Ο συμπάροικος καθηγητής νομολογίας του (Βρετανικού) UCL John Tasioulas, εξελέγη μέλος της Academia Europa, η οποία περιλαμβάνει 52 κατόχους Νόμπελ και μέλη, όπως ο Noam Chomsky και ο Jurgen Habermas.
Ο Δρ Tasioulas είναι ο Έλληνας καθηγητής, γεννημένος, μεγαλωμένος και σπουδαγμένος στην Αυστραλία, που  σήμερα εκπαιδεύει τους μελλοντικούς δικαστές και δικηγόρους σε μια από τις σημαντικότερες νομικές σχολές της Ευρώπης ώστε να λειτουργούν με γνώμονα τις ηθικές αξίες και όχι με κριτήριο το ανθρώπινο συμφέρον.
Έχει ασχοληθεί με:
α) τα ανθρώπινα δικαιώματα
β) το έγκλημα και την τιμωρία
γ) το διεθνές δίκαιο
δ) την ηθική στην έρευνα και την επιστήμη
Οι ελληνικές του καταβολές καθόρισαν τις επιλογές του: ο πατέρας του, που μετανάστευσε από τα Γρεβενά στην Αυστραλία τη δεκαετία του 60 τού μεταλαμπάδευσε το ισχυρό αξιακό σύστημα που έγινε ο άξονας της ακαδημαϊκής του πορείας. Ταυτόχρονα, η αρχαία ελληνική φιλοσοφία ήταν ο τρόπος του να συνδεθεί με την ελληνική καταγωγή του.
 «Οι Έλληνες έχουν μέσα στην παράδοση ή το παρελθόν τους  πόρους που χρειάζονται για κάποιου είδους ανανέωση των ηθικών αξιών. Και μιλώ για τα κλασικά κείμενα και την αρχαία ελληνική φιλοσοφία», τονίζει.

Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Ο Δρ. Τασιούλας έδωσε την ακόλουθη συνέντευξη στο Goodnews.Gr:

Ασχολείστε με την Ελλάδα;
Ασχολούμαι με την Ελλάδα, λόγω της ελληνικής μου καταγωγής. Δεν θα έλεγα ότι  είμαι ειδικός, αλλά προσπαθώ να μένω ενήμερος για τη γενικότερη κατάσταση.
 
-Μας έκανε εντύπωση ότι μιλώντας για τα ανθρώπινα δικαιώματα, δίνετε ιδιαίτερη έμφαση στις ηθικές αξίες. Θεωρούμε ότι η κατάσταση στην Ελλάδα σε μεγάλο βαθμό ξέφυγε επειδή δεν έχουμε σύστημα ηθικών αξιών…
Αυτό που λέτε με στενοχωρεί βαθιά και το ακούω και από άλλους Έλληνες που γνωρίζω. Διαφέρει από την εικόνα που είχα εγώ στο μυαλό μου…
Ξέρετε, η αίσθηση του τι σημαίνει να είσαι Έλληνας οφείλεται στον πατέρα μου, ο οποίος μου ενστάλαξε ένα πολύ ισχυρό αξιακό σύστημα: την ηθική, την αξιοπρέπεια, το φιλότιμο -ο πατέρας μου έλεγε «Αυτοί δεν έχουν τη λέξη φιλότιμο, εμείς την έχουμε!». O  πατέρας μου γεννήθηκε στην Ελλάδα, στα Γρεβενά, το 1928 και μετανάστευσε στην Αυστραλία τη δεκαετία του ‘60.
Και εμείς ως Έλληνες της Διασποράς ίσως μεγαλώσαμε με χρονοκαθυστέρηση, με τη νοοτροπία των Ελλήνων που είχαν μείνει στη δεκαετία του ‘50, αλλά είχαμε στο μυαλό μας μια εξιδανικευμένη Ελλάδα. Βέβαια και οι ξένοι συνδέουν την Ελλάδα με θετικές αξίες, όπως η φιλοξενία. Είναι θλιβερό που ακούω ότι τα πράγματα έχουν αλλάξει…
 
