Τον… Καραγκιόζη τον γνώρισα από μικρός. Εκείνα τα χρόνια, μετά τον πόλεμο, σε πολλές γειτονιές της Αθήνας υπήρχαν τα γνωστά μικρά Θέατρα Σκιών. Και εμείς τότε, παιδιά, ένα από τα αγαπημένα μας παιχνίδια ήταν η κατασκευή των φιγούρων του… γνωστού, έξυπνου πρωταγωνιστή και κάποιο άσπρο σεντόνι, που δεν χρειαζόταν η μάνα.
Στήναμε στην αυλή τη σκηνή, φωτισμένη με κεριά και άρχιζε η παράσταση με θεατές τα γειτονόπουλα και τις γειτονοπούλες. Αν δεν καίγαμε το σεντόνι και βρίσκαμε και κάποιο καινούργιο σενάριο, καινούργια παράσταση κάποια Κυριακή απόγευμα, μόλις άρχιζε να σκοτεινιάζει. Κοντά στο πατρικό μου, σοβαρό και μεγάλο Θέατρο Σκιών, ήταν του «Μανωλόπουλου», λίγο πιο κάτω από το Μεταξουργείο και λίγο πιο εδώ από την Πλατεία Αγίου Γεωργίου, στο δρόμο που οδηγεί στην Ακαδημία Πλάτωνος.
Τα χρόνια πέρασαν και ένα από τα χόμπι μου, δυστυχώς, ήταν οι επισκέψεις μου στα Μουσεία. Πάσης φύσεως Μουσεία σε ολόκληρη την Ελλάδα και όχι μόνο τα γνωστά και πολλά της Αθήνας. Όσες φορές ταξίδεψα, εκτός Ελλάδος, ξόδεψα ώρες στα Μουσεία, χάνοντας τις άλλες, τις πολλές ομορφιές, των λίγων μεγαλουπόλεων, που μπόρεσα να επισκεφτώ.
Για να εξηγούμεθα. Ανέφερα παραπάνω πως ήταν το χόμπι μου οι επισκέψεις στα Μουσεία και είπα δυστυχώς. Είπα δυστυχώς, διότι κάθε φορά που επισκεπτόμουν κάποιο Μουσείο αντιλαμβανόμουν πόσο λίγα γνωρίζω από τέχνη και από Ιστορία. Μιλώντας για τον Καραγκιόζη και για το Θέατρο Σκιών, θα ήθελα να πληροφορήσω ορισμένους που έχουν μια κάποια σχέση με Μουσεία πως σε πολλές χώρες της Ευρώπης και στην Ελλάδα, υπάρχουν Μουσεία Λαϊκής Τέχνης και το Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης έχει δεκάδες φιγούρες του Καραγκιόζη των… πολλών συμπρωταγωνιστών του, καθώς και πολλές φιγούρες από θέατρα σκιών άλλων χωρών. Στο Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης μπορεί ο επισκέπτης να βρει φιγούρες άγνωστες, μέλη της ομάδας του Καραγκιόζη, κατασκευάσματα μεταγενέστερα, αποκυήματα της φαντασίας των διαφόρων καραγκιοζοπαιχτών.
Ερχόμενος στην Αυστραλία, γνώρισα τον μοναδικό, σε σχέση με Θέατρο Σκιών και Καραγκιόζη, τον Δημήτρη Κατσούλη. Θυμάμαι ακόμη τα λόγια του. «Δεν αντέχουν τα χέρια μου Κώστα και δεν έχω και βοηθούς. Θα ήθελα να μπορούσα να δίνω παραστάσεις, κάθε εβδομάδα, στα ελληνικά σχολεία της πόλης μας. Είμαι σίγουρος πως θα βοηθούσε να αγαπήσουν τα παιδιά τη γλώσσα μας και να κυλήσουν οι λέξεις ευκολότερα από το στόμα τους».
