Αντιφατικά τα μηνύματα που μας έρχονται από την Ελλάδα τις τελευταίες ημέρες, αναφορικά με την οικονομική κρίση που πλήττει τη χώρα τα τελευταία χρόνια, και τις προοπτικές ανάκαμψης της οικονομίας.
Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του Ινστιτούτου Εργασίας, το οποίο είναι το Ερευνητικό Κέντρο της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών Ελλάδας (ΓΣΕΕ), οι αποδοχές εργασίας μισθωτών και αυτοαπασχολουμένων μειώθηκαν κατά 41 δισεκατομμύρια ευρώ από το 2010 ως το 2013. Μέχρι το του 2014 η μείωση στις αποδοχές υπολογίζεται πως θα φτάσει τα 43 δισεκατομμύρια ευρώ.
Μεταξύ άλλων, στην έκθεσή του το Ινστιτούτο Εργασίας κάνει και τις ακόλουθες επισημάνσεις για την οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα κατά την περίοδο 2010 – 2014:
«Σημαντική και ραγδαία μείωση του εισοδήματος των εργαζομένων, ιστορικά υψηλό ποσοστό ανεργίας, αποδιάρθρωση του κοινωνικού κράτους, αποδόμηση των λειτουργιών του κρατικού μηχανισμού, υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος και των δημόσιων υποδομών, δραματική επέκταση της φτώχειας και της πολιτιστικής υπανάπτυξης, αποεπένδυση και συρρίκνωση του παραγωγικού και τεχνολογικού δυναμικού, ιδιωτικοποιήσεις δημόσιων επιχειρήσεων και οργανισμών, άνιση αναδιανομή του εισοδήματος σε βάρος, ιδιαίτερα, του κόσμου της μισθωτής εργασίας».
Δυσοίωνες και για το μέλλον είναι οι προβλέψεις του Ινστιτούτου Εργασίας, με την ανεργία από το 27% που είναι τώρα, να κυμαίνεται γύρω στο 23% το 2020.
Επιπλέον, το ελληνικό χρέος θα υπόκειται κατά τακτά διαστήματα σε έλεγχο από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.), ακόμη και όταν λήξη το Μνημόνιο στο τέλος του 2014. Ενώ ο έλεγχος αυτός θα γίνεται σε όλα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε., για κράτη-μέλη με μεγάλα δημοσιονομικά προβλήματα, όπως για παράδειγμα η Ελλάδα, θα είναι ιδιαίτερα εξονυχιστικός.
Ένα από τα κριτήρια για τον εξονυχιστικό έλεγχο ενός μέλους-κράτους της Ε.Ε. είναι αν το δημόσιο χρέος του είναι υψηλότερο του 90% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ). Δεδομένου ότι το δημόσιο χρέος της Ελλάδας είναι 180% του ΑΕΠ, και δεν προβλέπεται να πέσει κάτω από 100% για πολλά χρόνια, έχει «εξασφαλισμένο» τον εις βάθος ετήσιο έλεγχο από την Ε.Ε., με όλα τα δυσμενή συνακόλουθα για την ανεξάρτητη πολιτική της χώρας.
ΑΧΤΙΔΑ ΕΛΠΙΔΑΣ – ΜΕ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΟΜΩΣ – Η ΝΕΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ
Μια αχτίδα ελπίδας για την ελληνική οικονομία είναι η απόφαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) να μειώσει τα επιτόκια δανεισμού στα κράτη-μέλη της Ε.Ε., να αρχίσει από τον Οκτώβριο την αγορά κρατικών ομολόγων και εγγυημένων τίτλων, και να αυξήσει τα δάνεια στις τράπεζες των κρατών-μελών με χαμηλά επιτόκια.
Είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό για την Ελλάδα το γεγονός ότι η ΕΚΤ έχει εγκρίνει δάνειο ύψους 20 δισεκατομμυρίων ευρώ στις ελληνικές τράπεζες, ύστερα από εκτενή συζήτηση από το Εκτελεστικό Συμβούλιο, γιατί η Ελλάδα δεν ικανοποιεί τις προϋποθέσεις για τη χορήγηση ενός τέτοιου δανείου. Τα 20 δισεκατομμύρια ευρώ θα δώσουν τη δυνατότητα στις ελληνικές τράπεζες να χορηγήσουν δάνεια σε ελληνικές επιχειρήσεις για επενδύσεις σε παραγωγικά έργα, με αποτέλεσμα τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
Παράλληλά, όμως, η ΕΚΤ αντιδρά αρνητικά στις δηλώσεις του Πρωθυπουργού της Ελλάδας, Αντώνη Σαμαρά, πως από την 1η Ιανουαρίου η Ελλάδα θα πορευθεί χωρίς μνημόνια, στηριγμένη στις ίδιες της δυνάμεις, και στις επενδύσεις ξένων επιχειρηματιών.