– Πώς μπορούμε να ξανασυστήσουμε στους Έλληνες τους ηθικούς κανόνες που φαίνεται να γνώριζαν ήδη από την αρχαιότητα;
Συχνά όσοι μεγαλώνουμε εκτός Ελλάδος, αναζητούμε τρόπους για να συνδεθούμε με την καταγωγή μας με έναν τρόπο που να βγάζει νόημα στο περιβάλλον στο οποίο βρισκόμαστε – ο δικός μου τρόπος ήταν μέσω της φιλοσοφίας. Η φιλοσοφία ήταν το μέσο να έρθω σε επαφή την ελληνική μου ταυτότητα, αλλά ταυτόχρονα ήταν το πιο ισχυρό σημείο αναφοράς για τους μη Έλληνες, τους Αυστραλούς με τους οποίους μεγάλωνα. Στα ξένα Πανεπιστήμια όπου διδάσκεται φιλοσοφία, η ελληνική φιλοσοφία κατέχει κεντρικό ρόλο. Αυτοί οι άνθρωποι αναγνωρίζουν ότι οι ηθικές αξίες και οι κανόνες που διέπουν τον τρόπο ζωής μας δεν θα μπορούσαν να υπάρξουν χωρίς την αρχαία ελληνική φιλοσοφία.
Οι Έλληνες ήδη έχουν μέσα στην παράδοση ή το παρελθόν τους, τους πόρους που χρειάζονται για κάποιου είδους  ανανέωση των ηθικών αξιών. Και μιλώ για τα κλασικά κείμενα.
Αλλά το πρόβλημα είναι, τουλάχιστον όπως το αξιολογώ εγώ έξωθεν, ότι δεν αρκεί να έχεις προσωπική δέσμευση στις ηθικές αξίες, είναι απαραίτητο επίσης να υπάρχουν οι θεσμικές υποδομές, οι νόμοι και το ευρύτερο “ήθος” που να υποστηρίζει αυτές τις ηθικές αξίες.
Συχνά αναρωτιέμαι, όταν μιλάω με Έλληνες, μήπως ήταν ψευδαίσθηση ότι η Ελλάδα μετατράπηκε σε σύγχρονη φιλελεύθερη δημοκρατική κοινωνία. Δεδομένης της ιστορίας της, θα ήταν θαύμα αν κατάφερνε να υπερκαλύψει το κενό και να φτάσει στο επίπεδο άλλων δυτικών χωρών οι οποίες λειτουργούσαν ήδη χρόνια ως κράτη δικαίου, με δημοκρατικό πολίτευμα. Όχι μόνο εξαιτίας της οθωμανικής κατοχής, αλλά επίσης λόγω ζητημάτων όπως ο Εμφύλιος Πόλεμος, ότι η Ελλάδα χρησιμοποιήθηκε ως πιόνι στον Ψυχρό Πόλεμο και του διαχωρισμού των Ελλήνων σε δύο πολιτικά στρατόπεδα, μετά τον Εμφύλιο. Όλα αυτά τα κρύψαμε κάτω από το χαλάκι. Και ίσως αυτή η ψευδαίσθηση ενθαρρύνθηκε από χώρες όπως η Γερμανία και η Γαλλία, οι οποίες είχαν τους δικούς τους λόγους να προσποιούνται ότι η Ελλάδα είχε γίνει μια σύγχρονη χώρα που έχει κάνει κτήμα της τις ηθικές αξίες.
Αυτά τα ζητήματα δεν τα διαχειρίστηκε ποτέ η ελληνική κοινωνία. Υπήρχε μια τάση αυτοεπιβράβευσης για μια δήθεν σύγχρονη δημοκρατία, αν και αυτό δεν ίσχυσε ποτέ. Η δημοκρατία δεν εδράζεται μόνο σε κανόνες ή στη λειτουργία ενός συστήματος, αλλά και στο να έχουμε αυθεντικό ήθος, το οποίο ενστικτωδώς ορίζει συγκεκριμένους κανόνες.
 
