Μέσω της επιστήμης αλλά και της θρησκείας, ο άνθρωπος από τα αρχαία χρόνια προσπαθούσε να ανακαλύψει το ελιξίριο της αθανασίας. Με την πρόοδο της τεχνολογίας, τα τελευταία χρόνια ομάδες ανθρώπων που πιστεύουν στην κρυογενετική, πρόσθεσαν ακόμα περισσότερες ελπίδες στη συντήρηση οργανισμών, με σκοπό τη μελλοντική τους αναγέννηση.

Όταν ο Παντελής (Peter) Τσολακίδης, διάβασε το βιβλίο «Η προοπτική της αθανασίας», στα τέλη της δεκαετίας του 1960, καθώς ξεκινούσε τις σπουδές του στη Χημεία στο RMIT, τού έκανε τόσο μεγάλη εντύπωση, που ήταν σίγουρος ότι μέχρι να γίνει συνταξιιούχος η κρυογενετική θα είναι γεγονός.
Ιδρυτικό κείμενο όλων όσων πιστεύουν στην κρυογενετική, το βιβλίο αυτό γράφτηκε από τον εκκεντρικό βετεράνο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, Robert Ettinger, ο οποίος πρότεινε ότι η κατάψυξη ανθρώπων θα μπορούσε να αποτελέσει τρόπο διάσωσης μέχρι η μελλοντική ιατρική τεχνολογία να είναι σε θέση να επιλύσει το πρόβλημα του θανάτου τους. Ο Ettinger έγραψε, επίσης, ότι «αυτό που φαίνεται να είναι μοιραίο σήμερα μπορεί να είναι αναστρέψιμο στο μέλλον». Όλα αυτά μάγεψαν τον νεαρό, γεννημένο στην Παλαιστίνη (σημερινό Ισραήλ, στη πόλη του Χάιφα), Ελληνοαυστραλό.

«Για μένα, φαινόταν λογικό. Ας είμαστε σαφείς τώρα, δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι θα έρθετε πίσω στη ζωή. Αλλά υπάρχει μια εύλογη πιθανότητα.
«Σκέφτηκα τότε μέσα μου, ότι η φράση “εύλογη πιθανότητα” ακούγεται καλύτερα παρά το “καμία πιθανότητα”, όταν είσαι νεκρός» λέει ο Παντελής Τσολακίδης στο «Νέο Κόσμο».

Όπως και να έχει, ο νεαρός τότε φοιτητής ούτε καν μπορούσε να ονειρευτεί ότι το 2009 ο ίδιος θα γινόταν συνιδρυτής και διευθυντής του Stasis Systems Australia, μιας μη κερδοσκοπικής εταιρείας, της πρώτης που επρόκειτο να οικοδομήσει εγκατάσταση κρυογενετικής αποθήκευσης στην Αυστραλία. Ο σκοπός της; Να χρησιμοποιηθούν οι πιθανές μελλοντικές ανακαλύψεις στην τεχνολογία και την ιατρική με προσδοκία την αιώνια ζωή μέσω της κρυογενετικής.

Κρυογενετική (κρύος + γενετική) είναι η διατήρηση του ανθρώπινου σώματος, κάτω από κρυογόνες θερμοκρασίες του υγρού αζώτου, στους -196 ° C, με την προσδοκία ότι η εξαιρετικά προηγμένη ιατρική τεχνολογία του μέλλοντος θα είναι σε θέση να επισκευάσει τις συσσωρευμένες βλάβες που επιφέρει η γήρανση και/ή η κάθε νόσος σε μοριακό επίπεδο, καθώς και να επαναφέρει τους κρυοσυντηρημένους ανθρώπους στη ζωή.

