Ψάχνοντας τη σημασία ενός ονόματος είναι σαν να ψάχνεις την ιστορία σου μέσα στον εαυτό σου. Τα ονόματά μας, όμως, δεν τα διαλέγουμε εμείς, μάς τα δίνουν άλλοι. Γεννιέται ένα παιδί στην οικογένεια και το ονομάζουμε Ειρήνη. Αυτήν αναζητούμε σε όλη μας τη ζωή.
Εάν η γέννηση ενός παιδιού είναι σε βασιλική οικογένεια και το γεγονός τούτο φέρει χαρά στο λαό, το ονομάζουμε Χαρίλαο. Εάν, όμως γεννηθεί κάποιο παιδί, όταν ο στρατός μας νίκησε τον εχθρό, τότε το ονομάζουμε Νικόλαο (νίκη του λαού). Εάν θέλουμε το παιδί μας να αγαπάει τα άλογα (ίππους), τότε το ονομάζουμε Φίλιππο. Εάν, όμως, το παιδί μας θέλουμε να προστατεύει ή -κατ’ άλλους- να αποκρούει τους άνδρες, τότε γεννιέται ο Αλέξανδρος.
Όλα τα αρχαία μας ονόματα έχουν έναν κοινό παρονομαστή: Έχουν σημασίες άξιες μιας ανθρώπινης μνήμης και αποδίδονται συνήθως ως σύνθετα ονόματα: Σοφοκλής, Χαρίκλεια, Ευφροσύνη, Θουκυδίδης και εκατοντάδες άλλα. Εάν τα μελετήσει κανείς επισταμένα, μπορεί να φτάσει στο συμπέρασμα ότι οι αρχαίοι μας μόνο με τα ονόματά τους αναδεικνύουν σε πολύ υψηλό βαθμό τη γλώσσα και τον πολιτισμό τους.
Τους τελευταίους μερικούς αιώνες (πότε ακριβώς όμως;) –λίγο αλλιώτικα από τους αρχαίους μας– προσθέσαμε και το επώνυμο, ένα άλλο όνομα πάνω στο πρώτο (επί+όνομα): Περικλής Δημοσθένους, Γεώργιος Αργυρόπουλος κ.λπ.
Πολλά, όμως, επώνυμα περιγράφουν το τι είναι το όνομα και για το λόγο τούτο τα λέμε και επίθετα (=τα θέτουμε επάνω/επί). Πολλά από αυτά ήρθαν από τα επαγγέλματα που κάνουν ή έχουν οι γονείς: Ελένη Ιατρού, Πέτρος Σιδεράς, Ιφιγένεια Διδασκάλου. Εδώ μπορούμε να προσθέσουμε πολλές κατηγορίες. Έχουμε και πολλά επώνυμα που μας φαίνονται παράξενα, αλλά και αυτά υπάρχουν: Ο Α. Κολοπάνης, ο Β. Ξυπόλυτος, ο Γ. Καλός, ο Δ. Κόπανος και πολλά άλλα. Μας φαίνονται παράξενα επειδή γνωρίζουμε τη σημασία των λέξεων. Εάν δεν την γνωρίζουμε τότε ίσως μας φανούν εντυπωσιακά. Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν όλα τα αγγλόφωνα ονόματα όπως: Κάμερον, Κένεντι, Πίκοκ. Η απομυθοποίησή τους γίνεται όταν γνωρίζουμε το τι σημαίνουν. Έχει η Ελληνική πολλά παράξενα, αλλά και η Αγγλική δεν πάει πίσω.
Cameron σημαίνει crooked nose = στραβή μύτη – Στραβομύτης. Ο Campbell έχει crooked mouth = στραβό στόμα = Στραβόστομος. Όσο για τον Kennedy έχει ugly head = άσχημο κεφάλι και στα ελληνικά μπορούμε να τον πούμε Ασχημοκέφαλο. Ο John Bull είναι ο Ιωάννης Ταύρος. Ο κ. Foot είναι ο κ. Πόδης, η κ. Fist είναι η μαντάμ Γροθιά και ο κ. Thumb είναι ο Αντίχειρας. Ο Μr. Tooth είναι ο κ. Δοντάς και ο Broadhead είναι ο Πλατυκέφαλος. Όσο για τον Whitehead είναι ο Ασπροκέφαλος. Ο κ. Dogget είναι ο Σκυλίτσης και ο Lightfoot είναι ο Ελαφροπόδαρος. Πώς να πούμε τον κ. Drinkwater; O Πινόνερος; Όσο για τον κ. Butterworth θα πρέπει να τον πούμε… Αξιοβούτυρο!
Εκατοντάδες ονόματα είναι συνυφασμένα με διάφορα επαγγέλματα. Baker και Baxter είναι ο ψωμάς, Βutcher = Χασάπης, Cook = Μάγειρας, Shepherd = Βοσκός, Hunter = Κυνηγός, Husband = Σύζυγος, Younghusband ο Νεοσύζυγος. Spooner είναι ο Σκεπαστής και Warner είναι ο Διαιτητής. Όσο για τον Επίσκοπο στα αγγλικά έγινε Bishop. Μακρής είναι ο Mr. Long, o Μικρός είναι ο Mr. Little, ο Οξύς (;) είναι ο Mr. Sharp, ο Άσπρος Mr. White, ο Μαύρος Mr. Black και τόσα άλλα. Τα τοπωνύμια έγιναν επώνυμα και η ορθογραφία τους όπως τους άρεσε.
Η συστηματική έρευνα των ονομάτων στην Αγγλία άρχισε το 1901 με λαμπρά αποτελέσματα αλλά και γρίφους για τους φιλόλογους. Ένα, όμως, είναι βέβαιο ότι τα ονόματά μας κρύβουν μέσα μια ιστορία για όλους μας που πρέπει να γνωρίζουμε. Από τα ονόματα και τα επώνυμά μας μπορεί να γραφτεί η νεότερη ιστορία μας όπου φαίνεται ανάγλυφα η ξένη επιρροή και πόσο μάς σκλάβωσε και μάς τυραννάει μέχρι σήμερα. Τι υπάρχει σε κάθε όνομα; Αυτπό δεν ρώτησε και ο Σαίξπηρ με την πολύ γνωστή του ρήση: What’s in a name?
