Στην Αυστραλία όπως και σε άλλα μέρη του κόσμου, η ικανότητα της κυβέρνησης να παρέχει αποτελεσματικές δημόσιες υπηρεσίες και να παράγει άρτια πολιτική εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ποιότητα της δημόσιας διοίκησης.
Μπορεί οι χώρες να διαφέρουν μεταξύ τους, αλλά σε ένα περιβάλλον δημοσιονομικών περιορισμών και ταχέως μεταβαλλόμενων και αυξανόμενων κοινωνικών αναγκών, το κοινό στοίχημα όλων των κυβερνήσεων παραμένει η εφαρμογή μεταρρυθμίσεων που θα βελτιστοποιήσουν την εύρυθμη και αποτελεσματική λειτουργία της δημόσιας διοίκησης, ως το κύριο εργαλείο προώθησης και υλοποίησης αναπτυξιακών και κοινωνικά δίκαιων πολιτικών.
Όπως έχω αναφέρει και σε προηγούμενα άρθρα, η κοινωνική και οικονομική σταθερότητα και η ευημερία που απολαμβάνει σήμερα η Αυστραλία, έγκειται στις εκτενείς και επίπονες οικονομικές και κοινωνικές μεταρρυθμίσεις των τελευταίων δεκαετιών. Η εφαρμογή τους θα ήταν αδύνατη χωρίς τη βούληση, την αποφασιστικότητα και τις ικανότητες της δημόσιας διοίκησης της χώρας μας, αλλά και χωρίς η ίδια η δημόσια διοίκηση να είναι προϊόν συνεχούς μεταρρυθμιστικής προσπάθειας.
Αναγνωρίζοντας τον σημαίνοντα ρόλο της δημόσιας διοίκησης στη στήριξη του κυβερνητικού έργου, οι διαδοχικές κυβερνήσεις της Αυστραλίας προχώρησαν σε στοχευμένες παρεμβάσεις αναβάθμισης και εκσυγχρονισμού του δημόσιου τομέα και ανάπτυξης του ανθρώπινου δυναμικού, ώστε να διαμορφώσουν μια ορθολογικά δομημένη, αποτελεσματική και υψηλού επαγγελματικού ήθους δημόσια διοίκηση.
Με γνώμονα το λειτουργικό έργο που πρέπει να επιτελεί η δημόσια διοίκηση στις συναλλαγές της με τον πολίτη, αλλά και τον ρόλο της στην επίτευξη των πολιτικών στόχων της κυβέρνησης και του εκάστοτε πρωθυπουργού, θεσπίστηκαν νέοι και αποτελεσματικοί μηχανισμοί ενίσχυσης της διαφάνειας, της λογοδοσίας, του ελέγχου και της αποδοτικότητας των δημοσίων φορέων, με αποτέλεσμα να συγκαταλέγονται πλέον στις βέλτιστες πρακτικές δημόσιας διοίκησης διεθνώς.
Η εύρυθμη και αποτελεσματική λειτουργία της δημόσιας διοίκησης της Αυστραλίας εδράζεται σε σημαντικό βαθμό σε ένα σύστημα αμερόληπτης αξιολόγησης των φορέων γενικότερα, αλλά και του εκάστοτε υπαλλήλου, σύμφωνα με σαφείς προκαθορισμένους στόχους, με τους επικεφαλής των φορέων άμεσα υπόλογους στην κυβέρνηση, αλλά και στο Κοινοβούλιο.
Το ξεκάθαρο πλαίσιο αξιοκρατικής ανέλιξης, κατάρτισης και κινητικότητας που προσφέρεται εντός του ευρύτερου δημοσίου τομέα δίνει επαγγελματική προοπτική, προσελκύοντας τους καλύτερους υποψηφίους της αγοράς, ενώ συγχρόνως βελτιστοποιεί το σύνολο των ικανοτήτων και δεξιοτήτων όσων ήδη εργάζονται στη δημόσια διοίκηση.
Ως αποτέλεσμα, οι ηγετικές ομάδες των υπουργείων, αλλά και των υπουργικών γραφείων, αποτελούνται από έμπειρα ανώτερα στελέχη της δημόσιας διοίκησης. Ετσι αξιοποιείται στο μέγιστο η εξειδικευμένη γνώση, εμπειρία και αμερόληπτη συμβουλευτική στήριξη των δημοσίων λειτουργών, ενώ συγχρόνως, εξωτερικοί σύμβουλοι φέρνουν νέες ιδέες και εναλλακτικές προσεγγίσεις στη διαμόρφωση πολιτικής.
