Καμιά φορά σκέπτομαι πως τα θέματα που διαλέγω να γράψω, δεν ενδιαφέρουν πολλούς από τους αναγνώστες μας.
Κάποιες άλλες φορές προβληματίζομαι με το αν θα πρέπει ν’ ασχοληθώ με θέματα γενικού ενδιαφέροντος που, εν πολλοίς και πολυσυζητημένα είναι και συνήθως, διίστανται οι απόψεις.
Μερικά λόγια, λοιπόν, για μια πληθωρική προσωπικότητα και για το μεγαλείο της θυσίας του ποιητή που πέθανε μαχόμενος ηρωικά, 100 χρόνια πριν, το Νοέμβρη του 1912.
Ο Λαυρέντιος, τ’ όνομά του στα Ελληνικά, μια και το Λορέντζος το πήρε από τον παππού του.
Γεννήθηκε στην Ιθάκη (6 Σεπτεμβρίου 1860) όπου ο πατέρας του Παύλος, ένας αδέκαστος δικαστικός, υπηρετούσε ως πρόεδρος των δικαστηρίων της Ιονίου Πολιτείας. Η μητέρα του Ιωάννα Καποδίστρια-Σούφη, ανιψιά του κυβερνήτη, ήταν μια πανέμορφη Κερκυραία, με κορμοστασιά και κατατομή Καρυάτιδας.
Η μητέρα του ήταν εκείνη που του έμαθε τη γλώσσα του λαού -τη δημοτική- και με τα τραγούδια της, τις παροιμίες και τις λαϊκές παραδόσεις, φύτεψε στην ψυχή του την αγάπη για τον άνθρωπο και την ομορφιά της φύσης, δύο αδυναμίες του τις οποίες θα υμνήσει αργότερα με το δικό του ποιητικό τρόπο.
Στην Κέρκυρα ο ποιητής τελειώνει τις γυμνασιακές σπουδές του (1877) και γίνεται, πολύ νέος μέλος της «Αναγνωστικής Εταιρείας». Εκεί γνωρίζεται με τον Ιάκωβο Πολυλά, κριτικό της Επτανησιακής Σχολής, λόγιο, πολιτικό, μεταφραστή του Ομήρου και του Σαίξπηρ και βιογράφο του Διονυσίου Σολομού με τα σοφά προλεγόμενα στην πρώτη έκδοση του βιβλίου Τα άπαντα του Δ. Σολωμού.
Την πνευματική του συντροφιά στην Κέρκυρα συμπληρώνουν οι Γ. Μαρκοράς, Γ. Καλοσγούρος, Σ. Χρυσομάλλης και ο Ν. Κογεβίνας, όλοι τους μαθητές του Δ. Σολωμού.
Απ’ ό,τι έχει γραφεί τελικά η προσωπικότητα του Λορέντζου Μαβίλη διαμορφώθηκε κάτω από την επιρροή της ακτινοβολίας του Πολυλά, τις ηθικές αρχές και την ιδεαλιστική φιλοσοφία του Εμ. Καντ, τις απόψεις του Φίχτε και τις απαισιοδοξίες του Σοπενχάουερ, οι οποίες είναι μάλλον βέβαιο ότι τον οδήγησαν στις σπουδές της ινδικής φιλοσοφίας.
Μαθαίνει πέντε ξένες γλώσσες, την Ιταλική, την Ισπανική, την Αγγλική, την Γερμανική και την Ινδική.
Μετά από ένα χρόνο φοίτησης στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, πηγαίνει στη Γερμανία και συνεχίζει τις σπουδές του στα Πανεπιστήμια Μονάχου και Φράιμπουργκ. Σπουδάζει Κλασσική Φιλολογία, Αρχαιολογία, Φιλοσοφία, Γλωσσολογία και σανσκριτικά (ωδική φιλολογία). Μένει στη Γερμανία 14 χρόνια. Το 1890 αναγορεύεται διδάκτορας του Πανεπιστημίου Έρλανγκεν της Βαυαρίας.
Το Έργο του: Ο Λορέντζος Μαβίλης οφείλει την πνευματική διάκρισή του όχι στην ποσότητα αλλά στην εκλεκτικότητα, την πρωτοτυπία και τη σφαιρικότητα του έργου του -που έχει όλα τα χαρακτηριστικά της Επτανησιακής Σχολής- και κυρίως της αναζήτησης της τελειότητας. Ο Μαβίλης ακολουθεί τις ανησυχίες του μεγάλου Διονυσίου Σολομού. Δεν τον ικανοποιεί το «τέλειο». Αναζητεί πάντοτε το «τελειότερο». Το έργο του ταυτίζεται με τη συνέπεια του χαρακτήρα του στον ιδεαλισμό και είναι συνυφασμένο με τη φιλοσοφική αντίληψη της ζωής και με την πατριδολατρία. Είναι κυρίως ποιητικό. Όμως, ο Μαβίλης έχει μια διακριτική θέση στην πεζογραφία και παγκόσμια αναγνώριση σε μεταφράσεις αριστουργημάτων της λογοτεχνίας. Η επίδοση αυτή οφείλεται κυρίως στη γνώση των πολλών ξένων γλωσσών.
