Την περασμένη Πέμπτη άνοιξαν τις πόρτες τους οι Τράπεζες της Κύπρου, μετά από κλείσιμο κοντά δύο εβδομάδων.
Εντύπωση προξένησε διεθνώς η τάξη που επικράτησε στις ουρές των καταθετών που σχηματίσθηκαν έξω από τις τράπεζες για ανάληψη χρημάτων. Θα περίμενε κανείς τα πνεύματα να ήταν οξυμμένα, και οι διαμαρτυρίες έντονες, μετά από τα γεγονότα των τελευταίων εβδομάδων, και τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν οι πολίτες, και οι επιχειρήσεις, από την έλλειψη ρευστότητας.
Και δεν ήταν μόνο οι πολίτες και οι επιχειρηματίες που επέδειξαν πνεύμα κατανόησης για την αποδοχή εκ μέρους της Κυπριακής Κυβέρνησης των όρων που έθεσε Ευρωζώνη, μετά το πρώτο «όχι» για το κούρεμα των καταθέσεων στις τράπεζες, ως όρο για το δάνειο των 10 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Παρόμοια ωριμότητα και αυτοσυγκράτηση επέδειξαν και τα πολιτικά κόμματα, τα οποία δεν προέβησαν σε λαϊκίστικες δηλώσεις του τύπου ΣΥΡΙΖΑ, όταν η Ελλάδα δέχθηκε τους όρους του Μνημονίου για να αποφύγει τη χρεοκοπία.
Το ίδιο μπορεί να λεχθεί, σε γενικές γραμμές, και για τα κυπριακά μέσα μαζικής ενημέρωσης.
Όταν λάβει κανείς υπόψη πως όλα τα παραπάνω έλαβαν χώρα λίγες ημέρες πριν από την 1η Απριλίου, η οποία σηματοδοτεί την ένοπλη εξέγερση της ΕΟΚΑ το 1955 για την αποτίναξη της Βρετανικής Αποικιοκρατίας, και την εθνική αυτοδιάθεση, αντιλαμβάνεται πως τους Ελληνοκύπριους δεν τους διακρίνει μόνο η μαχητικότητα για θέματα εθνικά, αλλά και η σύνεση, αυτοσυγκράτηση και συλλογικότητα, σε περιόδους οικονομικής κρίσης.
Εξίσου αξιοπρόσεκτη ήταν και η προσφορά του Αρχιεπισκόπου Κύπρου να θέσει ως υποθήκη την εκκλησιαστική περιουσία, για να ενισχύσει την πιστοληπτική φερεγγυότητα της Κυπριακής Κυβέρνησης.
Όλα τα παραπάνω αποτελούν εχέγγυο για μια παγκύπρια αντιμετώπιση των δεινών που πρόσφατα έχουν ενσκήψει στην Μεγαλόνησο. Εχέγγυο, αλλά και παράδειγμα για άλλες χώρες, με χειμαζόμενες οικονομίες, χειροδικούντες πολιτικούς, και χειραγωγημένους πολίτες, για τους οποίους επικρατεί η νοοτροπία του «το μη χείρον βέλτιστον»…
ΕΚΔΙΚΗΤΙΚΗ, ΚΑΙ ΟΧΙ ΣΥΝΑΙΝΕΤΙΚΗ, Η ΕΥΡΩΖΩΝΗ
Σύμφωνα με πρόσφατες πληροφορίες, σε 60% θα ανέλθει το κούρεμα στις καταθέσεις άνω των 100.000 ευρώ στην Τράπεζα Κύπρου.
Με άλλα λόγια, καταθέτες στην Τράπεζα, είτε αυτοί είναι πολίτες είτε επιχειρήσεις, καλούνται, με τα δύο τρίτα των καταθέσεών τους, να συμβάλουν στην κάλυψη μέρους του ποσού που απαιτείται για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης στην πρώτη της φάση.