Είχαμε καιρό να βρεθούμε με τον Δημήτρη Κατσούλη και να μιλήσουμε, όπως συνηθίζαμε, για την παροικία, για Τέχνη και ν’ ακούσω τα παράπονά του για την τύχη του Καραγκιόζη. Χαρούμενος, φαινομενικά, αλλά… εμφανώς πικραμένος, ο Δημήτρης Κατσούλης, μου είπε: «Ότι θα ήθελα να κάνει κάποιο Ελληνικό Μουσείο, κάποιο σχολείο, Ελληνική Κοινότητα ή άλλος ελληνικός φορέας, το έκανε το Μεταναστευτικό Μουσείο. Αγόρασε μερικά από τα έργα μου, τους χάρισα και ορισμένα και μίλησα σε κάποια κοπέλα για τον Καραγκιόζη και την τέχνη μου. Διέθεσαν, απ’ ό,τι έμαθα, μία αίθουσα και εκθέτουν τα έργα μου. Μου γύρισαν και βίντεο και να σκεφτείς, πως μεγέθυναν μια από τις φιγούρες του Καραγκιόζη που τους έδωσα και με φώναξαν να το εγκρίνω και να τους δώσω την άδεια να το βάλουν στην είσοδο της αίθουσας που διέθεσαν για μένα. Έχω μια πρόσκληση για σένα, αν θέλεις έλα να πάμε. Οι δύο μας θα είμαστε».
Πήγαμε. Θεαματικό και πολύ τιμητικό για τον καλλιτέχνη και την ελληνική παροικία. Δίπλα στην μεγάλη φιγούρα του Καραγκιόζη που υπήρχε στην είσοδο της αιθούσης, υπήρχε, εντυπωσιακά γραμμένο, εκτός από το όνομα του καλλιτέχνη, Dimitri Katsoulis, Greek Puppet Master και η επεξήγηση Traditional Greek Shadow Puppet Theatre. Επειδή, όμως, μικροί-μεγάλοι, γνωρίζουμε ή έχουμε κάποιον στην οικογένεια που γνωρίζει από κομπιούτερ, αν δεν σας κάνει κόπο ανοίξτε τον παρακάτω ιστότοπο (site) και θα δείτε πως παρουσιάζει το Μεταναστευτικό Μουσείο τον Κατσούλη:
http://www.cv.vic.gov.au/stories/dimitri-katsoulis-greek-puppet-master/
Πέρασε αρκετός καιρός από τότε που πήγαμε στην τελετή. Πότε ο ένας δεν μπορούσε, πότε ο άλλος ήταν κουρασμένος, απασχολημένος ή άρρωστος και δεν θέλει και πολύ για να χαθείς ή ν’ αργήσεις να δεις κάποιο φίλο ή γνωστό.
Την τελευταία φορά που βρεθήκαμε, εκτός από την απόφασή του να εκδώσει μια ποιητική συλλογή με τα ποιήματα που έγραψε μια ολόκληρη ζωή, επανήλθε στο θέμα των φιγούρων του Καραγκιόζη: «Έχω καμιά πενηνταριά φιγούρες, πολύ ωραίες, μικρές και μεγάλες. Μπορώ να τις πουλήσω υπάρχουν φιλότεχνοι που αγαπούν αυτού του είδους την τέχνη. Στο Μεταναστευτικό Μουσείο θα μπορούσα να τις δώσω, τότε που τους έδωσα ό,τι είχα, μου είπαν όποτε φτιάξω άλλες να τους τις πάω. Προσωπικά θα προτιμούσα να μείνουν σε κάποιον Ελληνικό φορέα. Σε σχολείο, σε Κοινότητα, σε Μουσείο, σε σύλλογο, κάπου που να μπορούν να το επισκέπτονται παιδιά και να υπάρχουν φυλλάδια αγγλικά και ελληνικά και να λένε την ιστορία του Ελληνικού Θεάτρου Σκιών. Μπορώ, ακόμη, να τους φτιάξω και μια σκηνή».
Το περίεργο, άμα δε και λυπηρό, είναι πως πολλοί είναι ανακατεμένοι με την Τέχνη στην πολυπληθή παροικία μας. Οι περισσότεροι από αυτούς έχουν μαύρα μεσάνυχτα από τέχνη. Άλλοι που έχουν τη δύναμη, να προτείνουν, να εισηγηθούν και έχουν πάθει και αμνησία, δεν καταδέχονται να μιλήσουν, το θεωρούν πολύ «Μπανάλ», να δεχτούν… Λαϊκή Ελληνική Τέχνη.
