Η Μαλαισία κάλεσε τους επικεφαλής των διπλωματικών αποστολών των ΗΠΑ και της Αυστραλίας για να διαμαρτυρηθεί για τις πληροφορίες που εμφανίστηκαν στον Τύπο, σύμφωνα με τις οποίες οι αρχές της χώρας παρακολουθούνταν από τις αμερικανικές υπηρεσίες, όπως έγινε γνωστό στο πλαίσιο των αποκαλύψεων του Έντουαρντ Σνόουντεν, δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών της χώρας.
Η Κίνα και η Ινδονησία έχουν ήδη ζητήσει εξηγήσεις από την Αυστραλία, οι διπλωματικές αποστολές της οποίας κατηγορούνται ότι εμπλέκονται στο τεράστιο δίκτυο των αμερικανικών παρακολουθήσεων.
Σύμφωνα με το γερμανικό περιοδικό der Spiegel και την αυστραλέζικη εφημερίδα «The Sydney Morning Herald», οι πρεσβείες της Αυστραλίας στην Ασία χρησιμοποιήθηκαν από τις αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών για να παρακολουθούν δεδομένα, κυρίως στο διαδίκτυο. Αυτές οι αποκαλύψεις εντάσσονται στο τεράστιο δίκτυο κατασκοπείας που αποκάλυψε ο Σνόουντεν, πρώην τεχνικός σύμβουλος της αμερικανικής Εθνικής Υπηρεσίας Ασφάλειας (NSA).
Ενενήντα αμερικανικές διπλωματικές αποστολές φέρονται να είχαν συστήματα παρακολούθησης δεδομένων, κυρίως για την Κίνα, τη Μαλαισία, την Ινδονησία, την Ταϊλάνδη, την Καμπότζη και τη Μιανμάρ, σύμφωνα με τα δύο μέσα ενημέρωσης.
Ο υπουργός Εξωτερικών της Μαλαισίας Ανίφαχ Άμαν ανακοίνωσε ότι η χώρα του κάλεσε τους επικεφαλής των διπλωματικών αποστολών των ΗΠΑ και της Αυστραλίας «για να τους επιδώσει μια επιστολή διαμαρτυρίας σε απάντηση στις καταγγελίες περί κατασκοπείας των δύο διπλωματικών αποστολών στην Κουάλα Λουμπούρ».
Ο Ανίφαχ συναντήθηκε και με την Αυστραλή ομόλογό του Τζούλι Μπίσοπ στο περιθώριο μιας περιφερειακής συνόδου στο Περθ και της εξέφρασε «την έντονη ανησυχία τουγια τις πληροφορίες αυτές, που προκάλεσαν οργή στην κοινή γνώμη της Μαλαισίας».
Η Ταϊλάνδη, η Μιανμάρ και η Καμπότζη έχουν προσπαθήσει από την πλευρά τους να υποβαθμίσουν τις καταγγελίες για κατασκοπεία από τις ΗΠΑ εναντίον τους.
ΕΞΗΓΗΣΕΙΣ ΖΗΤΑ Η ΙΝΔΟΝΗΣΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΕΙΣ
Ιδιαίτερα ενοχλημένη είναι και η Ινδονησία από τις αποκαλύψεις ότι η Αυστραλία χρησιμοποιούσε την πρεσβεία της στην Τζακάρτα για να κατασκοπεύει Ινδονήσιους αξιωματούχους.
Το υπουργείο Εξωτερικών της Ινδονησίας εξέδωσε γραπτή ανακοίνωση με την οποία ζητά εξηγήσεις από την Αυστραλία.
Η Ινδονησία είναι η τέταρτη πολυπληθέστερη χώρα του πλανήτη και είναι χώρα μεγάλης σημασίας για την Αυστραλία τόσο στον εμπορικό, όσο και στον πολιτικό τομέα.
Σύμφωνα με δημοσιεύματα του αυστραλιανού Tύπου η Καμπέρα χρησιμοποιούσε τις πρεσβείες της σε αρκετές ασιατικές χώρες για να τις κατασκοπεύει για λογαριασμό των Αμερικανών.
