Έγιναν οι πρώτοι μαύροι ηγέτες χωρών με ρατσιστικές διαχωριστικές γραμμές. Αυτή την εβδομάδα, στη διάρκεια της περιοδείας του στην Αφρική, ο Ομπάμα ήλπιζε ότι θα μπορούσε να συναντήσει τον Μαντέλα για πρώτη φορά ως πρόεδρος.
Ο Ομπάμα εξαφανίστηκε στο πίσω μέρος του στούντιο της Οπρα για να γράψει το σημείωμα, αλλά η απουσία του κράτησε τόσο πολύ, ώστε μισή ώρα αργότερα τον αναζήτησε ο εκπρόσωπός του, ο Ρόμπερτ Γκιμπς.
«Δώσε μου λίγο χρόνο» είπε ο Ομπάμα με το στυλό στο χέρι. «Δεν μπορώ να ξεπετάξω έτσι εύκολα ένα μήνυμα για τον Μαντέλα».
Αυτήν την εβδομάδα, στη διάρκεια της περιοδείας του στην Αφρική, ο Ομπάμα ήλπιζε ότι θα μπορούσε να συναντήσει τον Μαντέλα για πρώτη φορά ως πρόεδρος. Αλλά στις 8 Ιουνίου ο Νοτιοαφρικανός ηγέτης, που πάσχει από χρόνια λοίμωξη του αναπνευστικού, μπήκε στο νοσοκομείο.
Μια μεταξύ τους συνάντηση θα ήταν γεμάτη συμβολισμούς: δύο άνδρες που ανήκουν σε διαφορετική γενιά, αλλά έγραψαν ιστορία ως οι πρώτοι μαύροι πρόεδροι σε χώρες με βαθιές ρατσιστικές διαχωριστικές γραμμές. Δύο άνδρες που προσπάθησαν με ψυχραιμία και ρεαλισμό να υπερβούν τους διχασμούς του παρελθόντος, εμπνέοντας και απογοητεύοντας πολλούς υποστηρικτές τους. Όπως ο Μαντέλα εξόργισε κάποιους μαύρους Νοτιοαφρικανούς που επιθυμούσαν πιο ριζοσπαστική αναδιανομή του πλούτου της χώρας, έτσι και ο Ομπάμα απογοήτευσε αυτούς που περίμεναν να εγκαταλείψει τις αντιτρομοκρατικές πολιτικές του προκατόχου του.
Την Πέμπτη ο Ομπάμα διηγήθηκε για μία ακόμη φορά πώς η επανάσταση του Μαντέλα καθοδήγησε τον δικό του ακτιβισμό. Οι φίλοι του Ομπάμα τονίζουν ότι για τον ίδιο και τη γενιά του η μάχη του Μαντέλα κατά του απαρτχάιντ αντιπροσώπευε ό,τι το κίνημα πολιτικών ελευθεριών για την προηγούμενη γενιά.
«Η πρώτη πράξη πολιτικού ακτιβισμού που έκανα ποτέ ήταν στο Κολέγιο Οξιντένταλ» είπε ο Ομπάμα σε συνέντευξη Τύπου στο Ντακάρ. «Το 1979-1980 στήριξα το κίνημα κατά του απαρτχάιντ γιατί με ενέπνεαν όσα συνέβαιναν στη Νότιο Αφρική. Δεν φανταζόμουν ότι ο Νέλσον Μαντέλα θα απελευθερωθεί».
«Η θυσία του ήταν τόσο μεγάλη που αποτελούσε ανοικτό κάλεσμα για όλους να κάνουν ό,τι μπορούν στο όνομα της ανθρώπινης προόδου» έγραψε ο Ομπάμα στον πρόλογο του βιβλίου που εξέδωσε το 2010 ο Μαντέλα. «Με τον πιο ταπεινό τρόπο, ήμουν ένας απ’ αυτούς που προσπάθησαν να απαντήσουν στο κάλεσμά του». Ο Ομπάμα θεωρεί ότι το πιο σημαντικό μήνυμα από τον αγώνα του Μαντέλα είναι η ανάγκη να πεισμώνει κανείς παρά τις αντιξοότητες.
«Για όλους μας έρχονται στιγμές που η αλλαγή μοιάζει δύσκολη» έγραψε ο Ομπάμα στον πρόλογο. «Έρχονται μέρες που οι αντιδράσεις και οι δικές μας ατέλειες μπορεί να μας ωθήσουν στον εύκολο δρόμο της αποφυγής των ευθυνών. Αλλά ακόμη κι όταν στο κελί του στο Ρόμπεν Αϊλαντ έμπαιναν λιγοστές αχτίδες φωτός, ο Μαντέλα μπορούσε να διακρίνει ένα καλύτερο μέλλον, ένα μέλλον για το οποίο αξίζει κανείς να θυσιαστεί».
Επισκεπτόμενος τη Νότιο Αφρική το 2006 ο γερουσιαστής Ομπάμα πήγε στο κελί αυτό. Ο Γκιμπς θυμάται ότι μετά ήταν πολύ σκεπτικός. «Είναι αδύνατο να φανταστεί κανείς πώς μπορεί κάποιος να περάσει τόσο μεγάλο μέρος της ζωής του φυλακισμένος υπό αυτές τις συνθήκες. Δεν χρειαζόταν να πούμε τίποτα, ζούσαμε το βάρος της ιστορίας».
Σ’ εκείνο το ταξίδι οι δύο άνδρες δεν συναντήθηκαν, γιατί ο Μαντέλα έλειπε από τη χώρα. Η μόνη τους συνάντηση ήταν το 2005 στην Ουάσιγκτον, όταν οι σύμβουλοι του Νοτιοαφρικανού προέδρου τον προέτρεψαν να γνωρίσει έναν ανερχόμενο γερουσιαστή των Δημοκρατικών που ονομαζόταν Μπαράκ Ομπάμα.