Ο Διευθυντής της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι, πρόσφατα φέρεται να έχει δηλώσει στον Γκίκα Χαρδούβελη, Υπουργό Οικονομικών της Ελλάδας, πως οι τράπεζες της Ελλάδας θα αντιμετωπίσουν προβλήματα ρευστότητας στο μέλλον, σε περίπτωση που η Ελλάδα αρνηθεί την επιτήρηση του δημοσιονομικού της προγράμματος από την Τρόικα, ή κάποιον παρεμφερή οργανισμό.
Ο Μ. Ντράγκι έκανε γνωστό στον Γ. Χαρδούβελη πως η ΕΚΤ δεν θα εφαρμόσει ένα ειδικό καθεστώς αποδοχής των ομολόγων της Ελλάδας, εάν η Ελλάδα αποφασίσει από τον Ιανουάριο του 2015 να ‘απογαλακτιστεί’ από το Μνημόνιο.
Με άλλα λόγια, τα ελληνικά κρατικά ομόλογα και τα ομόλογα των τραπεζών, που εκδίδονται με εγγυητή το ελληνικό Δημόσιο, δεν θα γίνονται αποδεκτά από την ΕΚΤ.
Δεδομένου ότι η Ελλάδα έχει χαμηλή πιστοληπτική αξιολόγηση από τους ιδιωτικούς οίκους αξιολόγησης, μια τέτοια μελλοντική στάση από την ΕΚΤ θα αποτελέσει θανάσιμο πλήγμα για την ελληνική οικονομία, αφού και για το 2015 ο κρατικός προϋπολογισμός θα είναι ελλειμματικός, δηλαδή η Ελλάδα θα συνεχίσει να χρειάζεται δάνεια από το εξωτερικό.
Το να αναζητήσει η Ελλάδα αυτά τα δάνεια από την διεθνή χρηματαγορά, από τη μια δεν θα είναι εύκολο, λόγω της χαμηλής πιστοληπτικής της αξιολόγησης, ενώ από την άλλη τα επιτόκια θα είναι πολύ υψηλά, γεγονός που θα καθιστά την αποπληρωμή των δανείων προβληματική.
ΑΝΕΦΙΚΤΕΣ ΟΙ ΥΠΟΣΧΕΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΔΙΕΘΝΗ ΕΚΘΕΣΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Έχει καθιερωθεί στην Διεθνή Έκθεση της Θεσσαλονίκης, ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας και ο Αρχηγός της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης, με ομιλίες τους ο πρώτος να ανακοινώνει το πρόγραμμα της Κυβέρνησης, και ο δεύτερος την πολιτική που θα ακολουθήσει αν, και όταν, αναλάβει την εξουσία της χώρας.
Η φετινή Έκθεση δεν αποτέλεσε εξαίρεση. Μάλιστα, ενόψει της συνεχιζόμενης οικονομικής κρίσης, οι παροχολογίες εκ μέρους του Πρωθυπουργού και του Αρχηγού της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης έχουν ξεπεράσει σε ‘γενναιοδωρία’ τις αντίστοιχες των περασμένων χρόνων.
Ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς έχει καταστήσει σαφές ότι με τη λήξη του υπάρχοντος Μνημονίου στο τέλος του 2014 δεν θα ζητήσει νέο δάνειο από τους Ευρωπαίους, και ως εκ τούτου θα τεθεί τέρμα και στο ρόλο της Τρόικας από τον Ιανουάριο του 2015.
