Κοιτάζοντας τη σφαιρική εικόνα της οικονομίας της Αυστραλίας, εν μέσω απολύσεων που καθημερινά μας ανακοινώνονται, εν ψυχρώ, ζώντας με την απειλή της μεταλλευτικής άνθησης να εκπνεύσει, εν μία νυκτί, έχουμε ακόμη το δικαίωμα να θεωρούμε ότι είμαστε στο «απυρόβλητο», όπως θέλουν να πιστεύουμε οι κυβερνώντες;
«Αναμφίβολα είμαστε σε καλύτερη κατάσταση από την Ευρώπη, εντούτοις θα ήταν λάθος να συμπεράνει κανείς ότι η Αυστραλία είναι στο ‘απυρόβλητο’, αναφορικά με την παγκόσμια οικονομική κρίση.
Όλοι ζούσαμε πέραν των δυνατοτήτων μας, έχουμε δε το υψηλότερο ιδιωτικό (προσωπικό) χρέος σε παγκόσμια κλίμακα. Αυτό είναι μια πραγματικότητα. Η κυβέρνηση εντούτοις συνέχεια μας υπενθυμίζει ότι ως έθνος έχουμε το χαμηλότερο χρέος στον κόσμο.
Κοιτάζοντας την εικόνα της Αυστραλίας οικονομικά οφείλω να πω ότι δεν είναι ακριβώς ρόδινη. Επίσημα κυβερνητικά στοιχεία δείχνουν ότι η οικονομία μας αυξάνεται κατά 2,6%. Αυτά τα νούμερα, κατά πάσα πιθανότητα, ευσταθούν. Με μια όμως ουσιώδη διαφορά: Ότι αν εξαιρέσεις τους τομείς των μεταλλευμάτων και της ενέργειας από την οικονομία, τότε το υπόλοιπο σύστημα θα είναι στην πραγματικότητα σε σοβαρή οικονομική ύφεση.
Αναφέρατε τη μεταλλευτική έκρηξη η οποία αναμφίβολα έπαιξε σημαντικό ρόλο στην οικονομική ανάπτυξη της Αυστραλίας. Πόσο, στην πραγματικότητα, εκτιμάτε ότι θα διαρκέσει αυτό;
«Καιρός να πούμε τα πράγματα με τ’ όνομά τους.
Η Αυστραλία είχε τη μεγαλύτερη μεταλλευτική έκρηξη στην ιστορία και αυτός είναι ο λόγος που, ως χώρα, έχει χαμηλό επίπεδο χρέους.
Ενδεικτικά, να πούμε ότι οι εξαγωγές μας στην Κίνα το 2001 ανέρχονταν μόλις στα $8 δις, ενώ τώρα πλησιάζουν τα $85 δις. Δυστυχώς όμως και η Κίνα δεν είναι στο απυρόβλητο, όταν μιλάμε για παγκόσμια οικονομική κρίση. Αυτό σημαίνει ότι δεν χρειάζονται το ίδιο ποσοστό εισαγωγών από την Αυστραλία, επομένως οι εξαγωγές μας στην Κίνα θ’ αρχίσουν να μειώνονται σε γρήγορους ρυθμούς.
Είναι γεγονός πλέον ότι η μεταλλευτική έκρηξη βρίσκεται στη δύση της και η Αυστραλία θα αντιμετωπίσει το γεγονός ότι δεν είναι σε θέση να αποφύγει την ύφεση».
Πιστεύετε ότι η κυβέρνηση το γνωρίζει αυτό;
Μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι η κυβέρνηση το γνωρίζει αυτό, όπως άλλωστε και η Αποθεματική Τράπεζα Αυστραλίας. Υπάρχουν κι άλλες ενδείξεις που η κυβέρνηση προτιμά να μην αναφέρει, εμάς, όμως, μας κοιτάζουν κατάματα.
Θέσεις εργασίας χάνονται καθημερινά σε ανησυχητικούς αριθμούς από εταιρίες που κηρύττουν πτώχευση, που είναι υπό οικονομική διαχείριση ή που αναδιοργανώνουν το σύστημά τους. Ζούμε δηλαδή ξανά όλα εκείνα που προηγήθηκαν της ύφεσης του 1991.