Η αναβάθμιση του δημόσιου τομέα, η οποία επετεύχθη μέσω ενός γενναίου μεταρρυθμιστικού προγράμματος, διαμόρφωσε έναν πολιτικό πολιτισμό που προωθεί την ανεξαρτησία, την εμπιστοσύνη και τον αλληλοσεβασμό μεταξύ της δημόσιας διοίκησης, της κυβέρνησης και των πολιτών.
Στις μέρες μας, όπου οι απαιτήσεις έχουν πολλαπλασιαστεί και οι προσδοκίες των πολιτών είναι υψηλότερες από ποτέ, η διαφύλαξη της εμπιστοσύνης στην ικανότητα της δημόσιας διοίκησης να ανταποκριθεί στις νέες προκλήσεις απασχολεί κάθε κυβέρνηση. Η αναζήτηση βελτιωτικών ρυθμίσεων και δράσεων είναι αδήριτη ανάγκη και πρέπει να είναι συνεχής.
Προς αυτήν την κατεύθυνση, η κυβέρνηση της Αυστραλίας συνέταξε το 2011 το «σχέδιο στρατηγικής για τη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης», που αποτελεί οδικό χάρτη για τις επερχόμενες επιμέρους μεταρρυθμίσεις. Το σχέδιο επικεντρώνεται σε δύο βασικούς άξονες: την ενίσχυση και ανάδειξη της διοικητικής ηγεσίας και την επαγγελματική ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού, έτσι ώστε να καθιστούν τη δημόσια διοίκηση επιτελική, ευέλικτη, αποτελεσματική και στρατηγικά προσανατολισμένη στην επίλυση των σύγχρονων προκλήσεων.
Το περιβάλλον στο οποίο λειτουργούμε δεν είναι στατικό. Η Αυστραλία αναγνωρίζει τη συνεχή επιταγή αξιολόγησης και βελτίωσης της λειτουργίας και της παραγωγικότητας του δημοσίου τομέα της. Θεσμοθετημένα και ανεξάρτητα όργανα, όπως η Επιτροπή Παραγωγικότητας της χώρας μας, αναλαμβάνουν την αμερόληπτη επεξεργασία, καθώς και τον συντονισμό και την εποπτεία εφαρμογής, των μεταρρυθμίσεων και διαρθρωτικών τομών που θα εξασφαλίσουν τη διατήρηση του υψηλότερου δυνατού επιπέδου υπηρεσιών για το εθνικό συμφέρον. Το έργο τους, προϊόν διαβούλευσης, επιστημονικά τεκμηριωμένο, ενημερώνει την κυβερνητική πολιτική και αποτελεί σημαντικό παράγοντα της ευρύτερης κοινωνικής αποδοχής των μεταρρυθμίσεων.
Όπως ανέφερε ο επίτροπος της Δημόσιας Διοίκησης της Αυστραλίας στην ετήσια αναφορά του επί της «Κατάστασης της δημόσιας διοίκησης», σε καιρούς δημοσιονομικών δυσκολιών, ο δημόσιος τομέας έχει ιδιαίτερη ευθύνη να παρέχει στην κυβέρνηση συμβουλές που της επιτρέπουν να θέσει νέες προτεραιότητες αναφορικά με τις δραστηριότητες και τα προγράμματα που υλοποιεί, να απομακρύνει κάθε τι αναποτελεσματικό, και να εστιάσει στις σημαντικότερες προτεραιότητες και πολιτικές που θα διασφαλίσουν τη μακροχρόνια ανάπτυξη και ευημερία των πολιτών.
Αναμφισβήτητα, η υλοποίηση μεταρρυθμίσεων που θα επιφέρει μια νέα τάξη πραγμάτων είναι κοινωνικά, αλλά και πολιτικά, μια δύσκολη υπόθεση. Συχνά το κόστος είναι άμεσο, αλλά τα οφέλη που διαφαίνονται μακροπρόθεσμα. Η πορεία της Αυστραλίας το αποδεικνύει. Αυτήν την εμπειρία μοιραζόμαστε με την Ελλάδα, καθώς καταβάλλει τη δική της δύσκολη αλλά σημαντική μεταρρυθμιστική προσπάθεια.
* Η κ. Τζένη Πολυξένη Μπλούμφιλντ είναι πρέσβειρα της Αυστραλίας στην Ελλάδα. Η ιστοσελίδα της επιτροπής της Δημόσιας Διοίκησης της Αυστραλίας (Australian Public Service Commission, http://www.apsc.gov.au/) περιέχει πληροφορίες σχετικά με την επιτροπή και τον θεσμό του επίτροπου Δημόσιας Διοίκησης, και τη δομή και διάρθρωση της δημόσιας διοίκησης της Αυστραλίας.