Η ινδονησιακή κυβέρνηση κάλεσε και τον Αυστραλό πρέσβη στη Τζακάρτα για εξηγήσεις ενώ το θέμα αναμένεται να συζητηθεί και σε συνάντηση που θα έχουν στην Πέρθη, στο περιθώριο ενός συνεδρίου, ο Ινδονήσιος υπουργός Εξωτερικών, Μάρτι Ναταλέγουα, με την Αυστραλή ομόλογό του, Τζούλι Μπίσοπ.
ΟΙ «ΠΕΝΤΕ ΟΦΘΑΛΜΟΙ» ΠΟΥ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ ΤΟΝ ΠΛΑΝΗΤΗ
Στο μεταξύ το τεράστιο σκάνδαλο με τις παρακολουθήσεις και τις υποκλοπές των Αμερικανών σε ξένες και σύμμαχες χώρες έφερε στο προσκήνιο τη λεγόμενη λέσχη των «Πέντε Οφθαλμών», μια σφιχτοδεμένη συνεργασία μεταξύ των μυστικών υπηρεσιών πέντε αγγλόφωνων κρατών, μέλη του οποίου είναι οι ΗΠΑ, η Βρετανία, ο Καναδάς, η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία.
Οι «Πέντε Οφθαλμοί» ήταν δύο στην αρχή. Γεννήθηκαν στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο με τη συνεργασία των υπηρεσιών πληροφοριών ΗΠΑ και Βρετανίας. Μέσα από αυτή την εμπειρία σχηματίστηκε η BRUSA, που στη συνέχεια μετονομάστηκε σε UKUSA – μια άκρως απόρρητη συνεργασία των μυστικών υπηρεσιών των δύο συμμάχων που υπογράφηκε τον Μάρτιο του 1946.
Οι λεπτομέρειες της αρχικής συμφωνίας ήταν απόρρητες για δεκαετίες, αλλά τελικά αποκαλύφθηκαν το 2010, όταν αποχαρακτηρίστηκαν τα αρχεία και στις δύο χώρες. Η συμμαχία αυτή περιγράφεται ως «άνευ προηγουμένου στον δυτικό κόσμο των υπηρεσιών πληροφοριών».
Η βρετανική υπηρεσία αντικατασκοπίας GCHQ και η αμερικανική Υπηρεσία Εθνικής Ασφαλείας (NSA) γεννήθηκαν λίγο μετά την έναρξη του Ψυχρού Πολέμου. Επί τη βάσει της UKUSA οι δύο υπηρεσίες συνεργάστηκαν στενά καθ’ όλη τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Αυτή η συμμαχία είναι η πραγματική καρδιά της λεγόμενης «ειδικής σχέσης» μεταξύ των ΗΠΑ και της Βρετανίας.
Η λέσχη διευρύνθηκε για να συμπεριλάβει άλλες τρεις αγγλόφωνες χώρες -τον Καναδά, την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία- και έγινε γνωστή ως οι «Πέντε Οφθαλμοί».
Η αρχή της λειτουργίας της είναι εξαιρετικά απλή: οι χώρες του κλαμπ δεσμεύονται να μην κατασκοπεύει η μία την άλλη και να μοιράζονται τις πληροφορίες μεταξύ τους.
Οι υπηρεσίες πληροφοριών ΗΠΑ και Βρετανίας (η CIA και η MI6) δεν διευθύνουν επιχειρήσεις η μία στο εσωτερικό της άλλης χωρίς άδεια. Αλλά ενώ η CIA και η MI6 κάνουν ανταλλαγή πληροφοριών, δεν είναι τόσο στενά συνδεδεμένες όσο οι ομόλογοί τους NSA και GCHQ, οι δύο υπηρεσίες που ασχολούνται με τις επικοινωνίες.
