Όλοι μας γνωρίζουμε τις λέξεις μας ακαδημία (και πολλές άλλες παράγωγές της, όπως ακαδημαϊκός κ.λπ.). Πού τη βρήκαμε όμως και τη βάλαμε στη γλώσσα μας και είναι τόσο εύηχη, αλλά και τόσο περιεκτική; Θα κάνουμε την εξερεύνηση μαζί. Ελάτε λοιπόν: Τα βιβλία μας λένε ότι ο Ακάδημος ήταν ένας αρχαίος αττικός ήρωας της Ελληνικής Μυθολογίας. Από αυτόν έλαβε το όνομά του προάστιο της Αθήνας η Ακαδήμια ή Ακαδημεία.
Σύμφωνα με αυτήν τη Μυθολογία, ο Ακάδημος ήταν εκείνος που φανέρωσε στους Διόσκουρους, Κάστορα και Πολυδεύκη, τη θέση της απόκρυψης από το Θησέα της αδερφής τους Ελένης. Αυτοί ήταν γιοί του Δία (αυτό σημαίνει Διόσκουρος = Διός + Κούροι, δηλαδή Γιοι του Δία) και της Λήδας, που ήταν κόρη του Βασιλιά της Σπάρτης Τυνδάρεω. Έτσι ονομάστηκαν και Τυνδαρίδες. ΄Ηταν αδέρφια της Ελένης, αλλά και της Κλυταιμνήστρας. Για το λόγο, δε, αυτό ο Ακάδημος τιμήθηκε ιδιαίτερα από τους Τυνδαρίδες.
Εξαιτίας αυτής της μυθολογικής ευεργεσίας, όταν οι Σπαρτιάτες κατά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο κατέστρεψαν την Αττική, σεβάσθηκαν την Ακαδημεία, το ιερό του Ακάδημου. Σε αυτή την ειρηνική τοποθεσία ίδρυσε ο Πλάτωνας τη Φιλοσοφική του Σχολή, που ονομάστηκε και αυτή Ακαδημία, γιατί υπήρχε εδώ το επίσημο Ιερό του Ακάδημου. Ακόμα και σήμερα, μέσα στον περίβολο του αρχαιολογικού χώρου, και με τη βλάστηση όχι στα καλύτερά της, εντυπωσιαζόμαστε από την ηρεμία που βασιλεύει! Αλλά, μπορούμε να φανταστούμε το μεγαλείο και την ηρεμία της θέσης αυτής διόμισυ χιλιετίες πριν!
Ο ΠΛΑΤΩΝΑΣ ΚΑΙ Η ΑΚΑΔΗΜΙΑ
Ο Πλάτων γεννήθηκε το 428 π.Χ. και πέθανε το 347 π.Χ. Ο Αριστοτέλης μας πληροφορεί ότι κάποια στιγμή, κατά τη διάρκεια της νεότητάς του, ο Πλάτωνας ήλθε σε επαφή με τα δόγματα του Κρατύλου, ενός μαθητή του Ηράκλειτου, ο οποίος μαζί με άλλους προσωκρατικούς στοχαστές, όπως ο Πυθαγόρας και ο Παρμενίδης, έδωσαν στον Πλάτωνα τις βάσεις των μεταφυσικών και επιστημολογικών αναζητήσεων. Καθώς όμως συνάντησε το Σωκράτη προσανατόλισε τις αναζητήσεις του στο φιλοσοφικό ζήτημα της αρετής. Για πρώτη φορά επισκέφτηκε την Ιταλία σε ηλικία σαράντα ετών. Έπειτα επέστρεψε στην Αθήνα και ίδρυσε την Ακαδημία -το 387- η οποία βρισκόταν περίπου ένα μίλι έξω από τα τείχη και δανείστηκε το όνομά της φυσικά από τον αττικό ήρωα Ακάδημο. Η περίφημη αυτή σχολή λειτούργησε σχεδόν για μια χιλιετία, μέχρι να την κλείσει ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός στα 529 μ.Χ., τον οποίο εμείς σήμερα τον ονομάσαμε και… Μέγα! Τρομάρα μας !
Κύριο χαρακτηριστικό της φιλοσοφίας του αποτελεί η θεώρηση της γνώσης ως ανάμνησης. Σύμφωνα με τον Πλάτωνα, η ανθρώπινη ψυχή πριν πέσει στον κόσμο των πραγμάτων έζησε σε έναν ιδανικό κόσμο, τον κόσμο των ιδεών. Εκεί ήταν που γνώρισε την πραγματική ουσία των πραγμάτων. Τα πράγματα που γίνονται αισθητά στον άνθρωπο στη διάσταση του υλικού κόσμου, δεν αποτελούν παρά απομιμήσεις, «σκιές», είδωλα του αληθινού κόσμου των ιδεών. Επομένως ο άνθρωπος δεν ανακαλύπτει, αλλά θυμάται αλήθειες που κάποτε γνώρισε στον κόσμο των ιδεών. Όλοι έχουν μέσα τους τη γνώση και την αλήθεια και αυτό που πρέπει να γίνει είναι να την ανακαλέσουν στη μνήμη τους. Εξάλλου, η ετυμολογία της λέξης α-λήθεια, σημαίνει την άρση της λήθης. Προσέξτε το: Α+ λήθη = αλήθεια = χωρίς λήθη = χωρίς έλλειψη μνήμης, χωρίς λυσμονιά. Εδώ το α είναι στερητικό: όπως α+βαφή = άβαφος. Ο φιλοσοφικός στοχασμός του Πλάτωνα αποτέλεσε, αποτελεί και θα αποτελεί διαχρονική βάση έρευνας και πολύπλευρης ανάλυσης όλων των φιλοσόφων του κόσμου.
