Σκεφτήκατε ποτέ με πόσα επίθετα μπορούμε να περιγράψουμε τον έρωτα; Πρέπει να υπάρχουν πολλά. ΄Οσο πιο πλούσια είναι μια γλώσσα τόσο περισσότερα επίθετα θα υπάρχουν. Ο έρωτας είναι ανίκητος στη μάχη.

Ορίστε και το πρώτο μας επίθετο: ΑΝΙΚΗΤΟΣ. Ο Σοφοκλής στην Αντιγόνη του -στίχος 781– το είπε πολύ χαριτωμένα και όποιος στο Γυμνάσιο την διδάχτηκε την τραγωδία της Αντιγόνης, ίσως θα θυμάται μόνο αυτά τα αθάνατα λόγια: ΄Ερως ανίκατε μάχαν! (Έρωτα που είσαι ανίκητος στη μάχη!).

Αυτόν τον έρωτα η ελληνική γλώσσα τον εξυψώνει στα ουράνια με όλα τα επίθετα που μπορεί να τον περιγράψει. ΄Οσο πιο έντονο είναι το συναίσθημα και επιθυμίας και έλξης δύο προσώπων, τόσο ο άνθρωπος είναι ικανός να τον περιγράψει με τα δικά μέτρα και σταθμά που στην προκειμένη περίπτωση είναι η γλώσσα που έχει μέσα της πάντοτε μία ερωτική χροιά, μια και από τα βέλη του έρωτα δεν τα ξεφεύγει κανείς. Φυσικά υπάρχει και η αρνητική πλευρά, τού άτυχου έρωτα. Υπάρχει και ο μεγάλος έρωτας, ο παράνομος έρωτας, ο πλατωνικός έρωτας, ο κρυφός έρωτας, ο κεραυνοβόλος έρωτας, ο φλογερός έρωτας, ο ιδανικός έρωτας και πολλές δεκάδες άλλοι έρωτες.

ΠΟΛΥΕΠΙΘΕΤΟΣ

Έχουμε πολλά επίθετα για την περιγραφή του έρωτα και έτσι έγινε η λέξη μας πολυεπίθετος. ΄Ισως να μην υπάρχει η λέξη αυτή στα λεξικά, αλλά είμαι βέβαιος ότι όλοι σας την καταλαβαίνετε και το πιο σπουδαίο την νιώθετε ήδη από τα λίγα παραπάνω παραδείγματα. Εάν ο δικός σας έρωτας είναι άκρως προσωπικός, μόλις τον περιγράψετε με τη δική σας λέξη, αυτομάτως γίνεται κατανοητός από ένα ελληνόφωνο κοινό χωρίς δυσκολία. Αυτό είναι ένα φυσικό πλεονέκτημα της ομογλωσσίας.

ΛΕΚΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ

Ψάχνοντας στα παλιά και πολυτονικά λεξικά μπορεί να βρει κανείς πολλά επίθετα που περιγράφουν τον έρωτα. Ας δούμε μερικά μόνο:
αβέβαιος, αβρός, αβροπέδιλος, αγέρωχος, αγαλλόμενος, άγριος, άγρυπνος, άδόνητος, αήττητος, αθαμβής, αθάνατος, αλάστωρ, αληθινός, ανήμερος, ανίκητος, ανώνυμος, άρχων, άτεγκτος, άτρεπτος, άφθονος, άφρων, αφύλακτος, βαρύζηλος, βασιλεύς, βίαιος, γαμήλιος, γελών, γλυκύς, γλυκύπικρος, γνήσιος, γυμνός, δαίμων, δεινός, δέσμιος, δεσπότης, δολοπλόκος, δοξαστός, δραπετίδης, δριμύς, έμφυτος, επίβουλος, εταίρος, ευμενής, εύχαρις, εφήμερος, ηγήτωρ ψυχών, ηδύς, ήλιος, ηνίοχος, θερμός, θήλυς, θηρευτής, θρασύς, ιατρός, ιερός, ιμερόεις, κάλλιστος θεών, κευθόμενος, κοινός, κούρος, κληδούχος, κύριος, λάβρος, ληστής λογισμού, λυσιμελής, μέγας, μείλιχος, μειδιόων, μυσταγωγός, νήπιος, νοητός, νόθος, ονομαστός, οξύ δεδορκώς, όσιος, ουράνιος, παις, παιώνιος, παμφάγος, πανδαμάτωρ, πάνδημος, πικρός, πλαστός, πλανώμενος, ποικιλόπτερος, πτερόεις, πυρφόρος, σκότιος, συνεργός, σώφρων, σωτήρ, τακερός, τοξαλκής, τοξότης, τραχύς, τριπανούργος, τύραννος, υπερπόντιος, φρενοκλόπος, φρενοληστής, φίλος, χρυσοκόμας, χρυσοφαής, ψυχής ακόνη, ψυχής μάγειρος, ωκύς.