Το ποιητικό του έργο, από το 1876, καλλιεργεί τη σονετογραφία.*
Τα συναισθήματά του για το έργο του τα αποκαλύπτει στο σονέτο του «Είδωλα». Στους δύο πρώτους στίχους γράφει:
«Άχαρή μου χαρά, φτωχοί μου στίχο. / Της ζωής μου ακριβό, κρυφό καμάρι…»
Υμνεί την πατρίδα, είτε για τις φυσικές ομορφιές της είτε για να εκφράσει τη νοσταλγία του ή για να τονώσει το εθνικό φρόνημα. Εγκωμιάζει τις ομορφιές της Κέρκυρας και της Κρήτης κ.ά. Ξεχωριστή θέση παίρνουν κάποιες ποιητικές δημιουργίες που αποκαλύπτουν το συναισθηματικό του κόσμο και τον φιλοσοφικό στοχασμό. Με το περίφημο ποίημά του «Η λήθη» καλοτυχίζει τους νεκρούς. Σε άλλα σονέτα του τονίζει την αγάπη προς τη μητέρα, την αξία της φιλίας, τον εξιδανικευμένο έρωτα. Δεν ξεχνάει να γράψει ιδιαίτερα σονέτα για τους φίλους και συνεργάτες του. γράφει θαυμάσια επιγραμματικά στιχουργήματα όπως είναι «η Κέρκυρα στον Σολωμό, στον Καντ, στον Ψυχάρη». Άλλα σονέτα του είναι «στο Γάμο, σε Καθαρευουσιάνο» και άλλα.
Στο χώρο της πεζογραφίας μπαίνει δυναμικά, κυρίως με το λόγο του στη Βουλή. Το 1910 εκλέχτηκε βουλευτής με το Κόμμα Φιλελευθέρων του Ελευθέριου Βενιζέλου στην αναθεωρητική Βουλή (1911) Μνημειώδης έμεινε ο λόγος του για το «γλωσσικό». Υπερασπίζεται με πάθος τη «Δημοτική». Θα πει τότε: Δεν υπάρχει «χυδαία γλώσσα», υπάρχουν μόνο «χυδαίοι άνθρωποι».
Χαρακτηριστική είναι και η μετριοφροσύνη του ποιητή Μαβίλη για το ποιητικό του έργο. Στα σονέτα που έστελνε στον Κωστή Παλαμά έγραφε τη φράση : «Για το συρτάρι σου».
Ο Μαβίλης είναι ο αριστοτέχνης του σονέτου που τον ανέβασε στις ψηλότερες κορυφές του νεοελληνικού Παρνασσού. Ας σημειωθεί, δε, ότι ο Μαβίλης δεν δημοσίευσε σε «ποιητική συλλογή» το έργο του. Τα ποιήματά του με το δικό του όνομα ή με το ψευδώνυμο «Γραικός» τα δημοσίευσε σε ελληνικά και ξένα περιοδικά και σε εφημερίδες. Θα μάθουμε για πρώτη φορά την «Ποιητική Συλλογή» του έργου του μετά τον θάνατό του, από τον φίλο του Κωνσταντίνο Θεοτόκη το 1915. Τα σονέτα του θα δουν την δημοσιότητα με τη φροντίδα του Μιχαήλ Περάνθη το 1960.
Αν σας δοθεί η ευκαιρία, αν σας αρέσει η ποίηση, διαβάστε μερικά από τα γνωστά σονέτα του Μαβίλη. Αν διαβάσετε την «Ελιά» προσέξτε αυτό που λέγεται «παρήχηση» (ηχεί- ακούγεται περισσότερο) κάποιο συγκεκριμένο γράμμα.
«Ελιά»
Στην κουφάλα σου, εφώλιασε μελίσσι,
γέρικη ελιά, που γέρνεις με τη λίγη
πρασινάδα που ακόμα σε τυλίγει,
σα να ‘ θελε να δε νεκροστολίσει».
Προσέξατε ότι στις περισσότερες από τις λέξεις που χρησιμοποιεί ο ποιητής υπάρχει και ακούγεται περισσότερο το λάμδα.
Είναι 52 χρόνων και θέλει να πολεμήσει ακόμη μια φορά εναντίον των Τούρκων. Διέσχισε τη Θεσσαλία, τη Μακεδονία και την Ήπειρο. Όταν έφτασε στον παραπόταμο του Άραχθου, τον Μπαλντούμα, βρήκε τη γέφυρα κατεστραμμένη. Μπήκε με τους στρατιώτες του στο νερό, πέρασαν απέναντι και με θυελλώδη επίθεση, πήραν από τους Τούρκους τον Δρίσκο.
Την επομένη ημέρα οι Τούρκοι εξαπέλυσαν σφοδρή αντεπίθεση.
Τραυματίστηκε θανάσιμα. «Περίμενα πολλές τιμές από τούτον τον πόλεμο, αλλά όχι και την τιμή να θυσιάσω τη ζωή μου για την Ελλάδα μου» Αυτά ήταν τα τελευταία λόγια του ποιητή του ήρωα του Λορέντζου Μαβίλη.
*Σονέτο= Λυρικό ποίημα, που αποτελείται από 14 στίχους και ακολουθεί μια καθορισμένη διάταξη ομοιοκαταληξίας. Είναι η δύσκολη ποίηση.