– Πώς μπορούμε να ορίσουμε τα κριτήρια για τις ηθικές αξίες που απαιτούνται;
Το ζήτημα δεν είναι πλέον να ταυτοποιήσουμε τα κριτήρια, αλλά να συμμορφωθούμε με αυτά. Δεν χρειάζεται υπερβολική ευφυΐα για να καθοριστούν όσα πρέπει να ισχύουν. Είναι αυτονόητα. Όλοι θέλουμε να ζούμε σε μια κοινωνία όπου οι άνθρωποι θα κρίνονται με βάση την αξία τους, θα απολαμβάνουν ίσες ευκαιρίες για να διεκδικήσουν θέσεις εργασίας και δεν θα προσλαμβάνονται με βάση τις διασυνδέσεις τους ή τις πολιτικές τους γνωριμίες. Φυσικά είναι δύσκολο να εφαρμοστούν αυτά τα αυτονόητα και όχι μόνο στην Ελλάδα. Απλώς, η Ελλάδα είναι μικρή χώρα και διαθέτει πολλά από τα προβλήματα των μικρών χωρών, συμπεριλαμβανομένης και της διαφθοράς.
Θα σας πω ένα παράδειγμα. Το 1974 επιστρέψαμε οικογενειακώς στην Ελλάδα για να δούμε αν θα μείνουμε τελικά μόνιμα. Ήμουν ακόμα σε μικρή ηλικία και υπήρχε η δυνατότητα να εγκατασταθούμε στην Ελλάδα. Γιατί δεν το κάναμε τελικά; Ο πατέρας μου σκέφτηκε ότι παρά το ρατσισμό που βιώναμε στην Αυστραλία -και δεν θέλω να κρύψω το γεγονός ότι ήταν πολύ έντονος ειδικά εναντίον Ελλήνων και Ιταλών- θα είχα περισσότερες πιθανότητες να ανέλθω επαγγελματικά βάσει της αξίας μου στην Αυστραλία, παρά στην Ελλάδα.
Ο λόγος που υπάρχουν αυτά τα προβλήματα είναι ότι παρά την καλή θέληση των πολιτών σε ατομικό επίπεδο, οι Έλληνες με τους οποίους μιλάω νιώθουν αποξενωμένοι από το σύστημα. Οι αξίες τους δεν αντανακλώνται στην ευρύτερη κοινωνία. Αλλά πώς μπορείς να μεταφράσεις αυτή την απόρριψη σε ένα αποτελεσματικό πολιτικό πρόγραμμα; Αυτό είναι διαφορετικό θέμα.
Είναι απαραίτητο να υπάρξουν οι κατάλληλες δομές που θα συμβάλλουν στη συμμόρφωση με τους ηθικούς κανόνες που όλοι γνωρίζουμε -φυσικά κανείς δεν θέλει να βρεθεί στην ανόητη θέση να συμμορφώνεται με κανόνες που κανένας άλλος δεν αναγνωρίζει. Το δυσάρεστο είναι όταν υπάρχουν νόμοι οι οποίοι παραβιάζονται συστηματικά και ο πολίτης αυθυποβάλλεται σε έναν τρόπο σκέψης που λέει «Αφού ο άλλος πρόκειται να παραβιάσει το νόμο, γιατί να τον τηρήσω εγώ;». Χρειάζεται να δημιουργηθεί το κατάλληλο ήθος, το οποίο θα λειτουργήσει ως έδαφος για τη θεμελίωση των ηθικών αξιών.
Οπότε δεν απαιτεί εξαιρετική ευφυΐα ο προσδιορισμός των ηθικών αξιών. Αλλά για να καθιερωθούν, χρειάζεται κάποιοι άνθρωποι που απολαμβάνουν προνόμια εξαιτίας αυτής της κατάστασης να τα απεμπολήσουν. Είναι δύσκολο. Αυτό είναι ένα ζήτημα στο οποίο δεν μπορεί να επέμβει η φιλοσοφία. Είναι αντικείμενο πολιτικού ακτιβισμού.
Ίσως η κρίση στην Ελλάδα να είναι σε θέση να δημιουργήσει χώρο για περισσότερη σκέψη σε σχέση με αυτά τα ζητήματα ώστε να υπάρξει κάποιους είδους αναμόρφωση και να επιλυθούν κάποια εγγενή προβλήματα της ελληνικής κοινωνίας.
 
– Πρεσβεύετε ότι τα οικονομικά συμφέροντα δεν μπορούν πλέον να είναι ο οδηγός για την κοινωνία μας. Πώς μπορεί αυτό να γίνει βασική πρόταση;
Ο μόνος τρόπος να γίνει αυτό αξιόπιστα είναι μέσα από σωστά ενημερωμένη και ενεργή κοινή γνώμη, όχι από κάποια ελίτ που θα επιβάλλει από πάνω προς τα κάτω τα χρηστά ήθη.
Ως ακαδημαϊκός προφανώς έχω ευθύνη να συμβάλλω προς αυτή την κατεύθυνση. Από την πλευρά μου προσπαθώ να μεταλαμπαδεύσω τέτοιες αξίες στους φοιτητές μου, οι οποίοι είναι ως επί το πλείστον φοιτητές νομικής. Προσπαθώ να τους διδάξω ότι υπάρχουν πιο σημαντικά πράγματα από το οικονομικό συμφέρον και ότι ο λόγος ύπαρξης της νομικής είναι αυτές οι αξίες. Οπότε συχνά τους λέω ότι έχει νόημα να λειτουργούν με γνώμονα τις ηθικές αξίες όταν γίνουν δικαστές, δικηγόροι ή απλοί πολίτες, αντί απλώς να κυνηγούν το χρήμα.
 