Ο κατάλογος των εταιριών που απολύουν προσωπικό, μπορώ υπεύθυνα να σας πω ότι είναι τρομακτικός. Ενδεικτικά, θα αναφερθώ στις παρακάτω που είναι γνωστές σε όλους.
Holden, Ford, Daryl Le Chocolates, Telstra, Commonwealth Bank, ANZ Bank, Westpac, National Australia Bank, BHP/RIO TINTO, και ο κατάλογος συνεχίζεται.
Και, το χειρότερο, δεν υπάρχουν άλλες θέσεις εργασίας να αντικαταστήσουν αυτές που χάνονται.
To Στεγαστικό είναι ένα άλλο σοβαρό θέμα, ιδιαίτερα για τους νέους ανθρώπους που η απόκτηση στέγης έχει γίνει πλέον ‘όνειρο απατηλό’. Τι έχει προκαλέσει αυτήν την κατάσταση πιστεύετε;
«Είναι γεγονός ότι έχουμε πρόβλημα. Οι τιμές των σπιτιών στην Αυστραλία σήμερα είναι από τις υψηλότερες του κόσμου. Αν κάποιος μου έλεγε 22 χρόνια πριν ότι η αξία του σπιτιού μου θα ανέβαινε στο εφταπλάσιο , θα μου φαινόταν πολύ αστείο. Θυμάμαι όμως πολύ καθαρά ότι τότε που αγόραζα το πρώτο μου σπίτι, οι περισσότεροι, γύρω μου, ήταν σε θέση να κάνουν το ίδιο. Η απόκτηση στέγης δεν ήταν πρόβλημα. Αντίθετα, σήμερα, με λύπη μου διαπιστώνω ότι πάρα πολλοί νέοι άνθρωποι, έχουν αποκλειστεί από την αγορά σπιτιού, αυτοί δε που αποφασίζουν να «βουτήξουν στα βαθειά», αναγκάζονται να πάρουν μεγάλα δάνεια και ζουν μέσα στην αγωνία.
Αυτός είναι και ο λόγος που έχουμε την παγκόσμια οικονομική κρίση. Τα δανειοδοτικά ιδρύματα παρασύρουν τους αθώους να πάρουν δάνεια τα οποία δεν μπορούν να αποπληρώσουν. Είδαμε στην Αμερική και τώρα στην Ευρώπη ότι οι τιμές των σπιτιών έχουν κάνει βουτιά και πολλές δανειοδοτικές εταιρίες έχουν κηρύξει πτώχευση! Το έχετε ξανακούσει αυτό, τράπεζες να φαλιρίζουν;
Τελευταία, είδαμε και το πλέον παράδοξο, στην Κύπρο, οι τράπεζες να προβαίνουν σε δήμευση των καταθέσεων των πελατών τους, επειδή το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αποφάσισε ότι αυτή ήταν η μόνη λύση.
Το πιο ανησυχητικό δε όλων, ότι δεν έχουμε διδαχτεί απολύτως τίποτε από αυτήν την κρίση. Οι τράπεζες εξακολουθούν να παρέχουν πιστωτικές κάρτες στα παιδιά μας, μόλις γίνουν 18 χρόνων, Αντί να διδάσκουν τους νέους πώς να γίνουν υπεύθυνοι πολίτες, οι τράπεζες τους ενθαρρύνουν προς την αντίθετη κατεύθυνση. Γιατί; Είναι απλό. Όλες οι κυβερνήσεις, παγκόσμια, έχουν πουλήσει τις κυβερνητικές τράπεζές τους σε μετόχους.
Πάρτε την Commonwealth, για παράδειγμα. Ήταν κυβερνητική τράπεζα και πριν από 20 χρόνια μπήκε στο χρηματιστήριο. Κατά συνέπεια, ο μοναδικός στόχος της ήταν να αυξάνει το ετήσιο κέρδος, δίνοντας δάνεια στους καταναλωτές που τους παίρνει χρόνια και χρόνια να αποπληρώσουν και επί πλέον τους δίνει και πιστωτικές κάρτες να πάνε σε διακοπές που διαφορετικά δεν είναι σε θέση να πάνε».