Σύμφωνα με την κρυογενετική διαδικασία, αφού ένα άτομο νομικά ανακοινώνεται ως νεκρό, το αίμα του παροχετεύεται και αντικατασταίνεται με αντιψυκτικό και το σώμα αποθηκεύεται σε υγρό άζωτο για να διατηρηθεί. Τα σώματα καταψύχονται και φυλάσσονται ανάποδα σε κυλίνδρους, τους λεγόμενους «κρυοστάτες». Με αυτό τον τρόπο, σε περίπτωση οποιασδήποτε εκροής του υγρού αζώτου από το πάνω μέρος του κρυοστάτη, το πρώτο πράγμα που θα αποψυχθεί είναι τα πόδια, αφήνοντας τον εγκέφαλο κρύο και υγιή. Οι υποστηρικτές της κρυογενετικής ελπίζουν ότι, με την πρόοδο της ιατρικής και της τεχνολογίας, θα είναι σε θέση να ξεπαγώσουν τους κρυοσυντηρημένους «πελάτες» τους, αν και δεν δίνουν καμία εγγύηση γ’ αυτό.

«Δεν μπορούμε να πούμε σε πόσα χρόνια, ούτε καν αν πρόκειται να γίνει κάτι τέτοιο ή όχι. Πιστεύουμε, όμως, ότι θα είναι δυνατόν. Μερικοί άνθρωποι πιστεύουν ότι είναι 50 χρόνια μακριά (το να επαναφέρεις κάποιον στη ζωή), άλλοι λένε περισσότερα. Αλλά το πλεονέκτημα είναι ότι μας δίνεται περισσότερος χρόνος, μιας και ο πελάτης μπορεί να μείνει σε αυτές τις συνθήκες, στο υγρό άζωτο, για χιλιάδες χρόνια αν χρειαστεί. Το σώμα του θα παραμείνει άτρωτο».
Ωστόσο, η μακρά χρονική περίοδος, κατά τη διάρκεια της οποίας οι κρυοσυντηρημένοι «πελάτες» θα πρέπει να διατηρούνται κατεψυγμένοι, αποτελεί επίσης ένα μεγάλο κίνδυνο. «Μόλις βάλετε το άτομο στην αποθήκευση, όλα είναι σχετικά με τη διατήρησή του στο υγρό άζωτο – πρέπει να διασφαλίσουμε ότι το δοχείο συμπληρώνεται τακτικά» λέει ο κ. Τσολακίδης. Κατά τη γνώμη του, ως «συντηρητική προσωπικότητα», όπως αποκαλεί ο ίδιος τον εαυτό του, δεν θα περάσει πολύς ο καιρός μέχρι η κρυογενετική να γίνει γεγονός.
«Πιθανώς, κάτι τέτοιο βρίσκεται περίπου 200 χρόνια μακριά» λέει ο Παντελής.

STASIS SYSTEMS AUSTRALIA

Αφού διάβασε το βιβλίο του Ettinger, ο Παντελής Τσολακίδης δεν το σκέφτηκε και πολύ. Απλώς σκέφτηκε ότι ήταν τόσο καλή ιδέα, που αργά ή γρήγορα η αιώνια ζωή μέσω της κρυογενετικής θα ήταν κανονικά διαθέσιμη σε όλους. Και ότι «μέχρι να φτάσω στην ηλικία στην οποία είμαι τώρα, θα υπήρχαν τοπικές κρυογενετικές κλινικές παντού».
Εν τω μεταξύ, ο Παντελής είχε επιτυχημένη σταδιοδρομία, ως διευθυντής και στρατηγικός σχεδιαστής της διάσημης πετρελαϊκής εταιρείας ExxonMobil και εργάστηκε στην Ιαπωνία, τις ΗΠΑ, την Ταϊλάνδη και αλλού.  Πριν από μερικά χρόνια, ως συνταξιούχος στα 60 του, ο Παντελής έμεινε έκπληκτος όταν παρατήρησε ότι υπήρχαν μόνο δύο κρυογενετικές εταιρίες στις ΗΠΑ, και μια ακόμα, μικρότερη, στη Ρωσία.