– Μήπως είναι ώρα να γίνει μια βαθύτερη συζήτηση σε σχέση με τα ανθρώπινα δικαιώματα; Παγκοσμίως, μπορεί οι προτεραιότητες να είναι η πάταξη της δουλείας, του βασανισμού, της εκμετάλλευσης, αλλά εδώ στην Ευρώπη μήπως πρέπει να διασφαλιστεί, για παράδειγμα, το δικαίωμα του “να είμαι τίμιος”;
Το ερώτημα για μένα είναι πώς επεκτείνουμε τη συζήτηση από τα προφανή δικαιώματα ώστε να συμπεριλάβουμε τα υπόλοιπα: όπως τη δίκαιη αντιμετώπιση από το κράτος, χωρίς το ίδιο να μας αναγκάζει να μετατραπούμε σε υποκείμενα διαφθοράς, εκμετάλλευσης ή χειραγώγησης.
Η ανησυχία είναι ότι συχνά ό,τι λειτουργεί προς όφελός μας το βαφτίζουμε ανθρώπινο δικαίωμα, αλλά ακολουθώντας αυτό το δρόμο, υπονομεύουμε την ουσία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η κρατούσα νοοτροπία στην Ευρώπη είναι ότι όταν θίγεται το συμφέρον των πολιτών να θεωρούμε ότι υπάρχει παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Έτσι τα ανθρώπινα δικαιώματα χάνουν τη βαρύτητα της σημασία τους.
Η συζήτηση για τα συμφέροντα -οικονομικής φύσης- δεν αρκεί. Το θέμα είναι ποιες ηθικές υποχρεώσεις υπαγορεύουν τα ανθρώπινα δικαιώματα*.

