ΜΟΥ τα περιέγραψε και είναι πολύ καλή στις περιγραφές.
ΑΛΛΗ, όμως, δύναμη έχουν οι λέξεις και άλλη η εικόνα.
ΚΑΝΟΝΤΑΣ τη διάκριση, ο μεγάλος Πορτογάλος ποιητής, Φερνάντο Πεσσόα, έγραψε (μεταξύ άλλων) τα εξής πριν ένα περίπου αιώνα:
«Η τέχνη είναι ένα είδος φιλολογίας, γιατί η τέχνη συνίσταται στο να ειπωθεί κάτι. Υπάρχουν δύο τρόποι να ειπωθεί: με την ομιλία και τη σιωπή. Οι τέχνες που δεν είναι φιλολογία είναι οι προβολές μιας εκφραστικής σιωπής».
ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΣ λοιπόν και μάλιστα της απόλυτης εκφραστικής σιωπής είναι οι φωτογραφίες που αναδημοσιεύω σήμερα στη στήλη.
ΚΑΙ λέω της «απόλυτης» εκφραστικής σιωπής, γιατί πρόκειται για έργα τέχνης που φιλοτέχνησαν άνθρωποι δεκάδες χρόνια μετά το… θάνατό τους!
ΚΑΙ για όσους αμφισβητούν το αν οι νεκροί μπορούν να κάνουν τέχνη, ιδού η απάντηση! Ξαναρίξτε μια ματιά στις φωτογραφίες…
ΜΙΛΑΜΕ για μεταφυσική ποίηση των φαντασμάτων ενός αμερικανικού ψυχιατρείου, όπως σημειώνει και ο φωτογράφος, David Maisel, που φωτογράφισε τη μακάβρια «γκαλερί».
«ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ για απίστευτους συνδυασμούς χρωμάτων» μου είπε η Τζουλιάνα, από την Αθήνα, περιγράφοντάς μου, με λίγα λόγια, την όλη ιστορία. «Σου στέλνω στο email σου, το κείμενο και τις φωτογραφίες».
ΝΑ πώς έχει η ιστορία: τα εκπληκτικά χρώματα που βλέπετε δημιουργήθηκαν στις επιφάνειες μικρών χάλκινων κουτιών στα οποία φυλάσσεται η στάχτη των νεκρών ενός δημόσιου ψυχιατρείου στην Πολιτεία Όρεγκον των Ηνωμένων Πολιτειών.
ΑΠΟ το 1883 μέχρι και το 1970 το ψυχιατρείο έκαιγε τους νεκρούς τροφίμους και έβαζε τη στάχτη τους στα κουτάκια, περιμένοντας, ότι κάποια στιγμή οι συγγενείς τους θα φρόντιζαν να τα παραλάβουν.
ΣΤΑ 90 χρόνια που μεσολάβησαν συγκεντρώθηκαν 3.500 κουτάκια με στάχτες νεκρών, που κανείς ποτέ δεν ενδιαφέρθηκε να παραλάβει.
ΟΤΑΝ ο αριθμός των κουτιών άρχισε να αυξάνεται, η διεύθυνση του ιδρύματος κατασκεύασε μέσα σε ένα δωμάτιο ράφια και τοποθετούσε εκεί τα αζήτητα κουτάκια.
ΕΤΣΙ με τα χρόνια δημιουργήθηκε η «Βιβλιοθήκη της Στάχτης» που στέγασε ό,τι απέμεινε από τους ανθρώπους που επέμεναν (ασυμβίβαστα) μέχρι τέλους να βλέπουν και αντιλαμβάνονται τον κόσμο με τον δικό τους μοναδικό (και ασύμβατο) τρόπο.
ΑΠΟ τότε που η «τρέλα» διαχωρίστηκε με τη «λογική» και η κοινωνία ιδρυματοποίησε τη διαφορετικότητα, τα ψυχιατρεία έχουν κατά καιρούς «φιλοξενήσει» ορισμένους από τους πιο αξιόλογους (και ευαίσθητους) καλλιτέχνες.
Η τέχνη, πολύ περισσότερο απ’ οποιαδήποτε άλλη (δημιουργική) ανθρώπινη δραστηριότητα, ήταν ανέκαθεν, άρρηκτα συνδεδεμένη με την «τρέλα».
ΣΥΝΕΠΩΣ, δεν είναι τυχαίο ότι επέλεξαν το δωμάτιο ενός ψυχιατρείου να δημιουργήσουν (με τη βοήθεια χημικών οξειδώσεων) το δικό τους Σύμπαν.
ΤΟ Βόρειο Σέλας θύμισαν τα χρώματα στον φωτογράφο που έκανε με το φακό του κτήμα μας τη καλλιτεχνική δημιουργία των νεκρών ψυχών.
ΑΝΤΙΘΕΤΑ, σε μένα θύμισαν τους ατελείωτους Γαλαξίες του Σύμπαντος, όπου και εκεί, όπως και στο δωμάτιο του Όρεγκον, το πρώτο λόγο έχουν οι χημικές αντιδράσεις.
ΔΕΝ ξέρω και το παρήγορο είναι ότι ποτέ δεν θα μάθω, (αν εκτός από το σώμα μας) σε χημικές ενώσεις και αντιδράσεις οφείλει την ύπαρξή της και η («άυλη») ψυχή μας.
ΑΝΑΠΑΝΤΗΤΟ θα παραμείνει το ερώτημα, αν οι στάχτες των νεκρών ψυχών, «συνεργάστηκαν» με τις χημικές αντιδράσεις, για να δούμε αυτό που βλέπουμε.
ΑΠΟΤΕΛΕΙ και αυτό μια πτυχή του άλυτου αινίγματος της ζωής, που ακολουθεί τα δικά της μυστικά μονοπάτια, χωρίς να λαμβάνει υπόψη της τα ερωτηματικά και τις (μεταφυσικές μας αγωνίες.
ΑΥΤΑ τα λίγα σήμερα για να αφιερώσουμε περισσότερο χώρο στα έργα των (αζήτητων) καλλιτεχνικών ψυχών.
ΤΑ έργα συνοδεύω με ένα ολιγόλογο ποίημα του Φερνάντο Πεσσόα. Γεια χαρά.
Λένε;
Ξεχνούν.
Θα πουν.
Κάνουν.
Μοιραίο.
Δεν κάνουν.
Τι ίδιο είναι.
Γιατί
Να ελπίζουμε;
Όλα
Όνειρο είναι.