«Ενδιαφέρθηκα πολύ και σκέφτηκα ότι αν δεν πρόκειται να το κάνει κανένας άλλος θα το κάνω εγώ».
Ένα βράδυ, το 2009, παρευρέθηκε σε συνεδρίαση του Συλλόγου Κρυογενετικής Αυστραλασίας (Cryonics Association of Australasia – CAA), σε ένα «αυθεντικό ελληνικό ραντεβού – στην καφετέρια». Εδώ ο Τσολακίδης γνώρισε το 47χρονο σήμερα, Mark Milton, πιστό της κρυογενετικής, αλλά απογοητευμένο από το γεγονός ότι όσοι Αυστραλοί ήθελαν να καταψυχθούν μετά απ’ το θάνατό τους, έπρεπε να ταξιδέψουν (ή να αποσταλούν) στις ΗΠΑ. Το Ινστιτούτο Κρυογενετικής, που εδρεύει στο Μίτσιγκαν των ΗΠΑ, ήδη έχει έξι Αυστραλούς στην κρυοσυντήρηση, ενώ το Alcor, Ίδρυμα Επέκτασης Ζωής (Alcor Life Extension Foundation) στην Αριζόνα, έχει δύο.

«Μιλήσαμε γι’ αυτό το θέμα και ξαφνικά συνειδητοποιήσαμε ότι και οι δύο είχαμε το ίδιο ενδιαφέρον. Έχουμε αναπτύξει την ιδέα να χτίσουμε την πρώτη κρυογενετική εγκατάσταση αποθήκευσης στην Αυστραλία. Δεν πιστεύαμε, όμως, ότι θα βρίσκαμε δέκα επενδυτές, ο καθένας απ’ τους οποίους συνέβαλλε με 50.000 δολάρια. Σήμερα έχουμε 11 επενδυτές, οι οποίοι δεσμεύονται να συνεισφέρουν $50.000, ο καθένας» λέει ο 62χρονος Παντελής Τσολακίδης στο «Νέο Κόσμο».

Αν και η ιδέα αυτή γεννήθηκε το 2009, δεν ήταν μέχρι τις αρχές του τρέχοντος έτους -όταν βρέθηκαν οι επενδυτές- που το Stasis Systems Australia ιδρύθηκε ως μη κερδοσκοπική εταιρεία, με τον Παντελή Τσολακίδη και τον Μαρκ Μίλτον, ως ιδρυτές και διευθυντές της. Τα χρήματα που επενδύονται από τους 11 επενδυτές θα χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή της εγκατάστασης, η οποία σχεδιάζεται να ολοκληρωθεί τα επόμενα δύο χρόνια. Εν τω μεταξύ, η εταιρία συνεργάζεται με το Υπουργείο Υγείας Νέας Νότιας Ουαλίας, και ψάχνει για κατάλληλο έδαφος το οποίο θα υποδεχτεί την εγκατάσταση που πρόκειται να μείνει εκεί για δεκαετίες ή ακόμη και αιώνες.
«Αυτή τη στιγμή ψάχνουμε το κτήμα, το οποίο πρέπει να πληροί ορισμένα κριτήρια -ψάχνουμε για περιοχή με χαμηλό ποσοστό πυρκαγιών και σεισμών, χαμηλή πιθανότητα πλημμυρών, περιοχή που βρίσκεται κοντά σε νοσοκομεία, λογικά κάπου κοντά στις προμήθειες υγρού αζώτου… Έχουμε ήδη προεπιλέξει μερικά από αυτά τα κτήματα. Θα είναι σε κάποια μεγαλύτερη αγροτική πόλη της Νέας Νότιας Ουαλίας, όχι όμως στο Σίδνεϊ» εξηγεί ο κ. Τσολακίδης.

Όπως οι περισσότεροι υποστηρικτές της κρυογενετικής, έτσι ο Παντελής, επιμένει ότι η κρυογενετηκή δεν περιλαμβάνει το ηθικό δίλημμα περί ευθανασίας.
Το «πιο σημαντικό» είναι ότι η διαδικασία κρυογενετικής ξεκινάει αφότου το άτομο κηρυχθεί νομίμως νεκρό.

