Εάν κάναμε την ερώτηση: «Τι είναι άτομο;», νομίζω ότι η πρώτη απάντηση που θα παίρναμε θα ήταν ότι «άτομο είναι ο κάθε άνθρωπος». Θα λέγαμε ότι η οικογένειά μου έχει τέσσερα άτομα ή και «στο καφενείο συναντηθήκαμε πέντε-έξι άτομα». Αυτό το άτομο θα μπορούσαμε να το περιγράψουμε εξαιρετικό, συμπαθητικό, άγνωστο, ύποπτο, γελοίο, καλλιεργημένο, παράξενο, κοινωνικό και με πάμπολλα άλλα κατάλληλα επίθετα. Αυτή η σημασία του ατόμου είναι σχετικά πολύ νέα και αναφέρεται στο πρόσωπο. Την αποδώσαμε στο λατινικό persona το οποίο έγινε με ελληνικότατα γλωσσικά υλικά: Από τη μάσκα της Περσεφόνης που παρουσιάστηκε στο Ελληνικό μας θέατρο.
Η λέξη άτομο, εκτός από τη σημασία του ανθρώπου/προσώπου, έχει πολλές άλλες σημασίες στην αρχαιότερη γλώσσα μας. Το άτομο είναι και το γένος. Λέμε: Η βασίλισσα είναι το μόνο θηλυκό άτομο σε κάθε σμήνος μελισσών. Επίσης, άτομο είναι το στοιχείο ή το μόριο, δηλαδή η απειροελάχιστη ποσότητα ύλης που δεν επιδέχεται περαιτέρω κατάτμηση (=κατατεμαχισμό). Στην επιστήμη της Χημείας άτομο είναι το ελάχιστο μέρος της ύλης. Επίσης, στη Φιλοσοφία των αρχαίων μας άτομο είναι το ελάχιστο και ομοιογενές τμήμα της ύλης.
Αξίζει τον κόπο εδώ να υπενθυμίσουμε ότι η λέξη μας ά-τομο προήλθε από το ρήμα τέμνω που σημαίνει κόβω, σχίζω, διασπώ σε χωριστά τμήματα. Το ρήμα τέμνω μάς έδωσε και άλλες πολύ δόκιμες λέξεις όπως τομή, τόμος, τομέας, τμήμα, τεμάχιο, τέμενος, τμηματάρχης, ανατόμος, ανατομία και πολλές άλλες. Από εδώ έγινε και το ά-τομο = κάτι που δεν κόβεται, βάζοντας μπροστά το στερητικό άλφα.

Η ΑΤΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ

Ο περίφημος αρχαίος μας υλιστής φιλόσοφος Δημόκριτος (470-400 π.Χ.) ανέπτυξε τη θεωρία του ότι το σύμπαν αποτελείται από άπειρα, αιώνια, άφθαρτα, αναλλοίωτα και αδιαίρετα μόρια ύλης, τα άτομα (=που δεν κόβονται, ούτε σχίζονται περαιτέρω). Αυτά τα άτομα στροβιλίζονται ακατάπαυστα στον άπειρο κενό χώρο –όπως η σκόνη στον αέρα– συνωθούνται και παράγουν τους κόσμους. Σε έναν από αυτούς τους κόσμους ανήκουν και οι άνθρωποι.
Ο Δημόκριτος θεώρησε ότι η ψυχή των ανθρώπων αποτελείται από άτομα λεπτότερα και πιο λεία από τα άτομα του ανθρώπινου σώματος. Έτσι εξηγούσε με καθαρά μηχανικό τρόπο τον κόσμο μας και όλα τα φαινόμενά του, από τα υλικά μέχρι και τα πνευματικά. Η θεωρία του Δημόκριτου περιέπεσε στη λήθη –ξεχάστηκε–, αλλά ανασύρθηκε στο φως της επιστήμης το 19ο αιώνα. Η ανακάλυψη του ηλεκτρονίου και της ραδιενέργειας στηρίζουν σήμερα τη θεωρία του Δημόκριτου.

ΑΤΟΜΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ (Ή ΚΑΙ ΠΥΡΗΝΙΚΗ)

Η ατομική ενέργεια επιτυγχάνεται με τη σχάση (=τη διάσπαση) ή τη σύντηξη (=το ολοκληρωτικό λιώσιμο του υλικού) των ατομικών πυρήνων (=το κέντρο του ατόμου που αποτελείται από περίπου ίσο αριθμό νετρονίων και πρωτονίων, δηλαδή αυτό που περιλαμβάνει ολόκληρη τη μάζα του ατόμου).
Η μέθοδος της σχάσης του ατόμου χρησιμοποιείται στην ατομική βόμβα. Έτσι παράγεται η δύναμη μέσα στον πυρηνικό αντιδραστήρα με τις σχάσεις στην αλυσιδωτή αντίδραση (φαινόμενο κατά το οποία τα νετρόνια που απελευθερώνονται διασπούν άλλους πυρήνες και αυτό επαναλαμβάνεται συνέχεια). Η ενέργεια που παράγεται εμφανίζεται στην πυρηνικό αντιδραστήρα ως θερμότητα. Αυτή η θερμότητα με διάφορες μηχανές ή στροβίλους μετατρέπεται σε δύναμη που ο άνθρωπος μπορεί να χρησιμοποιήσει για ειρηνικούς σκοπούς.
Επίσης και με τη σύντηξη –με πολλές μεθόδους– παράγονται ποσότητες ενέργειας. Η σύντηξη χρησιμοποιείται στην υδρογονική βόμβα και πολλά άλλα καταστροφικά όπλα μετά από αυτήν. Μετά το 1962 συνειδητοποιήσαμε ως ανθρωπότητα τον ολέθριο κίνδυνο αυτών. Έτσι δημιουργήθηκε και η Ατομική Λέσχη όπου ανήκουν αυτά τα κράτη που έχουν γνώση να κατασκευάσουν ατομικά όπλα. Σήμερα αυτά είναι: ΗΠΑ, Αγγλία, Καναδάς, Ρωσία, Γαλλία και Κίνα. Πολλά άλλα προσπαθούν να μπουν σε αυτήν.

ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

Το άτομο, εκτός από τις βόμβες, γέννησε και πάμπολλες νέες λέξεις και εκφράσεις. Κάναμε το νέο μας ρήμα ατομικεύω και εξατομικεύω.
Επίσης, τα ουσιαστικά τους ατομίκευση και εξατομίκευση, ατομικισμός, ατομικιστής, τα επίθετά τους ατομικιστικός, ατομικός και τα επιρρήματα ατομικά κ.λπ. Ειδικά το επίθετο ατομικός μάς έδωσε την ατομική θεωρία, τον ατομικό αριθμό, το ατομικό βάρος, την ατομική μάζα, την ατομική ενέργεια, την ατομικότητα, τον ατομισμό, την ατομοκρατία και άλλες που όλοι μας μπορούμε να βρούμε αν στύψουμε το…  άτομο.

ΤΟ ΑΤΟΜΟ ΣΤΗΝ ΑΓΓΛΙΚΗ

Το άτομο στην Αγγλική πετσοκόφτηκε και έμεινε Atom=From Greek άτομος = indivisible particle = αδιαίρετο σωματίδιο. Τome = a volume = τόμος = a section. Anatomy, Latin: anatomia, Greek ανατομία, the same as anatomy. Epitomy= επιτομή, Lithotomy, Phlebotomy και phlebotomist, η νοσοκόμα εξέτασης αίματος.
Επίσης, Atom και atomic bomb, atomic energy, atomic number, atomic clock, atomic physics, atomic power, atomic weight, atomic theory, atomism, atomist, atomize και πάμπολλες άλλες.

ΚΑΙ ΤΟ ΕΠΙΜΥΘΙΟ ΜΑΣ

Θεωρώ ότι η Ελληνική Γλώσσα με τη σχάση και τη σύντηξή της μέσα στην Αγγλική, την ανέβασε στα ανέλπιστα γλωσσικά Ηλύσια Πεδία και μόνο με αυτήν τη μεγάλη και αξεπλήρωτη χάρη, σήμερα χαίρεται την απόλυτη παγκόσμια γλωσσική κυριαρχία της! Eucharistic eulogy.