Το βιβλίο αυτό εκδόθηκε το 1999, ενώ οι Εκδόσεις “Μαύρη Λίστα” έχουν πάψει να υπάρχουν (αφού εξέδωσαν έναν αριθμό σημαντικών βιβλίων). Προσωπικά πάνε περίπου δέκα χρόνια από τότε που διάβασα αυτό το έργο. Ωστόσο, αποφάσισα να γράψω δύο λόγια, όχι μόνο επειδή η σκέψη του Μισέλ Φουκό εξακολουθεί να παραμένει επίκαιρη αρκετά χρόνια μετά το θάνατό του, αλλά και επειδή το ζήτημα του εγκλεισμού -όχι μόνο με τη μορφή της φυλάκισης, αλλά στην όποια του μορφή- εξακολουθεί να υφίσταται, όπως και η λεγόμενη παραβατικότητα και τα κάθε είδους και μορφής σωφρονιστικά συστήματα, που εξακολουθούν να είναι απαξιωτικά για την καθημερινή ζωή και την ανθρωπινότητα και να καταπατούν, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, ακόμα και τα στοιχειώδη δικαιώματα όσων φυλακίζονται (ανεξάρτητα από το λόγο ή το είδος της παράβασής τους).
Στο εν λόγω βιβλίο βρίσκονται συγκεντρωμένα κείμενα και υλικά του Μισέλ Φουκό που έχουν άμεση σχέση με τη συμμετοχή του στην Ομάδα Πληροφόρησης για τις Φυλακές και στο γενικότερο κίνημα που συγκλόνισε 35 φυλακές σε όλη τη γαλλική επικράτεια το διάστημα 1971-1972. Τα ντοκουμέντα αυτά καλύπτουν ευρύτερο χρονικό φάσμα και εκτείνονται μέχρι το 1984, αναφέρονται, δε, στα προβλήματα της καθημερινής ζωής στις φυλακές, κυρίως στις σχέσεις μεταξύ των ποινικών και πολιτικών κρατούμενων και στο ρόλο των αριστερών οργανώσεων και διανοούμενων στο κίνημα αυτό. Επίσης, στα έργα αυτά που συγκροτούν το εν λόγω βιβλίο, δίνεται ανάγλυφος ο βασικός πυρήνας και η όλη συλλογιστική των αναλύσεων του Μισέλ Φουκό για το ρόλο της φυλακής, του σωφρονισμού γενικότερα, στις λεγόμενες σύγχρονες, δυτικές κοινωνίες. Έχουμε, λοιπόν, εδώ αναλύσεις για την ιστορικότητα του θεσμού της φυλακής, την κάθειρξη ως μορφή ποινής και τη σχέση της με άλλες εκδοχές εγκλεισμού (σχολείο, εργοστάσιο, νοσοκομείο, ψυχιατρείο κ.λπ.) οι οποίες, βέβαια, με την πάροδο των χρόνων και την περαιτέρω ανάπτυξη της οικονομικής κυρίως εκμετάλλευσης των κοινωνιών, έχουν, ίσως, επεκταθεί σε νέες, περισσότερο απρόσωπες μορφές εγκλεισμού, συνεπακόλουθα και καταστολής.
Η Ομάδα Πληροφόρησης για τις Φυλακές ιδρύθηκε το 1971 από τον Μισέλ Φουκό και άλλους με αφορμή τις απεργίες πείνας φυλακισμένων μελών της ομάδας Προλεταριακή Αριστερά και της τότε επικείμενης δίκης τους με την κατηγορία της τρομοκρατίας. Οι κύριοι στόχοι της δουλειάς της Ομάδας ήταν, από τη μια, να πάρουν το λόγο οι ίδιοι οι κρατούμενοι και, από την άλλη, να κινητοποιηθούν ομάδες διανοούμενων (δικαστικοί, γιατροί, κοινωνικοί λειτουργοί κ.ά.)
O Michel Paul Foucault (15 Οκτωβρίου 1926 – 25 Ιουνίου 1984) ήταν Γάλλος δομιστής και μεταμοντερνιστής φιλόσοφος, συγγραφέας, ψυχολόγος και ψυχοπαθολόγος. Επηρεάστηκε από τους Νίτσε και Χάιντεγκερ. Έγινε γνωστός από τις μελέτες του για τις έννοιες και τους κώδικες μέσω των οποίων λειτουργούν και αυτοκαθορίζονται οι κοινωνίες, ενώ θεωρείται ένας από τους κυριότερους στοχαστές του Μάη του ’68, αν και ποτέ δεν αποδέχθηκε κάποια σύνδεση. Ασχολήθηκε, κυρίως, με τη φυλακή, την τιμωρία, την αστυνομία, τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων και τη φροντίδα των πνευματικά ασθενών.
