Αντιμέτωπη με δυσθεώρητο κρατικό χρέος, η Ελλάδα συνειδητοποιεί ότι ο αρχαιολογικός της πλούτος επιβαρύνει την αναπτυξιακή της προοπτική, με τις νόμιμες ανασκαφές να αναστέλλονται, τη λαθρανασκαφή να ανθίζει, το προσωπικό των μουσείων να συρρικνώνεται και τις κλοπές εκθεμάτων από αυτά να αυξάνονται.
Με την Ελλάδα να εισέρχεται στο πέμπτο έτος ύφεσης, οι εγκεκριμένες αρχαιολογικές ανασκαφές πάσχουν από έλλειψη κονδυλίων, ευνοώντας τη λαθρανασκαφή. Τον περασμένο μήνα, η ελληνική αστυνομία συνέλαβε 44 άτομα και ανέκτησε χιλιάδες αρχαία νομίσματα και βυζαντινές εικόνες, από κύκλωμα αρχαιοκαπήλων της Βόρειας Ελλάδας. Τον Οκτώβριο, μία ακόμη συμμορία συνελήφθη, αφού μέλη της είχαν προσπαθήσει να πουλήσουν κτερίσματα από συλημένο τάφο του 6ου πΧ αιώνα.
«Ας αφήσουμε καλύτερα τα αρχαία στο χώμα, για να τα ανακαλύψουν αρχαιολόγοι του 10.000 μ.Χ., εποχή κατά την οποία ελπίζω οι Έλληνες και οι πολιτικοί τους θα επιδεικνύουν μεγαλύτερο σεβασμό στην ιστορία τους», λέει ο καθηγητής του Αριστοτέλειου, Μιχάλης Τιβέριος.
Παρ’ ότι η κρίση δεν έπληξε τη χρηματοδότηση των ξένων αρχαιολογικών σχολών στην Ελλάδα, ακόμη και οι συνήθως καλά χρηματοδοτημένες αυτές σχολές υποχρεώνονται σε «ευφάνταστες» λογιστικές μεθόδους.
«Το ελληνικό Κράτος έχει τη συμβατική υποχρέωση να μετέχει στις δαπάνες των ανασκαφών μας. Δεν υπάρχουν, όμως, χρήματα και αναγκαζόμαστε να χρηματοδοτούμε την ενοικίαση δημόσιων αποθηκών, για παράδειγμα», λέει στέλεχος ξένης αρχαιολογικής σχολής, που θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία του. Έλληνες αρχαιολόγοι διατείνονται ότι τον περασμένο μήνα η χρηματοδότηση της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας μειώθηκε κατά 35%, σε σχέση με το 2011, ενώ η μείωση αυτή αναμένεται να συνεχισθεί και φέτος.
Ποσοστό 10% των υπαλλήλων του ΥΠΠΟ έχει απολυθεί, ενώ οι ελλείψεις αυτές στον τομέα της φύλαξης είχαν δεινές συνέπειες. Τον Ιανουάριο, ελαιογραφία του Πικάσο και άλλα έργα εκλάπησαν από την Εθνική Πινακοθήκη της Αθήνας, κατά τη διάρκεια απεργίας του προσωπικού. Ένα μήνα αργότερα, δύο ένοπλοι εισέβαλαν στο μουσείο της Ολυμπίας για να κλέψουν 70 αντικείμενα.
Από τα 106 αρχαιολογικά και βυζαντινά μουσεία της χώρας, τους 250 οργανωμένους αρχαιολογικούς χώρους και τις 19.000 γνωστές τοποθεσίες αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, ελάχιστες έχουν αποφύγει τις δυσμενείς επιπτώσεις της κρίσης. Αν και οι συγχρηματοδοτούμενες από την Ε.Ε. αναστηλώσεις συνεχίζονται σε Ακρόπολη, Κνωσό, Δελφούς, Ολυμπία και Βεργίνα, σε άλλα σημεία αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, η φύλαξη είναι πλημμελής ή ανύπαρκτη.