Το μέτρο αυτό εκτός από το ότι είναι καταφανώς άδικο, είναι και πρωτοφανές στη διεθνή οικονομία, και ως εκ τούτου δημιουργεί προηγούμενο με απρόβλεπτες επιπτώσεις για τον τραπεζιτικό τομέα. Γιατί, για χώρες που στο μέλλον θα αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα, θα παρατηρείται τέτοια κινητικότητα στις μετακινήσεις καταθέσεων, με απρόβλεπτες επιπτώσεις για τον τραπεζιτικό τομέα.
Δεδομένου ότι ο τραπεζιτικός τομέας αποτελεί έναν από τους βασικούς πυλώνες των σύγχρονων οικονομιών, η απόφαση της Ευρωζώνης για κούρεμα των καταθέσεων σε τράπεζες της Κύπρου πάνω από 100.000 ευρώ ισοδυναμεί με μια προσωρινή θεραπεία με μακροπρόθεσμες παρενέργειες.
Και δεν είναι μόνο οι επιβλαβείς μακροπρόθεσμες παρενέργειες. Προκύπτει και ένα θέμα ύψιστης σημασίας για ένα διακρατικό μόρφωμα, όπως η Ευρωζώνη, που την απαρτίζουν 17 από τα 27 κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης που υιοθέτησαν ως κοινό νόμισμα το ευρώ.
Και τίθεται το ερώτημα: Πώς είναι δυνατόν να αποφευχθούν οικονομικές εκτροπές σε κάποια από τα 17 κράτη-μέλη της Ευρωζώνης που έχουν κοινό νόμισμα, αλλά διαφορετική διάρθρωση στις οικονομίες τους, χωρίς την ύπαρξη κάποιου συντονιστικού οργάνου που να παρακολουθεί, να ελέγχει, και όταν παρίσταται ανάγκη να λαμβάνει έγκαιρα προληπτικά, και όταν χρειάζεται διορθωτικά μέτρα, για την αποτροπή οικονομικών κρίσεων;
Και γιατί, όταν τελικά ήρθαν στην επιφάνεια τα οικονομικά προβλήματα κρατών-μελών όπως η Ελλάδα, η Ιρλανδία, η Ισπανία, η Πορτογαλία, και πιο πρόσφατα η Ιταλία, δεν έγινε από την ηγεσία της Ευρωζώνης αντιληπτή η αναγκαιότητα δημιουργίας ενός εποπτικού και συντονιστικού οργάνου;
Ακόμη και τώρα, που στα παραπάνω κράτη-μέλη με οικονομικά προβλήματα προστέθηκε και η Κύπρος, η Ευρωζώνη προέβη στη λήψη μέτρων τιμωρίας, παρά σε μέτρα συμπαράστασης, όπως θα άρμοζε σε έναν διακρατικό φορέα, σκοπός και στόχος του οποίου είναι, μάλλον θα έπρεπε να είναι, το καλό όλων των μελών του.
Έχει απόλυτο δίκαιο η πρώην Υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου, κ. Ερατώ Κοζάκου – Μαρκουλή, η οποία πρόσφατα χαρακτήρισε την απόφαση της Ευρωζώνης ως «άδικη, σκληρή και εκδικητική».
Αντί για πνεύμα κατανόησης, και προτάσεις συμπαράστασης, καθώς και εναλλακτικές επιλογές, η Ευρωζώνη έθεσε τον Πρόεδρο της Κύπρου, Νίκο Αναστασιάδη, προ εκβιαστικών διλημμάτων. Από τη μια ο γκρεμός, και από την άλλη ο χείμαρρος, για να παραλλάξω τη λαϊκή ρήση «Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα».
ΕΙΣ ΟΙΩΝΟΣ ΑΡΙΣΤΟΣ ΑΜΥΝΕΣΘΑΙ ΠΕΡΙ ΠΑΤΡΗΣ
Μπρος στην αναλγησία των Ευρωπαίων εταίρων της Κύπρου δεν πρέπει να εκπλήττει η προκλητικότητα του Υπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας, Αχμέτ Νταβούτογλου, ο οποίος σε πρόσφατη επιστολή του έκανε λόγο για «συνεκμετάλλευση των φυσικών πόρων ή διχοτόμηση της Κύπρου».