Όταν αποπερατωθεί, η κρυογενετική εγκατάσταση θα έχει περίπου 60 διαθέσιμες θέσεις, αλλά σύμφωνα με τον συνιδρυτή Παντελή Τσολακίδη, πρόκειται για μια επεκτάσιμη μονάδα, η οποία θα βρίσκεται σ’ ένα μεγάλο οικόπεδο – σε περίπτωση που υπάρχει ανάγκη για περαιτέρω επεκτάσεις. Οι «πελάτες» της κρυογενετικής εγκατάστασης αποθηκεύονται σε κυλίνδρους – είτε σε κρυοστάτες (όπως στο Ινστιτούτο Κρυογενετικής στο Μίτσιγαν) ή στα λεγόμενα «dewars» (Alcor, Αριζόνα), όπου χωρούν περίπου έξι άτομα.
Μέχρι σήμερα, σε όλο τον κόσμο υπάρχουν περίπου 200 άτομα που έχουν υποβληθεί στο κρυογενετικό εναιώρημα (cryonic suspension)- περίπου 100 άτομα, σε κάθε μεγάλη εγκατάσταση των ΗΠΑ – Alcore και Cryonics Institute, και περίπου 15 άτομα, στο KrioRus στη Ρωσία. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η κοινότητα υποστηρικτών της κρυογενετικής αποτελείται από 2.500 άτομα, που σκοπεύουν να βάλουν το όνομά τους στη λίστα για το κρυογενετικό εναιώρημα.

ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΠΤΙΚΗ ΓΩΝΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ

«Δεν υπάρχει καμία εγγύηση», επιμένει ο Παντελής, «αλλά υπάρχει μια επιστημονική βάση πίσω από όλα αυτά» λέει.
Οι κλινικές κρυογενετικής χρησιμοποιούν τα κρυοπροστατευτικά μέτρα για να μειώσουν τις βλάβες που μπορεί να προκαλέσει ο σχηματισμός κρυστάλλων πάγου μέσα στα κύτταρα, που συχνά αποτελεί ένα από τα σημεία αναφοράς για αυτούς που κρίνουν την κρυογενετική. Η κρυογενετική σήμερα χρησιμοποιεί την «υαλοποίηση» (vitrification), την κορυφαία μέθοδο αναστολής, όπου τα κρυοπροστατευτικά χρησιμοποιούνται σε υψηλή συγκέντρωση, έτσι ώστε, παρά τις πολύ χαμηλές θερμοκρασίες, να αποτραπεί ο σχηματισμός κρυστάλλων πάγου και να μειωθεί ο κίνδυνος βλάβης.

Αλλά δεν είναι η επιστήμη αυτή που κρατά τους ανθρώπους μακριά από την κρυογενετική, όπως λέει ο κ. Τσολακίδης. «Πρόκειται για άλλους παράγοντες».
«Υπάρχουν πολλά σημεία πάνω στα οποία δεχόμαστε κριτική από τεπιστήμονες -και έτσι πρέπει να γίνεται- αλλά υπάρχουν και πολύ που μας υποστηρίζουν» λέει, αναφερόμενος σε μια ανοικτή επιστολή υποστήριξης στην κρυογενετική που ανταποκρίνεται σε σκεπτικισμό από τους επιστήμονες. Η επιστολή γράφτηκε και υπογράφτηκε από 62 επιστήμονες, μέχρι στιγμής. «Κατά τη γνώμη μου, κάνουν λάθος. Τείνουν να συνδυάζουν δύο διαφορετικά πράγματα. Ένα πράγμα είναι η κατάψυξη άνθρωπου, η οποία είναι δυνατή στις μέρες μας. Άλλο πράγμα, όμως, είναι το να φέρνεις τα άτομα αυτά πίσω στη ζωή. Ξέρουμε ότι, σε αυτό το σημείο, κάτι τέτοιο δεν είναι δυνατόν, ούτε καν αποτελεί θέμα έρευνας των επιστημόνων αυτή τη στιγμή. Αλλά μπορεί να αποτελέσει θέμα έρευνας 200 ​​χρόνια στο μέλλον. Είναι δύσκολο να προβάλουμε τι μπορεί να γίνει σε στο μέλλον» λέει ο κ. Τσολακίδης, προσθέτοντας ότι η Αυστραλία είναι από τις χώρες με μεγάλο αριθμό υποστηρικτών κρυογενετικής, σε σύγκριση με το πληθυσμό της.
Σε γενικές γραμμές, η κρυογενετική ανάρτηση συνήθως προσελκύει τους άνδρες, εκπαιδευμένους – ιδιαίτερα στον τομέα της επιστήμης ή συναφών τομέων, αγνωστικιστές ή άθεους, μεταξύ 35 και 65 ετών.

