Τα εκλογικά συστήματα που χρησιμοποιούνται σε κάθε Δημοκρατία διακρίνονται συνήθως σε τρία είδη: Το πλειοψηφικό, το αναλογικό και το μικτό. Στις ΗΠΑ ο πρόεδρος εκλέγεται με το πλειοψηφικό σύστημα. Στα αγγλικά λέγεται «first past the post» system. Αυτός που έρχεται πρώτος σε ψήφους -ανεξαρτήτως εάν οι περισσότεροι εκλογείς δεν τον προτιμούν- εκλέγεται ενώ δεν έχει πλειοψηφία ψήφων.
Στο αναλογικό σύστημα εκλέγονται οι βουλευτές ή γερουσιαστές ανάλογα με τις ψήφους που έχουν στο σύνολο των ψηφοφόρων. Αυτό στα αγγλικά λέγεται proportional system και με αυτό εκλέγουμε τους γερουσιαστές μας.
Από τα μικτά συστήματα στην Αυστραλία έχουμε το σύστημα των προτιμήσεων -preferential system- και με αυτό εκλέγουμε τους βουλευτές της Βουλής των Αντιπροσώπων. Εδώ η ψήφος της δεύτερης προτίμησης (2) έχει την ίδια ισχύ ή βαρύτητα με την πρώτη προτίμηση. Αυτό γίνεται μόνο στην περίπτωση που κανείς από τους υποψηφίους σε μία έδρα δεν συγκεντρώσει 50%+1.
Άριστο εκλογικό σύστημα δεν υπάρχει. Το καλύτερο σύστημα είναι πάντοτε αυτό που το εγκρίνει η Βουλή κάθε κράτους. Υπάρχουν όμως και «δημοκρατίες» που «μαγειρεύονται». Σωστό και αυτό.
ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚO ΣΥΣΤΗΜΑ
Το ελληνικό εκλογικό σώμα ψηφίζει για την ανάδειξη 300 βουλευτών. Μέχρι τις εκλογές του 2009, οι 260 έδρες κατανέμονταν απολύτως αναλογικά σε όσους συνδυασμούς ξεπερνούσαν το 3% όλων των ψήφων.
Ο καθορισμός του αριθμού των εδρών γίνεται με μαθηματική φόρμουλα αναλογίας και έτσι κατανέμονται όλες οι έδρες.
Με τον ίδιο υπολογισμό κατανέμονται και οι έδρες των βουλευτών Επικρατείας. Οι υπόλοιποι 40 «χαρίζονταν» στον πρώτο συνδυασμό με το μεγαλύτερο ποσοστό ψήφων.
Ο ΝΕΟΣ ΕΚΛΟΓΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ
Ο εκλογικός νόμος 3231 του 2004 τροποποιήθηκε με το νέο νόμο 3636 του 2008 με νομοθετική πρωτοβουλία του τότε υπουργού Εσωτερικών, Προκόπη Παυλόπουλου, και ορίστηκε να εφαρμοστεί στις πρώτες εκλογές μετά από αυτές του 2009. Καλή ώρα, φέτος.
Έτσι με αυτό το νόμο (3636/2008) το πρώτο κόμμα σε ψήφους θα πάρει 50 επιπλέον έδρες, 10 περισσότερες από τον προηγούμενο νόμο. Για να αποκτήσει αυτοδυναμία, το πρώτο κόμμα χρειάζεται τουλάχιστον 40,4%, με το οποίο θα μπορεί να πάρει 101 έδρες από τις 250. Όταν προστεθεί το «χάρισμα» των 50 εδρών τότε το κόμμα θα έχει 151 από τις 300 και θα μπορεί να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση.
Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε και τις ιδιαίτερες διατάξεις του νόμου 3636/2008. Ο νόμος αυτός δυσχέρανε τις προεκλογικές συνεργασίες των κομμάτων. Οι 50 έδρες μπορούν να παραχωρηθούν σε συνασπισμό συνεργαζομένων κομμάτων ΤΟΤΕ ΜΟΝΟ εάν ο μέσος όρος της δύναμης των κομμάτων που τα απαρτίζουν είναι μεγαλύτερος από τη δύναμη αυτοτελούς κόμματος που συγκέντρωσε το μεγαλύτερο αριθμό ψήφων.
Σημείωση/επεξήγηση: Μέσος όρος θεωρείται το πηλίκο του ποσοστού που έλαβε ο συνασπισμός προς τον αριθμό των κομμάτων που τον απαρτίζουν.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
Ένας συνασπισμός κομμάτων αποτελείται από τα κόμματα Α και Β. Αν τα δύο κόμματα ως συνασπισμός – ας πούμε- πάρουν 43%, τότε ο μέσος όρος είναι 21,5%. Εάν ένα τρίτο και αυτοτελές κόμμα Γ πάρει 22% τότε αυτό είναι το πρώτο κόμμα και –σύμφωνα με το νόμο – θα του δοθούν οι επιπλέον 50 έδρες. Εύλογη ερώτηση: Να κυβερνήσει το 22% και να σωπάσει το 78%; ΣΚΕΤΗ ΤΡΕΛΑ!
Παρατήρηση 1η: Το κόμμα Γ με 22%, αναλογικά θα έχει λίγες έδρες και με το «χάρισμα» των 50 εδρών δεν θα μπορέσει να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση στη Βουλή των 300 βουλευτών. Τότε ποιο το όφελος του χαρίσματος;
Παρατήρηση 2η: Ο νόμος αυτός – που ισχύει για τις εκλογές του 2012- απαγορεύει ρητώς τα μεγάλα κόμματα να συνεργαστούν και να τους «χαριστούν» και οι επιπλέον 50 έδρες. Τότε μόνο θα είχαμε μία όντως ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΣΥΝΑΙΝΕΣΗ!
Παρατήρηση 3η: Πού όμως τέτοια τύχη, που θα την ζήλευαν ακόμη και οι… Θεοί του Ολύμπου! Αυτοί φαίνεται ότι μας χάρισαν το «καλύτερο» εκλογικό σύστημα στην Αυστραλία.
ΟΛΕΣ οι άλλες παρατηρήσεις στη διάθεσή σας.
ΚΑΙ Ο ΕΠΙΛΟΓΟΣ ΜΑΣ
Ταιριάζει εδώ να επαναλάβουμε την υπενθύμιση του Χρήστου Φίφη, στα «Βενιζέλεια 2012» της Μελβούρνης, της κρητικής μαντινάδας:
Την τύχη του κάθε λαός
την κάνει μοναχός του,
κι όσα τού κάνει η τρέλα του
δεν του κάνει ο εχθρός του.
Πολύ δικαίως, ο Γιώργος Σεφέρης, ο πρώτος νομπελίστας Έλληνας ποιητής, πρότεινε η σοφή και συμβολική αυτή μαντινάδα να γραφτεί στην είσοδο της Βουλής των Ελλήνων και, μάλιστα, με ΜΕΓΑΛΑ – ΚΕΦΑΛΑΙΑ – ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ!