Για τον άλφα ή βήτα λόγο, φτάσαμε εκεί που φτάσαμε. Ποια είναι η λύση;
«Ως καταναλωτές πρέπει να έχουμε τον αυτοέλεγχο. Να πούμε «μέχρι δω και μη παρέκει». Αυτός είναι ο μόνος τρόπος να σταματήσουμε την οικονομική κρίση!
Ακούω συχνά τους οικονομολόγους μας να ισχυρίζονται ότι η Αυστραλία δεν πρόκειται ποτέ να αντιμετωπίσει δραστική πτώση στις τιμές των σπιτιών.
Κατά σύμπτωση είναι οι ίδιοι που μας έλεγαν ότι η μεταλλευτική άνθηση δεν πρόκειται να σταματήσει ποτέ.
Ως Αυστραλός πολίτης, ελπίζω η Αυστραλία να μην αντιμετωπίσει την κρίση της Ευρώπης γιατί η χώρα θα βρεθεί σε πολύ δυσχερείς καταστάσεις.
Μας έχουν δώσει την ονομασία “The Lucky Country” (η «Τυχερή Χώρα»). Αυτό όμως το οποίο βλέπω να καταντούμε είναι “The Lazy Country” (H Χώρα των Τεμπέληδων).
Πριν σαράντα χρόνια, για παράδειγμα, οι εργαζόμενοι είχαν τη νοοτροπία να βοηθήσουν τον εργοδότη τους να αυξήσει τα κέρδη της επιχείρησης, ούτως ώστε να έχουν και οι ίδιοι μια σταθερή δουλειά και ένα εισόδημα στο οποίο θα μπορούσαν να στηριχτούν για να νιώθουν ασφαλείς. Σήμερα οι εργαζόμενοι ζητούν αύξηση μόλις προσληφθούν, ο στόχος τους δε είναι πώς θα δουλέψουν όσο το δυνατόν λιγότερο. Με μια τέτοια νοοτροπία και βέβαια όλα θα φτάσουν στο τέλος τους.
Δεν έχουμε παρά να δούμε τι συμβαίνει στην Ελλάδα. Είναι στο βάθος οικονομικής κρίσης. Αργά, αλλά σταθερά. Η ανεργία των νέων, σ’ όλον τον κόσμο, αυξάνεται με τρομαχτική ταχύτητα και όμως είναι αυτή η γενιά που ζητά να ανανεώσει το Apple iPhone».
ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΕΠΟΧΗ
«Θυμάμαι, όταν ήμουν έφηβος, γύριζα από το σχολείο, πηδούσα πάνω στο ποδήλατό μου και με τους φίλους μου παίζαμε στο δρόμο. Μια ολόκληρη στρατιά από αγόρια και κορίτσια που παίζαμε ένα σωρό παιχνίδια και είμαστε τόσο χαρούμενοι! Σήμερα δεν βλέπω πια παιδιά να παίζουν στους δρόμους, αλλά αντίθετα, να είναι κλεισμένα στα σπίτια τους και να παίζουν με τους υπολογιστές τους, ενώ τα ποδήλατά τους σκουριάζουν μέσα στο γκαράζ.
Είναι φανερό ότι έχουμε καταντήσει η γενιά της απληστίας. Θέλουμε καινούρια αυτοκίνητα κάθε πέντε χρόνια, να ζούμε σε σπίτια που στην ουσία δεν είμαστε σε οικονομική θέση να έχουμε, με αποτέλεσμα να δίνουμε το χειρότερο παράδειγμα στα παιδιά μας
Είμαι από τους ελάχιστους που βλέπουν την παγκόσμια οικονομική κρίση, ως μία κατάσταση η οποία θα μας αναγκάσει βαθμιαία να αλλάξουμε και να διδάξουμε τις κυβερνήσεις και τους πολιτικούς να ζουν εντός των δυνατοτήτων τους.
Είναι στ’ αλήθεια περίεργο που γίνεται τόσος λόγος σε παγκόσμια κλίμακα, ανταλλαγή απόψεων και ιδεών αναφορικά με το τι προκάλεσε την παγκόσμια οικονομική κρίση. Είναι τόσο απλό όμως. Ξόδεψαν περισσότερα από όσα κέρδισαν»!