Η ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΩΣ ΓΛΩΣΣΙΚΟ ΠΗΓΑΔΙ
Η Ακαδημία ως ανώτατο πνευματικό ίδρυμα, τροφοδότησε τη γλώσσα μας με πάμπολλες παράγωγες λέξεις και ομορφότατες εκφράσεις. Ας δούμε μερικές εδώ και είμαι βέβαιος πως μόνοι σας θα βρείτε και άλλες: Η Ακαδημία λέγεται και Ακαδήμεια, αλλά επικράτησε σήμερα μόνο το ουσιαστικό Ακαδημία. Από εδώ έχουμε το επίθετο ακαδημαϊκός (όπως Αθηναϊκός) που προέρχεται από το ακαδημιακός. Από εδώ είναι και το ουσιαστικό ακαδημαϊσμός (= έλλειψη πρωτοτυπίας ) και ακαδημισμός (= καλλιτεχνική εργασία σύμφωνη με τα αρχαία πρότυπα). Άλλο ουσιαστικό: η ακαδημαϊκότητα και το επίρρημα ακαδημαϊκώς και το σημερινό ακαδημαϊκά.
Αυτός που σχετίζεται με την Ακαδημία είναι ο ακαδημαϊκός και με αυτό σχηματίσαμε εκφράσεις όπως: ακαδημαϊκός πολίτης, ακαδημαϊκή ελευθερία, ακαδημαϊκή συζήτηση, ακαδημαϊκό έτος, ακαδημαϊκός όρκος, ακαδημαϊκό πτυχίο, ακαδημαϊκό πιστοποιητικό και άλλες που θα πρέπει να υπάρχουν.
ΕΙΣΠΗΔΗΣΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΑΓΓΛΙΚΗ
Η αρχαία Ακαδημία του Πλάτωνα, ως Πλατωνική Ακαδημία πέρασε και στη διεθνή ορολογία ως το ανώτατο πνευματικό και επιστημονικό ίδρυμα και με αυτήν την ιδιότητα έδωσε λέξεις διαμάντια όχι μόνο στην Αγγλική, αλλά και σε όλες τις γλώσσες του κόσμου. Ας δούμε μερικές: Λατινικά Academia, Ιταλικά Accademia, Γαλλικά Academie, Αγγλικά Academy κ.λπ. Στα Αγγλικά φτούρισε… δεόντως. Ακούστε λέξεις: academe, academy, academia, academic, academical, academician, academicism και πάμπολλες εκφράσεις όπως: academic year, academic awards, academic school, academic achievement, και πολλά άλλα. Κοιτάξτε γύρω, σας εδώ στη Μελβούρνη, δρόμοι, πάρκα, σχολεία, κτήρια και άλλα, φέρνουν υπερήφανα το όνομα αυτό. Πολύ γόνιμος ο Ακάδημος και εδώ, φυσικά με τη συμβολή και το κύρος του Πλάτωνα.
ΚΑΙ ΤΟ ΕΠΙΜΥΘΙΟ ΜΑΣ
H Aκαδημία Aθηνών -Academy of Athens- είναι Nομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου και εποπτεύεται από το Yπουργείο Eθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. Ιδρύθηκε το 1926.
Κύριος σκοπός της Aκαδημίας Aθηνών είναι η καλλιέργεια και η προαγωγή των Eπιστημών, των Γραμμάτων και των Kαλών Tεχνών και η επιστημονική έρευνα και μελέτη.
«Η ελληνική γλώσσα χθες, σήμερα, αύριο» είναι το θέμα εκδήλωσης που θα πραγματοποιηθεί στην Ακαδημία Αθηνών -αυτή την εβδομάδα στην Αθήνα- από τις 8 έως τις 10 Μαρτίου 2013. Η εκδήλωση κινείται με βάση την παραδοχή ότι η γλώσσα δεν είναι απλά ένα μέσο επικοινωνίας αλλά είναι άμεσα συνδεδεμένη με την ψυχή και την ταυτότητα του Έλληνα, όπως επίσης με τον πολιτισμό αλλά και την ιστορική συνέχεια.
Στη Διασπορά δεν έχουμε ακούσει σχεδόν ποτέ το τι κάνει η Ακαδημία μας αυτή. Ευχόμαστε -αυτή τη φορά- να ακούσουμε κάτι που θα κάνει για την ταλαίπωρη τη γλώσσα μας, που στην Ελλάδα την ίδια κατακρεουργείται καθημερινά τόσο βάναυσα. Οψόμεθα!!