Η επιστολή του Α. Νταβούτογλου στάλθηκε στα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, στην Ελλάδα, στη Βρετανία και στον Υπουργό Εξωτερικών της Σουηδίας.
Ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών γνωρίζει πως μιλάει από θέση ισχύος, όταν δηλώνει:
«Μόνο στην Τουρκία και πουθενά αλλού, μπορεί να πάει το φυσικό αέριο. Εάν τεθεί θέμα μεταφοράς του αερίου στην Ευρώπη, πώς μπορεί να γίνει αυτό; Υποθαλάσσια στην Κρήτη και από εκεί στην Ελλάδα, όπου όμως υπάρχουν μεγάλα σεισμικά ρήγματα, πράγμα που καθιστά αδύνατη τη μεταφορά από εκεί. Συνεπώς, είναι υποχρεωμένοι».
Εντύπωση προξένησε διεθνώς η απάντηση του Δημήτρη Αβραμόπουλου, Υπουργού Εξωτερικών της Ελλάδας, για την ευθύτητα και αποφασιστικότητά της, στην επιστολή του Τούρκου ομόλογού του. Μεταξύ άλλων, ο κ. Αβραμόπουλος τόνισε ότι τόσο η Κύπρος, όσο και η Ελλάδα, έχουν κυριαρχικά δικαιώματα που εδράζονται στη σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας, καθώς και στο Εθιμικό Δίκαιο.
Η ιδιαίτερη αίσθηση προκάλεσε η ακόλουθη δήλωση του κ. Αβραμόπουλου:
«Η ιδέα σας να εγκαθιδρυθεί μία νέα κατάσταση πραγμάτων στην Κύπρο θα έπρεπε πριν από όλα να είναι αποδεκτή από τους ίδιους τους Κυπρίους. Θα πρέπει επίσης να διασφαλίζει τη συνέχιση της Κυπριακής Δημοκρατίας όπως αυτή εγκαθιδρύθηκε με τις Συμφωνίες του 1960. Όμως για εμάς, το να αναμιχθούμε σήμερα υπό το πρόσχημα των εγγυητριών δυνάμεων σε ένα κυρίαρχο κράτος με έναν κυρίαρχο λαό δεν είναι ούτε δίκαιο ούτε αποδεκτό και σε κάθε περίπτωση συνιστά αναχρονισμό».
Ιδιαίτερα σαφείς, αλλά και ευθαρσείς, είναι και οι ακόλουθες δηλώσεις του Έλληνα Υπουργού Εξωτερικών:
«Οι ίδιοι οι Κύπριοι πρέπει να αποφασίσουν για το μέλλον τους, στο πλαίσιο της υφιστάμενης διαδικασίας υπό τον ΟΗΕ».
«Σε μία επανενωμένη Κύπρο, η εκμετάλλευση των φυσικών πόρων θα είναι προς όφελος όλων των πολιτών της».
Αντιμέτωπες με μεγάλα οικονομικά προβλήματα η Ελλάδα και η Κύπρος, φαίνεται να συνειδητοποιούν πως οι παρούσες συγκυρίες επιβάλλουν σύσφιξη των σχέσεών τους, και την από κοινού αντιμετώπιση της παρακωλυτικής πολιτικής της Τουρκίας στην εξόρυξη του φυσικού αερίου και πετρελαίου στο χώρο του Αιγαίου Πελάγους, σε περιοχές Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης της Ελλάδας και της Κύπρου.
Για το λόγο αυτό για τις δύο Μητροπόλεις του σύγχρονου Ελληνισμού, την Ελλάδα και την Κύπρο, το κοινό σύνθημα θα πρέπει να είναι ο σοφός στίχος από το ηρωικό έπος του Ομήρου Ιλιάδα, Ραψωδία Μ, 243:
«Εἷς οἰωνὸς ἄριστος, ἀμύνεσθαι περὶ πάτρης».
Ένας είναι ο καλύτερος οιωνός, ν’ αγωνιζόμαστε για την πατρίδα.