Η Αμερική τυπώνει χρήματα. Θα ωφελήσει, πιστεύετε, την Αυστραλία μια τέτοια λύση όπου οι απόψεις των οικονομολόγων όντως διίστανται;
«Όντως, η μόνη λύση που έχει να προτείνει η Αμερική είναι να τυπώνει χρήματα. Αυτό επιδεινώνει όμως την κατάσταση. Δυστυχώς, θα πρέπει χώρες και άτομα που επέδειξαν ανευθυνότητα, να ‘πτωχεύσουν’, ώστε η οικονομία να μπορέσει να ξεκινήσει, σε νέα βάση, στο μέλλον. Δεν υπάρχει λόγος να κρατάς τον ασθενή με μηχανική υποστήριξη στη ζωή, όταν γνωρίζεις πολύ καλά ότι έχει πεθάνει.
Υπάρχουν λύσεις; Aυτό είναι το μεγάλο ερώτημα.
«Πιστεύω ότι ως πολίτες μπορούμε πραγματικά να κάνουμε μια αρχή προς αυτήν την κατεύθυνση, τη λύση του προβλήματος, ξεκινώντας από αυτό το ίδιο το σπίτι μας. Δεν χρειαζόμαστε οι κυβερνήσεις να μας πούνε τι μπορούμε και τι δεν μπορούμε να κάνουμε. Αν έχεις, για παράδειγμα, μια πιστωτική κάρτα, πάρτην, σε παρακαλώ στην τράπεζά σου και ψαλίδισέ την, εκεί μπροστά στα μάτια τους. Αν έχεις στεγαστικό δάνειο, ξεπλήρωσέ το, όσο πιο γρήγορα μπορείς και απαλλάξου από αυτόν τον βραχνά. Μη παρασύρεσαι από τη λάμψη των μεγάλων αγορών και αγοράζεις αυτά που θέλουν να σου πουλήσουν. Συγκρατήσου και βάλε στην άκρη κάτι για ώρα ανάγκης.
Πώς έχουμε φτάσει στο σημείο όμως, σ’ όλον τον κόσμο 20% του πληθυσμού, να ελέγχει το 80% του παγκόσμιου πλούτου;
«Ναι, πρόκειται για τρομακτικό ποσοστό. Δεν πρέπει όμως να μας διαφεύγει ότι εμείς οι ίδιοι έχουμε επιτρέψει να συμβεί, με το να είμαστε ανεύθυνοι απέναντι αυτού του ίδιου του εαυτού μας.
Αυτές οι ίδιες οι κυβερνήσεις, μας έχουν προδώσει, επομένως δεν έχουμε άλλη εναλλακτική λύση παρά να παραδεχτούμε ότι ο καταναλωτισμός δεν είναι η απάντηση. Προσωπικά, θα ήθελα πάρα πολύ να δω ξανά τα παιδιά στους δρόμους της Μελβούρνης με τα ποδήλατά τους και ν’ αφήνουν στην άκρη τα κινητά και τους υπολογιστές τους.
Η Αυστραλία έχει τόσα πολλά ωραία πάρκα, αλλά είναι άδεια, γιατί υποτίθεται ότι είμαστε πολύ απασχολημένοι. Δεν μας μένει χρόνος.
Θυμάμαι ότι όταν ήμουνα έφηβος τα μαγαζιά ήταν κλειστά το Σαββατοκύριακο και αυτές οι δυο μέρες ήταν σαν ένα μικρό χολινταίη. Ήταν μέρες για την οικογένεια. Σήμερα όλοι τρέχουν στις μεγάλες αγορές, όπως είναι το Chadstone. Aντισταθείτε. Μην πάτε και βαθμιαία θα γίνει η προσαρμογή, έστω και αν, ως κοινωνία, θα υποφέρουμε για ένα μικρό διάστημα».
«Καυτηριάστε το απόστημα, απαλλαγείτε από το μικρόβιο του καταναλωτισμού», είναι το μήνυμα του οικονομικού συμβούλου, Χάρη Πετρόπουλου, προς κάθε κατεύθυνση. Αν θα εισακουστεί, είναι κάτι που κανείς δε μπορεί να προβλέψει,