– Μιλώντας μαζί σας νιώθει κανείς ότι είστε σίγουρος για τις ηθικές αξίες και τη διάκριση του σωστού από το λάθος. Πώς το καταφέρνετε;
Είναι η δουλειά μου! Με ακούτε να είμαι σίγουρος για τις απόψεις που εκφράζω διότι δεν έχω ερωτηματικά αν έχω δίκιο ή άδικο. Φυσικά έχω την ταπεινότητα να παραδεχτώ ότι μπορεί να έχω άδικο, αλλά μόνο επειδή κάποιος θα με διαβεβαιώσει ότι υπάρχει εναλλακτική με πιο πειστικά επιχειρήματα.
Κυριαρχεί η εντύπωση στην κοινωνία ότι τα ηθικά ζητήματα είναι υποκειμενικά και εξαρτώνται από την οπτική γωνία του καθενός. Με αυτή τη λογική, κάποιος μπορεί να ισχυριστεί ότι η δουλεία είναι καλή, κάποιος άλλος ότι είναι κακή και θεωρητικά αμφότερες οι απόψεις να ευσταθούν… Εγώ απορρίπτω πλήρως αυτή τη θεωρία. Είναι άλλωστε κληρονομιά της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας η συνειδητοποίηση τι είναι σωστό και τι λάθος. Ή είναι ακόμα πιο απλό: η πρώτη μου εμπειρία σε σχέση με τη φιλοσοφία της ηθικής δεν ήταν μέσω του Αριστοτέλη, αλλά το να ακούω τον πατέρα μου να συζητά με ανθρώπους της γενιάς του τα μεγάλα φιλοσοφικά ζητήματα.
Το βασικό ερώτημα είναι: «Υπάρχει κάποιο σημείο στη ζωή σου όπου αρχίζεις να ξεχωρίζεις το σωστό από το λάθος;» Όπως το καταλαβαίνω εγώ, όταν σκέφτομαι θέματα δουλείας, βασανισμού ή το δικαίωμα στην εργασία, υπάρχουν σοβαρά επιχειρήματα για να υποστηρίξεις τη θέση σου. Δεν πιστεύω ότι είναι λογικό κάποιος να πει «Είναι απλώς θέμα προτίμησης».
Αυτό είναι και το ωραίο με τη φιλοσοφία, αλλά και ένας από τους λόγους που αγαπάω τη δουλειά μου: διότι αποδεικνύει ότι είναι εφικτό να επιχειρηματολογήσεις για θέματα όπως οι αξίες, η ηθική και η πολιτική. Διατηρεί ζωντανή την ελπίδα που πλέον έχουν εγκαταλείψει οι οικονομολόγοι, διότι εκείνοι μιλούν απλώς για προτιμήσεις και στατιστικά. Αν αυτό ίσχυε, θα λέγαμε ότι η κοινωνία μας εξαρτάται από τη δύναμη των αριθμών και επομένως αποκλειστικά και μόνο από την εξουσία. Και αν εξαρτάται από την εξουσία, δεν μιλάμε πλέον για δημοκρατία. Η πραγματική δημοκρατία είναι η ψήφιση για το κοινό καλό.
Παρ’ ότι συχνά μοιάζει σαν να υπάρχει οριακή διαφορά μεταξύ των εννοιών, στην πραγματικότητα οι βασικές μας πεποιθήσεις δεν είναι προτιμήσεις, αλλά ανάληψη υποχρεώσεων βάσει της λογικής.
Πολλές φορές λέμε ότι οι αξίες αλλάζουν ανά δεκαετίες ή ανά εποχές και πρέπει να εντοπίζουμε κάθε φορά τι λειτουργεί. Παρόλα αυτά οι ίδιοι άνθρωποι, εδώ και αιώνες, συμφωνούμε στο ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για την παραγωγή και την κατανάλωση κρασιού. Δεν θα μπορούσε να βρεθεί ένας τρόπος να υπάρξει συμφωνία σε κάποια βασικά ζητήματα που σχετίζονται με την ηθική;
Υπάρχει ήδη διευρυμένη συμφωνία στις βασικές αξίες. Το θέμα είναι να μετατρέψεις τη συμφωνία σε δομές που λειτουργούν σε βάθος χρόνου. Όπως συμβαίνει με το κρασί, οι αξίες είναι προφανείς σε ένα γενικό, αφηρημένο επίπεδο. Αυτό που αλλάζει είναι οι καταστάσεις στις οποίες καλούμαστε να εφαρμόσουμε αυτές τις αξίες.
Και αυτό είναι θέμα της πολιτικής ηγεσίας. Ένας ικανός πολιτικός ηγέτης δεν χρειάζεται απαραίτητα να επινοήσει νέες απόψεις περί ηθικής. Ικανός πολιτικός ηγέτης είναι αυτός που κάνει τις ηθικές αξίες αληθινές στις δεδομένες συνθήκες. Αυτό σημαίνει πραγματική ηγεσία: «Πιστεύουμε στην ισότητα, την ελευθερία, την αξία. Ιδού ο τρόπος να τις κάνουμε τρόπο ζωής και αποτελεσματικές στο πλαίσιο της κοινωνικής δομής». Και αυτό απαιτεί καλή κρίση και βαθιά γνώση των ιδιαιτεροτήτων του εκάστοτε πολιτισμού.
 
– Κάποια ιδέα για να ξαναγίνει η Ελλάδα GoodNews;
Είναι αυτό στο οποίο αναφερθήκαμε προηγουμένως: το κρασί! Η εκπληκτική παραγωγή κρασιού, ειδικά από το βορειότερο τμήμα της χώρας, από το οποίο κατάγονται και οι γονείς μου. Η δουλειά των τοπικών παραγωγών είναι αξιοθαύμαστη: επιβάλλουν τα υψηλότερα κριτήρια αριστείας και ανταγωνίζονται σε διεθνές επίπεδο. Και λαμβάνουν αναγνώριση όχι μόνο εντός της χώρας τους, αλλά και εκτός. Είναι local heroes. Γέμισα υπερηφάνεια όταν διάβασα ένα εκτεταμένο προφίλ στους New York Times για τα ελληνικά κρασιά στη Βόρεια Ελλάδα, τα οποία χαρακτηρίζονται «από τα καλύτερα κρασιά παγκοσμίως». Οι Έλληνες μπορούν να είναι αποτελεσματικοί σε πολύ υψηλό επίπεδο, αλλά πρέπει να επικεντρωθούν στην αξία και την έξωθεν αναγνώριση, όχι μόνο εκ των ενόντων.