Χωρίς να έχει καθίσει τελικά στο εδώλιο του κατηγορουμένου, για να δικαστεί για τη συμμετοχή του στη διάπραξη εγκλημάτων πολέμου και εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας, πέθανε ο 98χρονος Ούγγρος, Λάζλο Τσάταρι, ο μέχρι πρότινος νούμερο ένα καταζητούμενος ναζιστής δολοφόνος.
Ο Λάζλο Τσάταρι είχε καταδικαστεί ερήμην σε θάνατο το 1948 ως εγκληματίας πολέμου, καθώς είχε οδηγήσει χιλιάδες Εβραίους στα στρατόπεδα εξόντωσης των ναζί. Η νέα δίκη για την υπόθεσή του είχε οριστεί να γίνει στις 26 Σεπτεμβρίου.
Ο Τσάταρι, τον οποίο είχε ξετρυπώσει ύστερα από εκτεταμένες έρευνες το Κέντρο Σιμόν Βίζενταλ με τη βοήθεια δημοσιογράφων της βρετανικής Sun, πέθανε σύμφωνα με τον δικηγόρο του, Γκαμπόρ Χόρβατ, σε νοσοκομείο της Βουδαπέστης από πνευμονία, την οποία εμφάνισε μετά την εισαγωγή του στο νοσοκομείο για προβλήματα που αντιμετώπιζε με το έντερό του.
Κατά τη διάρκεια της κατοχής της Ουγγαρίας από τα ναζιστικά στρατεύματα, ο Τσάταρι ήταν επικεφαλής στρατοπέδου συγκέντρωσης στο Κόζιτσε (σήμερα η πόλη βρίσκεται στο έδαφος της Σλοβακίας), από το οποίο πέρασαν τουλάχιστον 15.700 Εβραίοι.
Το εν λόγω στρατόπεδο συγκέντρωσης ήταν εντός της πόλης που λεγόταν τότε Κάσα και ήταν περισσότερο σαν ένα από τα γκέτο που είχαν φτιάξει οι ναζί για τους Εβραίους κατοίκους των πόλεων και τα οποία τροφοδοτούσαν αργότερα τα στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας, που προς το τέλος του πολέμου είχαν μετατραπεί σε στρατόπεδα εξόντωσης.
Ο Τσάταρι είχε ακριβώς αυτόν τον ρόλο, αφού σύμφωνα με τις καταγγελίες τον Μάρτη του 1944, οπότε και φτιάχτηκε το στρατόπεδο, ήταν αυτός που αποφάσιζε για το ποιοι θα πάνε στα στρατόπεδα θανάτου, ενώ οι μαρτυρίες επιζώντων αναφέρουν ότι συχνά πυκνά ασκούσε βία εναντίον των κρατουμένων χτυπώντας τους με γροθιές ή με ένα μαστίγιο.
Για τον ενεργό του ρόλο στη μεταφορά κρατουμένων στα στρατόπεδα εξόντωσης, ο Λάζλο Τσάταρι, ο οποίος μετά την επικράτηση των συμμαχικών δυνάμεων είχε διαφύγει χωρίς να αφήσει ίχνη, είχε καταδικαστεί ερήμην σε θάνατο το 1948 ως εγκληματίας πολέμου. Ως φυγάς ο Τσάταρι είχε καταλήξει με ψεύτικα στοιχεία στον Καναδά, όπου εργαζόταν για αρκετά χρόνια ως έμπορος έργων τέχνης μέχρι να τον ανακαλύψουν το 1995, οπότε και διέφυγε στην Ουγγαρία, όπου ζούσε χωρίς πρόβλημα μέχρι την ανακάλυψη και τη σύλληψή του πριν από περίπου έναν χρόνο. Η ποινή θανάτου που του είχε επιβληθεί είχε μετατραπεί σε ισόβια, ενώ νέα δίκη για την υπόθεσή του είχε οριστεί να γίνει στις 26 Σεπτεμβρίου.
ΟΥΓΓΑΡΙΑ – ΤΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΕΒΡΑΙΩΝ, ΡΟΜΑ ΚΑΙ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΩΝ
Οι ιστορικές αναφορές για τα εγκλήματα εναντίον των Εβραίων, των Ρομά και των κομμουνιστών στην Ουγγαρία την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου είναι φρικιαστικές και ο Λάζλο Τσάταρι, ο οποίος βέβαια αρνούνταν τη συμμετοχή του σε αυτά, έπαιζε ρόλο – κλειδί για να γίνουν πράξη.
Η Ουγγαρία, η οποία μετά το 1938 είχε προσαρτήσει μέρη της Τσεχοσλοβακίας, ήταν με το πλευρό του Άξονα και ήδη από το 1939 η καταναγκαστική εργασία ήταν κανόνας για τους Εβραίους, τους Ρομά και γενικότερα τις μειονότητες, τους αντιφρονούντες εν γένει και τους κομμουνιστές.
ΣΤΟ ΜΕΤΩΠΟ
Συνολικά περίπου 35.000-40.000 Εβραίοι από τα στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας στάλθηκαν να πολεμήσουν στο Ανατολικό Μέτωπο στη 2η Μεραρχία της Ουγγαρίας που συμμετείχε και στη Μάχη του Στάλινγκραντ. Περίπου το 80% αυτών δεν επέστρεψε ποτέ.
Παράλληλα οι Αρχές της Ουγγαρίας τότε είχαν αρχίσει να έχουν μυστικές συνομιλίες με τους Συμμάχους, καθώς το 1944 η ήττα των δυνάμεων του Άξονα είχε διαφανεί και η επέλαση του Κόκκινου Στρατού είχε ξεκινήσει. Όταν αυτό έγινε γνωστό, οι ναζί εξαπέλυσαν το 1944 την Επιχείρηση Μαργαρίτα και κατέλαβαν την Ουγγαρία θέτοντας τον στρατό υπό τον έλεγχό τους. Από τον Μάρτη του 1944 μέχρι και τον Ιούλιο οι αρχές της χώρας κατέγραψαν συνολικά 437.402 απελάσεις Εβραίων εκ των οποίων μόλις οι 15.000 δεν στάλθηκαν στο Άουσβιτς. Σε αυτές τις μεταφορές έπαιξε σύμφωνα με τις μαρτυρίες τον ρόλο του ο Τσάταρι.
