Πολλές μνήμες του Καστελλόριζου, από τα τέλη του 19ου έως και το πρώτο μισό του 20ού αιώνα, ξύπνησαν την περασμένη Τρίτη το απόγευμα μέσα από τη φωτογραφική έκθεση για το ακριτικό νησί, που εγκαινιάστηκε στο πλαίσιο του 30ού Ελληνικού Φεστιβάλ Σίδνεϊ.
Η επιμέλεια της έκθεσης ανήκει στον ομογενειακό παράγοντα, κ. Νίκο Παπαναστασίου (Nicholas Pappas) και τον κ. Νίκο Βογιατζή (Nicholas Bogiatzis), που έχουν γράψει το βιβλίο «An Island In Time» («Ένα Νησί Μέσα στο Χρόνο»), από το οποίο είναι παρμένες και οι περισσότερες φωτογραφίες. Αμφότεροι οι συγγραφείς έλκουν την καταγωγή τους από το Καστελλόριζο και διατηρούν στενές επαφές με το νησί, με σχεδόν ετήσιες επισκέψεις.
Οι 30 μεγάλες φωτογραφίες που εκτίθενται δείχνουν την πολιτική και καθημερινή ζωή των ανθρώπων του νησιού ανάμεσα στα έτη 1890-1948, ενώ στα εγκαίνια προβλήθηκε σπάνιο ολιγόλεπτο κινηματογραφικό υλικό, «που ανακαλύφθηκε πρόσφατα και δείχνει το νησί την ημέρα της απελευθέρωσης από τους Ιταλούς τον Σεπτέμβριο του 1943» όπως εξήγησε ο κ. Παπαναστασίου.
«Δυστυχώς, το νησί έχει μια ιστορία συνεχούς κατοχής. Οθωμανοί, Γάλλοι, Ιταλοί, ύστερα πέρασε στους Άγγλους και, εντέλει, ενσωματώθηκε στον εθνικό κορμό το 1948. Το αξιοσημείωτο είναι ότι μέσα από τις φωτογραφίες αυτές, φαίνεται ότι, σε λίγες μόνο δεκαετίες, από την ακμή και την ευημερία, το νησί πέρασε στην καταστροφή και την ερήμωση» είπε, από την πλευρά του, ο έτερος των συγγραφέων, κ. Βογιατζής.
Στο ίδιος μήκος κύματος και η τοποθέτηση του κ. Παπαναστασίου: «Η έκθεση είναι πολύ συγκινητική γιατί δείχνει την μετατροπή του νησιού, σε διάστημα εξήντα ετών περίπου, από μια πλούσια πόλη με πολλή κίνηση και λιμάνι γεμάτο σκάφη, σε μια πόλη ολωσδιόλου κατεστραμμένη στο τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου»,
Οι πρώτες φωτογραφίες από την τελευταία δεκαετία του προπερασμένου αιώνα δείχνουν ένα μικρό αλλά πλούσιο νησί της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, Είναι επίσημες φωτογραφίες των Οθωμανών. Ακολουθούν φωτογραφίες από τις περιόδους των άλλων αποικιακών δυνάμεων.
Το φωτογραφικό υλικό συγκεντρώθηκε από ιδιωτικά και δημόσια αρχεία στο πλαίσιο δεκαετούς έρευνας για την συγγραφή του προαναφερθέντος τόμου.
Αναφορικά με το δικό του προσωπικό ενδιαφέρον για το βιβλίο και την έκθεση ο κ. Παπαναστασίου, σε συνέντευξή του στο Ελληνικό Πρόγραμμα της Ραδιοφωνίας SBS, ανέφερε: «Νομίζω ο καθένας θέλει να μάθει από πού κατάγεται. Κι εγώ ήθελα να μάθω γι’ αυτή την ‘πέτρα’ στη Μεσόγειο, για την οποία ακούγαμε τόσα πολλά. Ήταν για μένα ένα ταξίδι».
