Η Πόλις –σήμερα την λέμε μόνο η πόλη και την ορθογραφούμε με η– είναι το σύνολο μεγάλου αριθμού οικημάτων και κτιρίων και με πληθυσμό αρκετών χιλιάδων κατοίκων, με πολλές εμπορικές και βιομηχανικες δραστηριότητες. Οι πρώτοι συνοικισμοί σχηματίστηκαν με τη συγκέντρωση των σπιτιών μιας φυλής γύρω από τον αρχηγό της. Μέσα στην πόλη ζούσαν οι πολίτες και έξω από αυτήν οι γεωργοί και οι δούλοι.
Η λέξη πόλη ετυμολογείται από το ρήμα πέλω το οποίο σημαίνει υπάρχω. Από την πόλη έγινε ο πολίτης και το ρήμα πολιτεύω = ζω μέσα στην πόλη. Η πόλη γέννησε το πολίτευμα, τον πολιτευτή, την πολίχνη, τον πολιούχο (πόλη + έχω), το ρήμα πολιορκώ, την πολιτεία, τον πολιτικό και την πολιτική. Στη σύνθεση γέννησε λέξεις-«διαμάντια» όπως Ακρόπολη, Νεάπολη, Κωνσταντινούπολη, Μητρόπολη, τον κοσμοπολίτη και πάμπολλες άλλες.
Ο Πολύπτυχος είναι αυτός που έχει πολλές πτυχές, αναδιπλώσεις. Το ρήμα πτύσσω = διπλώνω, μάς έδωσε την πτυχή του υφάσματος, τις πτυχές ενός θέματος, δηλ. τις διάφορες πλευρές του που συνήθως δεν φαίνονται. Λέμε: δίπτυχο, τρίπτυχο, αλλά και πολύπτυχο αντικείμενο που είναι διπλωμένο δύο, τρεις ή πολλές φορές. Από εδώ έγιναν τα ρήματά μας αναπτύσσω, συμπτύσσω, περιπτύσσω = αγκαλιάζω. Θυμηθείτε εκείνα τα περίφημα ποιητικότατα λόγια της Μεγάλης Εβδομάδας: Αναστάσεως ημέρα, και λαμπρυνθώμεν τη πανηγύρει, και αλλήλους περιπτυξώμεθα !
Η πτυχή μάς έδωσε και το πτυχίο, το πιστοποιητικό σπουδών μιας επαγγελματικής κατάρτισης, τον πτυχιούχο, τον πτυχιακό, και πολλά άλλα. Η λέξη πολύπτυχο χρησιμοποιείται και στη Γεωλογία, στην Ανατομία, αλλά και στη βυζαντινή αγιογραφία όπου πολλές πινακίδες ενωμένες έχουν όψεις του Χριστού, της Παναγίας και αγίων. Επίσης ένα μακροσκελές κείμενο σημειώσεων για διάφορα θέματα και υποθέσεις, διπλωμένο σε πτυχές λέγεται και αυτό πολύπτυχο.
POLICE KAI POLICY
Οι δύο αυτές «αγγλικές λέξεις» Police και Policy, αν και φαίνονται πολύ συγγενικές στην ορθογραφία τους και στην ακουστική τους, αλλά και στην ελληνικότητά τους, εντούτοις όμως δεν συγγενεύουν καθόλου στη σημασία τους.΄Οπως θα διαπιστώσατε ήδη από την εισαγωγή, οι λέξεις αυτές είναι άκρως ελληνικής κατασκευής και προέλευσης. Πώς όμως;
Τα Πολιτικά του Αριστοτέλη και η Πολιτεία του Πλάτωνα, αλλά και η Πολιτική της Δημοκρατίας, πέρασαν θριαμβευτικά στην Ευρώπη. Η πόλη πρώτα στα Γαλλικά έγινε Police με τη σημασία της πολιτικής κυβέρνησης = civil government. From Greek Πολιτεία =Polity, government (from Greek κυβερνώ). Πολίτης = citizen, from Greek πόλις = state, city. Στη Γαλλία γύρω στο 1750 η λέξη Police πήρε τη σημασία της «επιβολής του νόμου» και τη δημιουργία της πρώτης αστυνομικής δύναμης του κράτους. Η λέξη εισπήδησε στην Αγγλία το 1828 με τον πρώτο τέτοιο νόμο τον Metropolitan Police Act. (Σημείωση: και οι τρεις λέξεις του πρώτου νόμου είναι ελληνικότατες!). Και η λέξη σήμερα διεθνοποιήθηκε και σε όλες τις χώρες του κόσμου η Αστυνομία ονομάζεται POLICE, χωρίς κανείς να γνωρίζει την προέλευσή της.