Αυτά λένε τα παλιά λεξικά –και πολλά άλλα- και μερικά από αυτά τα επίθετα μάς είναι άγνωστα, όπως το τελευταίο. Ποιος λέγεται ωκύς; Έτσι έλεγαν οι αρχαίοι μας τον ταχύ, το γοργό, τον ευκίνητο. Εδώ είδατε πως κάναμε άλλα τρία νέα επίθετα. Φανταστείτε πόσα νέα επίθετα θα κάνουμε εάν εξηγήσουμε όλα τα παραπάνω. Η γλώσσα μας τον έρωτα τον περιποιείται…αφάνταστα. Και γιατί αυτό; Το είπε πολύ λακωνικά ο Βίκτωρ Ουγκώ: «Η ζωή είναι ένα λουλούδι κι ο έρωτας το μέλι του». Και όποιος έχει το μέλι…

ΣΧΟΛΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ

Μία πολύ αποδοτική σχολική άσκηση είναι να δώσεις στους μαθητές σου ένα ουσιαστικό όπως ο πίνακας, η αυλή, η αγάπη ή και -καλή ώρα όπως τώρα- ο έρωτας. Ζητήστε μετά να σας περιγράψουν ένα από αυτά. Θα ξαφνιαστείτε, οι μαθητές μπορεί να είναι πολύ εφευρετικοί και άκρως αποδοτικοί.

Σήμερα ας κάνουμε την ίδια άσκηση μαζί. Θέμα μας: Ο έρωτας. Τον περιγράφουμε λοιπόν: αγνός, άδολος, αθάνατος, αιώνιος, ανθρώπινος, απαγορευμένος, απατηλός, άπιστος, άτολμος, ανδρικός, γυναικείος, δειλός, εγωιστικός, ευγενής, ιερός, λαμπρός, μοναδικός, μυστικός, νέος, ξαφνικός, ουράνιος, παράλογος, παράνομος, πλατωνικός, πρώτος, ρομαντικός, σαρκικός, σταθερός, τολμηρός, τραγικός, τρελός, τρυφερός, τυφλός, υπέροχος, τυραννικός, φλογερός, ψεύτικος, φανταστικός, παιδικός, αγγελικός. Μετράω μέχρι εδώ σαράντα επίθετα. Ο καθένας σας μπορεί να βρει άλλα τόσα. Η άσκηση πέτυχε και όλοι σας πήρατε ΑΡΙΣΤΑ!

Άρα, ο έρωτας είναι όντως πολυεπίθετος και κάθε γενεά τον περιγράφει όπως τον δει και τον ζήσει. Ερευνώντας το θέμα φτάνω στο συμπέρασμα πως ίσως έχουμε τα περισσότερα επίθετα για να περιγράψουμε το έρωτα. Πού να πάμε και στην αγάπη! Είναι πολύ παραπλήσιο το θέμα όμως. Ίσως ο πόνος να έχει τα πιο πολλά. Αθάνατη Ελληνική Γλώσσα!

Ο ΕΡΩΤΑΣ ΩΣ ΠΑΡΟΜΟΙΩΣΗ

Αν και υπάρχουν ισάριθμες παρομοιώσεις για τον έρωτα, όπως τα επίθετα, θα τελειώσω με μία προσγειωτική παρομοίωση του σύγχρονου ποιητή μας Ντίνου Χριστιανόπουλου: Ο έρωτας είναι σαν τη θάλασσα. Χίλιοι την χαίρονται, ένας την πληρώνει.

΄Οσο για τον Λατίνο ποιητή Βιργίλιο (70 – 19 π.Χ.), αυτός αντέγραψε τον Σοφοκλή και το είπε στα Λατινικά: «Omnia vincit amor» = ο έρωτας νικάει τα πάντα.
 R