ΑΝΑΨΑΝ ΚΕΡΙ ΣΤΗΝ ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ ΕΠΕΙΤΑ ΑΠΟ ΔΕΚΑΕΤΙΕΣ
Πέρα από τις μνήμες για το νησί αυτό καθ’ αυτό, για πολλούς από τους παρισταμένους στα εγκαίνια, ήταν μια ευκαιρία να θυμηθούν γεγονότα και δράσεις της παροικίας, καθώς η έκθεση λειτουργεί σε έναν σημαδιακό χώρο για τους Καστελορίζιους του Σίδνεϊ: την Kudos Gallery, η οποία δεν είναι άλλη από την αίθουσα εκδηλώσεων της ιστορικής κοινοτικής εκκλησίας Αγίας Σοφίας Paddington.
Ο ναός, που ήταν ο πρώτος καθεδρικός, χτίστηκε το 1927 κυρίως με εισφορές των «Κάζις» και αφού είχαν προηγηθεί γενικότερες ομογενειακές διαφορές με την «Αγία Τριάδα» του Surry Hills, όπου κυριαρχούσε το «Κυθηραϊκό» στοιχείο, όπως μαρτυρεί η ομογενειακή ιστοριογραφία.
Η διοργάνωση της εκδήλωσης στην συγκεκριμένη αίθουσα, μπορεί να ειπωθεί ότι κατέστη δυνατή και ως αποτέλεσμα της θρησκευτικής επανένταξης της Ελληνικής Ορθόδοξης Κοινότητας Ν.Ν.Ουαλία στην Ελληνορθόδοξη Αρχιεπισκοπή Αυστραλίας.
Ο κ. Παπαναστασίου είναι μέλος του Αρχιεπισκοπικού Συμβουλίου και, επίσης, συμμετείχε στην αρχιεπισκοπική αντιπροσωπεία που είχε συνομιλίες με την αντίστοιχη της Κοινότητας για την επίλυση του «εκκλησιαστικού» προβλήματος.
«Η φιλοξενία της έκθεσης στον συγκεκριμένο χώρο, έχει μεγάλη σημασία, γιατί εκτός των άλλων ήταν η αίθουσα διδασκαλίας των Ελληνικών από την δεκαετία του 1920 μέχρι και τις πιο πρόσφατες. Για πολλούς Καστελλορίζιους, ήταν εκεί μέσα η πρώτη επαφή τους με ελληνικά μαθήματα. Για πολλούς από τους επισκέπτες, είναι συγκινητικό, όχι μόνο για τις φωτογραφίες που έχουν αναρτηθεί, αλλά και λόγω της αίθουσας που κρατάει πολλές αναμνήσεις», επεσήμανε ο κ. Παπαναστασίου.
Η αίθουσα ήταν κατάμεστη, με το μεγαλύτερο τμήμα του ακροατηρίου να είναι Καστελορίζιοι, οι οποίοι βρέθηκαν στον προσφιλή τους χώρο μετά από δεκαετίες.
Αρκετοί μάλιστα, δεν έχασαν την ευκαιρία και πήγαν στον παρακείμενο ναό για να ανάψουν ένα κερί και με πολλή συγκίνηση (ξανα)διάβασαν στους δωρητές εικόνων και άλλων αντικειμένων τα ονόματα των προγόνων τους.
Τελετάρχης στα εγκαίνια ήταν ο γνωστός Ελληνοαυστραλός τηλεπαρουσιαστής, Γιάννης Μάγγος (John Mangos), επίσης Καστελορίζιος στην προέλευση.
Μεταξύ άλλων παρέστησαν και μίλησαν: ο πρόεδρος της Κοινότητας, κ. Χάρης Δανάλης, ο βοηθός Επίσκοπος Απολλωνιάδας, κ. Σεραφείμ, ο γενικός πρόξενος της Ελλάδας στο Σίδνεϊ, κ. Βασίλειος Τόλιος, και η πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής του Φεστιβάλ, κυρία Ουρανία Καρτέρη