Σύμφωνα με την UKUSA, μοιράζονται σχεδόν -αλλά όχι απολύτως- τα πάντα και δεν στοχεύουν η μία τους πολίτες της άλλης χωρίς άδεια.
Ένα έγγραφο που αποκάλυψε ο Εντουαρντ Σνόουντεν, ο πρώην αναλυτής της CIA που είναι το βαθύ λαρύγγι πίσω από όλες τις διαρροές, δείχνει ότι η προστασία επεκτείνεται όταν ανταλλάσσονται πληροφορίες με άλλες χώρες εκτός του κλαμπ (τα λεγόμενα «τρίτα μέρη» – «δεύτερο μέρος» θεωρείται κάθε άλλο μέλος της λέσχης).
Μια συμφωνία μεταξύ της NSA και του Ισραήλ που δημοσίευσε ο «Guardian» λέει ότι το Ισραήλ «αναγνωρίζει πως η NSA έχει συνάψει συμφωνίες με την Αυστραλία, τον Καναδά, τη Νέα Ζηλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο που απαιτούν την προστασία των πληροφοριών οι οποίες σχετίζονται με πρόσωπα της Βρετανίας, της Αυστραλίας, του Καναδά και της Νέας Ζηλανδίας, με διαδικασίες και εγγυήσεις παρόμοιες με εκείνες που ισχύουν για πρόσωπα των ΗΠΑ».
Κατά κάποιον τρόπο, ο ίδιος ο Σνόουντεν αποδεικνύει πόσο στενή είναι η συμμαχία. Είναι Αμερικανός αλλά είχε πρόσβαση σε χιλιάδες έγγραφα που ανήκουν σε βρετανικές μυστικές υπηρεσίες. Και έτσι η GCHQ έπεσε, με παράδοξο τρόπο, θύμα της οικειότητας και της διαφάνειας εντός των τειχών της λέσχης.
Αλλά το γεγονός ότι μία χώρα δεν ανήκει στο κλαμπ δεν σημαίνει ότι δεν συνεργάζεται με τους «Πέντε Οφθαλμούς». Αμερικανοί λένε ότι ο λόγος που συλλέγουν τόσο πολλά δεδομένα για τις κλήσεις από χώρες στην Ευρώπη είναι ότι ψάχνουν για ύποπτες τρομοκρατικές δραστηριότητες και πως μοιράζονται ό,τι βρίσκουν με τις εθνικές υπηρεσίες πληροφοριών.
«Αν οι Γάλλοι πολίτες ήξεραν ακριβώς περί τίνος επρόκειτο, θα έπρεπε να χειροκροτούν και να ανοίγουν σαμπάνιες. Είναι ένα καλό πράγμα. Κρατάει τους Γάλλους ασφαλείς. Κρατάει τις ΗΠΑ ασφαλείς. Κρατάει τους ευρωπαίους συμμάχους μας ασφαλείς» είπε στο CNN ο Μάικ Ρότζερς, πρόεδρος της Επιτροπής Πληροφοριών της αμερικανικής Βουλής, η οποία επιβλέπει την NSA.
Αλλά φυσικά, ενώ αυτό μπορεί να δικαιολογήσει κάποιες πλευρές της κατασκοπείας, δεν εξηγεί τις υποκλοπές στο κινητό τηλέφωνο της Άνγκελα Μέρκελ ή τον κοριό στα γραφεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Αυτό μοιάζει με παραδοσιακή κατασκοπεία κράτους από κράτος και εξαγριώνει τους Ευρωπαίους, ηγέτες και πολίτες.
Ο χρυσός κανόνας της κατασκοπείας είναι ότι όσο περισσότεροι μοιράζονται ένα μυστικό τόσο λιγότερο παραμένει μυστικό. Είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους οι «Πέντε Οφθαλμοί» είναι επιφυλακτικοί για την ανταλλαγή πάρα πολλών πληροφοριών με το σύνολο της ΕΕ – τα μυστικά δεν μπορούν να μείνουν μυστικά μεταξύ 28 κρατών.
