Η Αναγέννηση –το ξαναζωντάνεμα της τέχνης της Αρχαίας Ελλάδας –ξεκίνησε από τοn 15ο και διήρκησε μέχρι και τοn 16ο αιώνα. Η τέχνη απαλλάχτηκε από πολλά μεσαιωνικά χαρακτηριστικά και η έμπνευση έρχεται από την αρχαία παράδοση με ένα νέο πνεύμα της εποχής, το ουμανιστικό. Το κέντρο ενδιαφέροντος είναι ο άνθρωπος και η ξεχωριστή ατομική προσωπικότητά του μέσα στο χώρο που ζει και στη φύση που τον περιβάλλει. Την εποχή αυτή o άνθρωπος ανασύρεται από τα σκοτάδια της αφάνειας.
Αυτή η νέα κοσμογονία αρχίζει πρώτα από τη Φλωρεντία και απλώνεται στη Ρώμη, το Μιλάνο, τη Βενετία και σε άλλα κέντρα της Ιταλίας. Η τέχνη ακμάζει με πρωτοπορειακά έργα που γοητεύουν με την αισθητική τους , τη χάρη και την ομορφιά.
Μεγάλοι και καταξιωμένοι καλλιτέχνες πλαισιώνουν την περίοδο αυτή τη ζωγραφική, τη γλυπτική και την αρχιτεκτονική τέχνη. Μεγάλα ονόματα μπορούν εδώ να αναφερθούν όπως ο Μποτιτσέλι, ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι, ο Μπελόνι, ο Τιτσιάνο, ο Ντονατέλο και ο Μιχαηλάγγελος, αλλά και πολλοί άλλοι. ΄Ολοι τους αναβίωσαν την αρχαία τέχνη των Ελλήνων και της Ρώμης και βάλθηκαν να την φτάσουν, αλλά και να την ξεπεράσουν με καινούργια δύναμη και χωρίς να την αντιγράψουν.
Ο ΡΑΦΑΗΛ ΣΑΝΤΙ
Μέσα σε αυτό το καλλιτεχνικό πλαίσιο έζησε και εργάστηκε αποδοτικά ο Ραφαήλ Σάντι.
Ο Raffaello Sanzio ή Santi γεννήθηκε στο Ουρμπίνο το 1483.΄Ηταν γιoς της Μαρίας Κιάρλα και του αυλικού ζωγράφου Τζιοβάννι Σάντι, όπου βρισκόταν στην Αυλή του δούκα του Ουρμπίνο. Σε ηλικία οχτώ χρονών έχασε τη μητέρα του και στα έντεκά του χρόνια έμεινε ορφανός και από πατέρα. Μετά το θάνατο των γονέων του, τον ανέλαβαν οι θείοι του, Τιμόθεος Σάντι και Μπαττιστάντι Κιάρλα. Πέθανε πολύ νέος σε ηλικία 37 ετών, αλλά άφησε ένα τόσο ακτινοβόλο έργο που επηρέασε τους καλλιτέχνες ύστερα από αυτόν.
Απόλυτη αίσθηση του μέτρου και ένα ισορροπημένο και γλυκό όραμα χαρακτηρίζουν τα πρώτα έργα του Ραφαήλ, γύρω στο 1500, όπως οι «Τρεις Χάριτες», το «Όνειρο του Ιππότη» και «Ο Άγιος Γεώργιος και ο δράκοντας», 1505-1506.
Η ΑΡΙΣΤΗ ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΑ
Η Σχολή των Αθηνών, είναι μια από τις διάσημότερες νωπογραφίες του καλλιτέχνη, Ραφαήλ.
Η νωπογραφία διακοσμεί έναν τοίχο, του δωματίου με το όνομα «δωμάτιο των υπογραφών» ή «Stanza della Segnatura» της πτέρυγας «Stanze di Rafaello», δηλαδή «Τα δωμάτια Ραφαήλ» στο Αποστολικό Παλάτι του Βατικανού. Ο Ραφαήλ ονόμασε την νωπογραφία σημειώνοντας δύο λέξεις: “Causarum Cognitio”, «Αιτίες Γνώριζε» δηλαδή προσπάθησε να συνειδητοποιείς και να γνωρίζεις τις αιτίες.
Το δωμάτιο αυτό ήταν ο χώρος μελέτης της βιβλιοθήκης του Πάπα Ιουλίου Β΄. Οι τοιχογραφίες του Ραφαήλ συνδυάζουν με αρμονία το πνεύμα της ελληνικής αρχαιότητας. Οι τοιχογραφίες του καταπιάνονται με τα θέματα της θεολογίας, της φιλοσοφίας, της σοφίας, το δίκαιο και της ποιητικής τέχνης. Το θέμα που απέδωσε ο Ραφαήλ στο δωμάτιο μαρτυρεί μία αντίληψη των Ανθρωπιστών της Αναγέννησης περί συμβατότητας και πνευματικής αρμονίας μεταξύ της χριστιανικής διδασκαλίας και της ελληνικής φιλοσοφίας.
Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
Ο τίτλος «Η Σχολή των Αθηνών» δεν δόθηκε από τον Ραφαήλ. Το θέμα της τοιχογραφίας είναι στην πραγματικότητα «η Φιλοσοφία», ή, τουλάχιστον, «η αρχαία Ελληνική Φιλοσοφία». «Η Σχολή των Αθηνών» δημιουργήθηκε μεταξύ του 1510 και 1511. Το έργο περιλαμβάνει ελληνικά και ρωμαϊκά στοιχεία, αλλά συνάμα έχει έναν γενικό ημικυκλικό καθορισμό, έχοντας τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη στο κέντρο, με όλα τα άλλα να περιφέρονται γύρω από αυτούς. Επάνω αριστερά υπάρχει το άγαλμα του θεού Απόλλωνα ως ο Λόγος και δεξιά η Αθηνά ως το ΄Εργον. Όλα συμβολίζουν κάτι για το ζωγράφο και είναι ένα σύστημα που θα μπορούσε κάποιος να υπαινιχθεί ότι παραπέμπει στην Πυθαγόρεια Μονάδα, και ότι ο Ραφαήλ ζωγράφισε την τοιχογραφία με ένα αρχαιοελληνικό σύστημα.
Στο κέντρο της τοιχογραφίας παριστάνεται ο Πλάτωνας στα αριστερά να δείχνει με το χέρι του προς τον ουρανό και ο Αριστοτέλης -στα δεξιά- διαφωνώντας με το δεξί του χέρι να δείχνει προς τη η. Ο Πλάτων κρατάει το έργο του «Τίμαιος» ενώ ο Αριστοτέλης κρατάει το δικό του έργο «Ηθικά Νικομάχεια». Από εκεί και πέρα, διάφοροι μελετητές εκφράζουν διαφορετικές απόψεις ως προς το ποιοι είναι οι εικονιζόμενοι.
Λέγεται ότι κάθε μεγάλος φιλόσοφος είναι στον πίνακα, αλλά η αναγνώριση όλων τους είναι αδύνατη, για δύο λόγους, αφενός γιατί ο Ραφαήλ δεν άφησε καμία περιγραφή των προσώπων που σχεδίασε, και αφετέρου διότι και ο Ραφαήλ σχεδίασε ορισμένους από τους φιλοσόφους όπως τους φανταζόταν. Ο Ραφαήλ συνδύασε τη φαντασία του με τις γνώσεις του και δημιούργησε ένα δικό του σύστημα εικονογραφίας για να ζωγραφίσει τους εικονιζομένους, που είχε μεν διαβάσει γι’ αυτούς αλλά που δεν είχε ξαναδεί να απεικονίζονται. Για παράδειγμα, ο Σωκράτης είναι άμεσα αναγνωρίσιμος στο κέντρο της τοιχογραφίας, γιατί γνωρίζουμε σήμερα, όπως και ο Ραφαήλ τότε, ένα πρότυπο της φυσιογνωμίας του, πώς περίπου έμοιαζε ο Σωκράτης, από προτομές του φιλοσόφου ή ανδριάντες στη Ρώμη, ενώ το πρόσωπο που εικάζεται να είναι ο Επίκουρος απέχει πολύ από τα πρότυπα της φυσιογνωμίας του που συναντούμε σε προτομές.
ΟΙ ΕΙΚΟΝΙΖΟΜΕΝΟΙ
Ο παρακάτω κατάλογος είναι μία λίστα με υποθετικά ονόματα που απεικονίζονται και είναι οι εξής φιλόσοφοι και άλλοι ως η Σχολή των Αθηνών:
1: Ζήνων ο Κιτιεύς 2: Επίκουρος 3: (Φεδερίκος II, Δούκας της Μάντοβα;) 4: Αναξίμανδρος ή Εμπεδοκλής; 5: Αβερρόης 6: Πυθαγόρας 7: Αλκιβιάδης ή ο Αλέξανδρος ο Μέγας; 8: Αντισθένης ή ο Ξενοφών; 9: Υπατία 10: Αισχίνης ή ο Ξενοφών; 11: Παρμενίδης; 12: Σωκράτης 13: Ηράκλειτος 14: Πλάτων 15: Αριστοτέλης 16: Διογένης της Σινώπης 17: Πλωτίνος 18: Ευκλείδης ή ο Αρχιμήδης 19: Ζωροάστρης 20: Κλαύδιος Πτολεμαίος; R: Απελλής 21: Πρωτογένης