΄Εφτασε και στην Ελλάδα και, όπως βλέπετε, στην τηλεόραση, μετά τη λέξη Αστυνομία φιγουράρει από κάτω πάντοτε και η απόδημή μας λέξη POLICE.
Η λέξη Policy στα ελληνικά αποδίδεται σήμερα και ως πολιτική, αλλά και ως η τακτική. Επίσης, το ασφαλιστήριο, όλα όσα καλύπτει μία ασφάλεια ζωής, σπιτιού, αυτοκινήτου κ.λπ., αποδίδεται με την ίδια λέξη: Insurance Policy. Αλλά η Police δεν έχει να κάνει τίποτε με την Policy. Η σύγχυση υπάρχει εδώ και δύο περίπου αιώνες. Και αυτό γιατί πολύ λίγοι έχουν προσέξει την καταγωγή των λέξεων και τη διαφορά στη σημασία τους. Είναι ένα πάζλ = puzzle, από την ελληνική λέξη παύση. Άλλη πάλι σύγχυση και εδώ!
Στο πολύπτυχο υπάρχουν πολλές σελίδες με πολλές λεπτομέρειες. Πολλές πτυχές. Τα νεότερα Ετυμολογικά Λεξικά όμως το ερευνούν και το ανακάλυψαν και το τονίζουν: Latin politicum or polecticum is a corruption of Greek polyptychum= πολύπτυχον = a piece of writing in many folds. Δηλ. η Policy είναι μία διαφθορά = ανορθογραφία της ελληνικής λέξης πολύπτυχο.΄Οντως η policy είναι κάτι το διαφορετικό από την police. Λέμε: The Australian foreign policy, the policy of the political party, this is not the policy of the school. Στα Ελληνικά ίσως εδώ είναι σωστότερα να πούμε η τακτική του κόμματος, του σχολείου. Αλλά η εξωτερική πολιτική; Θα την πούμε μόνο τακτική; Η σύγχυση εισπήδησε και στα Ελληνικά. Σε όλες τις ανωτέρω περιπτώσεις μιλάμε για ακρίβεια νοημάτων.
ΚΑΙ ΤΟ ΕΠΙΜΥΘΙΟ ΜΑΣ
Θεωρώ πως το θέμα μας τούτο είναι ακρως σοβαρό, γιατί και οι δύο αυτές λέξεις μας είναι λέξεις ολκής και θα πρέπει να μπορούμε να τις διακρίνουμε σωστά. Εάν ακούτε ραδιόφωνο, εάν βλέπετε τηλεόραση ή εάν διαβάζετε εφημερίδες και περιοδικά – το Νοέμβριο του 2013 – η λέξη policy έχει την τιμητική της και είναι η πιο πολυσύγχναστη λέξη, τουλάχιστον εδώ στην Αυστραλία.
Όλοι μιλούν για Australian foreign policy και η νέα μας κυβέρνηση, έχει ήδη τσαλακώσει την πτυχή αυτή. Δεν λύνεται αυτή η Policy με την Police, αλλά μόνο με έξυπνη και ειδική Διπλωματία = Diplomacy! Αθάνατη ελληνική γλώσσα!!
