Είχα καθυστερήσει να επισκεφθώ το Ισραήλ, ελπίζοντας ότι θα ξεκαθάριζε η κατάσταση στη Γάζα – όχι ως προς τις τρέχουσες εξελίξεις, αλλά ως προς τη βεβαιότητα ότι θα τερματιστεί η κρίση με σταθερό τρόπο.
Τώρα που βρίσκομαι εδώ, μου είναι ξεκάθαρο ότι υπάρχει τρόπος όχι μόνο να σταματήσει αυτός ο σκληρός μικρός πόλεμος αλλά και να δοθεί λύση με έναν τρόπο που θα επιτρέψει να πάρουν την πρωτοβουλία οι πιο μετριοπαθείς της περιοχής. Όμως για να υπάρξει κάποια θετική εξέλιξη από αυτόν τον πόλεμο θα χρειαστεί επίπεδο ηγεσίας που δεν το έχουν επιδείξει οι πλευρές-«κλειδιά». Σήμερα έχουμε μια γενιά Αράβων, Παλαιστινίων και Ισραηλινών ηγετών που είναι ειδικοί στο να κατασκευάζουν τούνελ και τείχη. Κανείς τους δεν έμαθε να χτίζουν γέφυρες και πύλες.
Έτυχε να βρίσκομαι στην πρεσβεία των ΗΠΑ στο Τελ Αβίβ αργά την Παρασκευή όταν άρχισαν να ηχούν οι σειρήνες επειδή ρουκέτες της Χαμάς στόχευαν την πόλη. Ενώ ήμουν στο υπόγειο της πρεσβείας, είχα μια στιγμή ησυχίας για να σκεφθώ πόση δημιουργικότητα έχει διοχετευθεί τελευταίως στη διεξαγωγή πολέμου και πόση λίγη για την επίτευξη ειρήνης.
Όταν τελειώσει και αυτός ο πόλεμος, δεν νομίζω ότι θα επιστρέψουμε στην προϋπάρχουσα κατάσταση. Προτού καν υπάρξει σταθερή κατάπαυση του πυρός, η Παλαιστινιακή Αρχή και το Ισραήλ συζητούν τις αρχές για μια μόνιμη συμφωνία για τη Γάζα. Αν αναλογιστούμε το γεγονός ότι η Αίγυπτος, η Ιορδανία, η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα μισούν τη Χαμάς -λόγω των σχέσεών της με τη Μουσουλμανική Αδελφότητα- όσο τη μισεί και το Ισραήλ, υπάρχει πιθανότητα να επιτευχθεί συμφωνία για τη Γάζα που θα ευθυγραμμίζει πραγματικά τους μετριοπαθείς Άραβες, τους Παλαιστινίους και το Ισραήλ.
Όμως μια τέτοια συμφωνία θα έχει κόστος. Στην πραγματικότητα θα απαιτηθεί από το Ισραήλ, τη Χαμάς και τις ΗΠΑ να εγκαταλείψουν τους παλιούς κανόνες για το ποιος δεν μιλά σε ποιον.
Ο λόγος είναι ο εξής: η Χαμάς είναι μεγάλος αντίπαλος του Ισραήλ και δεν είναι πιθανό να λήξει αυτόν τον πόλεμο χωρίς κάποια συμφωνία να σταματήσει ο ισραηλινο-αιγυπτιακός αποκλεισμός της Γάζας.
Το Ισραήλ δεν είναι πιθανό να σταματήσει αυτόν τον πόλεμο χωρίς να έχει καταστρέψει τα περισσότερα από τα τούνελ της Χαμάς και χωρίς να έχει υπάρξει καθεστώς που θα αποστρατιωτικοποιήσει σε μεγάλο βαθμό τη Γάζα και θα αποτρέψει την εισαγωγή επιπλέον ρουκετών σε αυτή.
Από τη στιγμή που ούτε το Ισραήλ ούτε η Αίγυπτος θέλουν να κυβερνήσουν τη Γάζα, η μόνη πιθανότητα να επιτευχθούν οι στόχοι αυτοί είναι να επιστρέψει η μετριοπαθής Παλαιστινιακή Αρχή υπό τον πρόεδρο Μαχμούντ Αμπάς στη Γάζα (από την οποία εκδιώχθηκε το 2007 από τη Χαμάς). Όπως μου εξήγησε ένας από τους κορυφαίους συμβούλους του Αμπάς, ο Γιάσερ Αμπέντ Ράμπο, ο μόνος τρόπος για να συμβεί αυτό είναι να δημιουργήσουν οι Παλαιστίνιοι κυβέρνηση εθνικής ενότητας στην οποία να συμμετέχει και η Χαμάς και να συμφωνήσει το Ισραήλ να αρχίσει διαπραγματεύσεις μαζί της προκειμένου να σταματήσει η κατοχή της Δυτικής Όχθης.
Η Παλαιστινιακή Αρχή δεν προτίθεται να γίνει ο αστυνομικός του Ισραήλ στη Δυτική Όχθη και τη Γάζα χωρίς αντάλλαγμα. Εάν η Παλαιστινιακή Αρχή επιστρέψει για να αλλάξει την κατάσταση -λέει ο Αμπέντ Ράμπο- τότε θα πρέπει να ηγηθεί μιας παλαιστινιακής κυβέρνησης εθνικής ενότητας στην οποία θα μετέχουν η Χαμάς και η Ισλαμική Τζιχάντ. Και αυτή η κυβέρνηση θα διαπραγματευθεί με το Ισραήλ.
Εάν δεν υπάρξει μια καθαρή νίκη της μίας ή της άλλης πλευράς σε αυτόν τον πόλεμο -κάτι που είναι απίθανο- μου είναι δύσκολο να δω πώς οποιαδήποτε πλευρά θα μπορέσει να κερδίσει από αυτήν τη σύγκρουση αυτά που θέλει χωρίς να κάνει πολιτικές υποχωρήσεις.
Το Ισραήλ θα πρέπει να διαπραγματευθεί με ειλικρίνεια για απόσυρση από τη Δυτική Όχθη και η Χαμάς θα πρέπει να υπηρετήσει την ιδέα μιας παλαιστινιακής κυβέρνησης εθνικής ενότητας και να αποκηρύξει τη βία. Μπορώ να σας απαριθμήσω πολλούς λόγους για τους οποίους κάτι τέτοιο δεν θα συμβεί.
Δεν μπορώ, όμως, να σκεφθώ άλλον σταθερό τρόπο εξόδου από την κρίση.
