηματικά και Οικονομικά στα πανεπιστήμια Essex και Birmingham της Βρετανίας, κάνοντας τη διδακτορική διατριβή του στην οικονομική θεωρία, στο πανεπιστήμιο Essex. Αργότερα δίδαξα στο ίδιο πανεπιστήμιο, από το 1985 δίδαξα στο πανεπιστήμιο Norwich της ανατολικής Αγγλίας για δύο χρόνια και το 1987 εκλέχτηκα καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Cambridge, ενώ τον επόμενο χρόνο αναχώρησα για την Αυστραλία.

Έζησα στο Σίδνεϊ, διδάσκοντας στο ομώνυμο πανεπιστήμιο, έως το 2000. Έχω τις καλύτερες αναμνήσεις. Όμως, η συντηρητική στροφή της αυστραλιανής κοινωνίας περί το 1995-96 με έκανε να αρχίσω να σκέφτομαι σοβαρά την επιστροφή στην Ελλάδα, μετά από 23 χρόνια απουσίας. Έτσι, το 2000 μετακόμισα στην Αθήνα όπου εκλέχθηκα καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και βασικοί ερευνητικοί τομείς στους οποίους δραστηριοποιείται είναι η Πολιτική Οικονομία, η Θεωρία Παιγνίων, η Πειραματική Οικονομική και η Πολιτική Φιλοσοφία. Βέβαια, με την Αυστραλία εξακολουθώ να διατηρώ ισχυρότατους δεσμούς. Και δεν είναι μόνο το ότι εδώ ζει η κόρη μου, η Ξένια. Εδώ ζουν και πολλοί αδελφικοί μου φίλοι. Το ότι κάνω το τεράστιο αυτό ταξίδι, Αθήνα-Αυστραλία, τουλάχιστον τέσσερις φορές τον χρόνο τα λέει όλα».