Σε συνέντευξη που έδωσε στην εφημερίδα «Real News», ο κ. Σαμαράς δήλωσε εμφατικά: «Η Ελλάδα δεν χρειάζεται νέα δανεικά! Και δεν θα μπορούσε να υπογράψει ‘νέο Μνημόνιο’ για χρήματα που δεν χρειάζεται. Με την λήξη του προγράμματος η τρόικα θα φύγει. Όπως έγινε στην Ιρλανδία και την Πορτογαλία. Εκείνο που μας ενδιαφέρει είναι να τελειώσει το πρόγραμμα και να γίνουμε ξανά ‘φυσιολογική’ χώρα».
Αναφερόμενος στην επικείμενη αξιολόγηση της Τρόικα, ο Πρωθυπουργός εξέφρασε την άποψη πως δεν θα υπάρξουν προβλήματα στο δημοσιονομικό μέτωπο, καθώς, κατά την άποψή του, η Ελλάδα πετυχαίνει με το παραπάνω τους στόχους που έχουν τεθεί, και μάλιστα όχι για πρώτη χρονιά, αλλά και για δεύτερη.
Επίσης ο κ. Σαμαράς εμφανίστηκε αισιόδοξος για νέα αναδιάρθρωση του χρέους, που όπως δήλωσε, θα δώσει νέα ώθηση στις επενδύσεις, και ως εκ τούτου στην ανάκαμψη της οικονομίας.
Αυτά όμως λέχθηκαν πριν από την ακύρωση της συνάντησης στην Ουάσινγκτον, που είχε προγραμματισθεί για το Νοέμβριο, με θέμα την αναδιάρθρωση του χρέους.
Από την πλευρά του ο Αλέξης Τσίπρας ανακοίνωσε πως το πρώτο πράγμα που θα κάνει όταν σχηματίσει Κυβέρνηση θα είναι η ακύρωση του Μνημονίου, και η αντικατάστασή του με ένα Εθνικό Σχέδιο Ανασυγκρότησης.
«Το σχέδιό μας για ανασυγκρότηση δεν βασίζεται στα δανεικά, αλλά στην αναδιανομή υπαρχόντων πόρων και στη δημιουργία νέου πλούτου», τόνισε εμφατικά ο κ. Τσίπρας, και υποσχέθηκε πως ο βασικός μισθός θα αυξηθεί στα 751 ευρώ το μήνα, και θα αποκατασταθεί η 13η σύνταξη.
Το εύλογο ερώτημα, από πού θα βρεθούν τα χρήματα για την κάλυψη αυτών των προγραμμάτων, το απάντησε με την ακόλουθη αισιόδοξη πρόβλεψη:
«Οι 300.000 άνεργοι, που θα βρουν απασχόληση, θα μπορέσουν να ξοδέψουν, θα φέρουν έσοδα από τη φορολογία και δεν θα παίρνουν επίδομα ανεργίας. Οπότε είναι διπλό το κέρδος». Το πώς θα δημιουργηθούν οι 300.000 νέες θέσεις εργασίας ο κ. Τσίπρας δεν το εξήγησε.
Ως εκ τούτου, εύστοχο είναι το ακόλουθο απόσπασμα από άρθρο της εφημερίδας «Έθνος»:
«Ο ΣΥΡΙΖΑ θέτει ‘ψηλά τον πήχη’ από πλευράς ‘κουρέματος’ του χρέους και διαπραγματευτικών απαιτήσεων. Ο κίνδυνος να «περάσει από κάτω» δεν είναι αμελητέος, παρά τα λογικοφανή επιχειρήματα», 15/9/14.
Είναι προφανές πως οι δηλώσεις του Πρωθυπουργού και του Αρχηγού της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης από την Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης μένουν έκθετες στην κρίση του ελληνικού λαού, ο οποίος έχει απαυδήσει από τις αστήρικτες παροχολογίες των πολιτικών.
Σημείωση:
Ζητώ συγγνώμη από τους αναγνώστες της στήλης που από τον Πίνακα που συμπεριέλαβα στο κείμενο της περασμένης Πέμπτης, η λέξη «άτομο» μετακινήθηκε εκ παραδρομής από την τέταρτη στήλη, που έπρεπε να έχει τίτλο «ΑΕΠ ανά άτομο», και μεταφέρθηκε στην δεύτερη στήλη, στην οποία δίνεται το ΑΕΠ σε απόλυτους αριθμούς για τις χώρες της Ευρωζώνης, και όχι ανά άτομο, δημιουργώντας έτσι σύγχυση ως προς το τι αντιπροσωπεύει η κάθε στήλη.