Τα αποτελέσματα της έρευνας τα αποδεικνύει και η σύζυγος του Παντελή, η Σούλα, η οποία ακόμα δεν έχει υιοθετήσει απολύτως την ιδέα της κρυογενετικής.
«Ακόμα προσπαθώ να την πείσω» χαμογελώντας λέει ο Παντελής.

Υποθέτοντας ότι ως Έλληνας, γεννήθηκε και μεγάλωσε σε ορθόδοξη οικογένεια, το ρωτάω πώς η θρησκεία βλέπει την κρυογενετική. Ως μη θρησκευόμενο άτομο, ο Παντελής ισχυρίζεται ότι η σύγκρουση με τη θρησκεία δεν υπάρχει – μεγάλος αριθμός εκείνων που υποστηρίζουν την κρυογενετική, είναι άτομα «της Θρησκείας», όπως λέει ο Παντελής.
«Δεν εξετάζουμε την αιώνια ζωή εδώ, απλώς θέλουμε να αποφασίσουμε πότε θα φύγουμε. Τα επιπλέον 20 χρόνια που ζούμε τώρα σε σύγκριση με τους παππούδες μας, οφείλονται στην επιστήμη. Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι είναι κατά της θρησκείας. Η μητέρα μου με υποστηρίζει, αλλά δεν συμφωνεί απαραίτητα με την ιδέα της κρυογενετικής. Αν πιστεύετε στον παράδεισο, είναι άνευ σημασίας αν θα πάτε στον ίδιο τώρα ή σε 500 χρόνια» εξηγεί ο Παντελής.

Σε αυτό το σημείο Αυστραλοί οι οποίοι θέλουν να βάλουν το όνομά τους στη λίστα για την κρυογενετική αναστολή μετά το θάνατό τους, μπορούν να γίνουν μέλη του Stasis Systems Australia, ως επενδυτές. Η ομάδα των ιδρυτικών μελών -που θα βοηθήσει στη χρηματοδότηση του κτιρίου της εγκατάστασης- έχει ήδη προπληρώσει τα $50,000, μόλις χτιστεί η κλινική. Αφότου η κλινική θα εργάζεται κανονικά, η τιμή θα ανέρχεται σε περίπου $75 000. Γύρω στα 20.000 δολάρια είναι το κόστος της αναστολής και το μερίδιο αγοράς ενός κρυοστάτη, με το κόστος συντήρησης του πελάτη και το μερίδιο του εργαζομένου να φτάνει περίπου τα 1.000 δολάρια το χρόνο.
Για τον Παντελή Τσολακίδη υπάρχει ένας μακρύς κατάλογος από πράγματα που θέλει να κάνει, αλλά μια ζωή απλώς δεν επαρκεί. Οι προσωπικοί του λόγοι που ασχολείται με τη μέθοδο της κρυογενετικής εξαπλώνονται από την επιστήμη και την πρόοδό της που θέλει να δει, τα ταξίδια που θέλει να κάνει, την 500ή Ολυμπιάδα, το έτος 3892 που θέλει να παρακολουθήσει ζωντανά, μέχρι και την ισπανική κιθάρα που θέλει να παίξει και βιβλία που σκοπεύει να γράψει.

«Έχω πολύ ενεργό μυαλό. Θα ήθελα πολύ να τα κάνω όλα αυτά τα πράγματα που δεν είχα χρόνο να τα κάνω νωρίτερα. Πιστεύω ότι θα μπορούσα να έχω μερικές ζωές και να μην βαρεθώ ποτέ – είμαι σίγουρος ότι θα μπορούσα άνετα να καλύψω μια χιλιετία, χωρίς πρόβλημα.

«Δεν λέω ότι θέλω να ζήσω για πάντα. Εμείς που υποστηρίζουμε την κρυογενετική απλώς θέλουμε να επιλέξουμε μόνοι μας πότε θα φύγουμε».