Η Γερμανία και η Γαλλία θέλουν να επαναφέρουν τους ελέγχους στα σύνορα των κρατών σε περίπτωση που τα εξωτερικά ευρωπαϊκά σύνορα στα νότια και στα ανατολικά δεν είναι αρκετά ασφαλή, σύμφωνα με επιστολή που δημοσίευσε η γερμανική εφημερίδα «Süddeutsche Zeitung».
Οι συνοριακοί έλεγχοι θα πρέπει να είναι δυνατοί ως «έσχατη λύση και για περιορισμένο χρονικό διάστημα», ζητούν σε αυτήν ο υπουργός Εσωτερικών της Γερμανίας, Χανς-Πέτερ Φρίντριχ, και ο Γάλλος ομόλογός του, Κλωντ Γκεάντ, με κοινή επιστολή τους.
Οι δύο υπουργοί ζητούν συγκεκριμένα, οι εθνικές κυβερνήσεις να έχουν τη δυνατότητα «για επαναφορά των εσωτερικών συνοριακών ελέγχων για διάστημα 30 ημερών». Οι ίδιες οι κυβερνήσεις θα αποφασίζουν εάν συντρέχουν οι σχετικές προϋποθέσεις.
Η πρόταση αυτή αναμένεται να συζητηθεί σε συνάντηση των υπουργών Εσωτερικών της Ε.Ε. την ερχόμενη Πέμπτη. Σχετική απόφαση δεν θα ληφθεί πάντως πριν από τον Ιούνιο, σύμφωνα με δήλωση εκπροσώπου της δανέζικης Προεδρίας του Συμβουλίου της Ε.Ε. προς τη «Süddeutsche Zeitung».
Με τα αιτήματά τους οι δύο υπουργοί μοχλέυουν αφ’ ενός τη Συνθήκη του Σένγκεν, που προβλέπει ελευθερία μετακίνησης χωρίς ελέγχους, αφ’ ετέρου την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για μεταρρύθμιση της Συνθήκης.
Υψηλόβαθμος διπλωμάτης στην Ε.Ε. χαρακτήρισε «απροσδόκητη» τη γαλλο-γερμανική πρωτοβουλία. Ο Γάλλος πρόεδρος, Νικολά Σαρκοζί, είχε βέβαια απειλήσει κατ΄ επανάληψη για έξοδο της χώρας από την εν λόγω Συνθήκη. Πέραν αυτού, η μάχη κατά των παράνομων μεταναστών αποτελεί κεντρικό θέμα της προεκλογικής του καμπάνιας.
Από γερμανικής πλευράς δεν είχαν μέχρι στιγμής διαφανεί παρόμοιες επιφυλάξεις όσον αφορά τη Συνθήκη του Σένγκεν. Σε κυβερνητικούς κύκλους του Βερολίνου σχολιάζεται ότι η κοινή επιστολή δεν θα πρέπει να αξιολογείται ως προεκλογική βοήθεια προς τον Σαρκοζί. Με αυτήν επιδιώκεται μάλλον να τονιστεί ότι το θέμα των συνοριακών ελέγχων εμπίπτει στο πεδίο αρμοδιότητας των εθνικών κυβερνήσεων και όχι των Βρυξελλών.
Η Συνθήκη του Σένγκεν θεωρείται μεγάλο επίτευγμα, καθώς επιτρέπει στους πολίτες να ταξιδεύουν εντός των χωρών που την έχουν υιοθετήσει χωρίς να υφίστανται ελέγχους στα σύνορα. Ελέγχονται μόνο τα εξωτερικά σύνορα των κρατών στον χώρο Σένγκεν. Κατ΄ εξαίρεση, π.χ. κατά τη διάρκεια μεγάλων διεθνών εκδηλώσεων, επιτρέπονται χρονικά περιορισμένοι έλεγχοι των εσωτερικών συνόρων.
Η μεταρρύθμιση της Συνθήκης είναι απαραίτητη, επειδή τα τελευταία χρόνια διαπιστώθηκε αυξημένη δυσκολία στην προστασία των νοτίων και ανατολικών εξωτερικών συνόρων. Προπάντων, η Ελλάδα είναι υπερβολικά επιβαρυμένη και δεν μπορεί να ανακόψει την εισροή παράνομων μεταναστών.
Το Παρίσι είχε κλείσει τον Απρίλιο του 2011 προσωρινά τα σύνορά του προς Ιταλία προκειμένου να αποτρέψει την είσοδο προσφύγων από τη βόρεια Αφρική στο έδαφός του. Αλλά και η Δανία πραγματοποιούσε το καλοκαίρι του 2011 ελέγχους στα σύνορά της με Γερμανία και Σουηδία, γεγονός που είχε προκαλέσει την έντονη αντίδραση της γερμανικής κυβέρνησης.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε προτείνει το φθινόπωρο του 2011 έναν «συμπληρωματικό μηχανισμό» προκειμένου να νομιμοποιήσει δράσεις όπως οι παραπάνω, οι οποίες πρακτικά συνιστούσαν παράβαση της Συνθήκης. Σύμφωνα με την πρόταση αυτή θα ήταν κατ΄ εξαίρεση δυνατοί οι έλεγχοι των εσωτερικών συνόρων για διάστημα πέντε ημερών, υπό την προϋπόθεση της προηγούμενης έγκρισης των Βρυξελλών.
Αυτό είναι που απορρίπτουν Βερολίνο και Παρίσι. Υποστηρίζουν ότι η αποτροπή κινδύνων για τη δημόσια ασφάλεια και τάξη «αποτελεί θέμα εθνικής κυριαρχίας». Εντός του διαστήματος των προτεινόμενων 30 ημερών η Κομισιόν θα πρέπει «να καταθέσει πρόταση για επαναφορά ή τερματισμό των εσωτερικών συνοριακών ελέγχων». Τα κράτη θα αποφασίζουν εν συνεχεία αν η πρόταση θα γίνει δεκτή και πώς αυτή θα εφαρμοστεί.
