ΕΧΟΥΜΕ ακούσει πολλά τους τελευταίους μήνες για τη σπουδαιότητα της ελευθερίας του λόγου, αλλά πολύ λίγα για την ευπρέπεια και τις ίσες ευκαιρίες για όλους. Κι εγώ εκτιμώ πάρα πολύ την ελευθερία του λόγου, αλλά το κάνω με υπευθυνότητα και σύνεση.

Ως κάποιος που μετανάστευσε, καταλαβαίνω το πόσο πολύ μπορεί να σε πληγώσουν οι λέξεις που αμφισβητούν την πίστη και την αφοσίωσή σου στη νέα σου πατρίδα. Ως μαθητής έμαθα να ζω με το φόβο και τον εκφοβισμό που συνοδεύουν τη γελοιοποίηση. Τα λόγια, οι ύβρεις και τα πειράγματα μπορεί να ήταν αθώα, απερίσκεπτα ή σκληρά, αλλά η πληγή παραμένει μαζί σου. Καθώς μεγαλώνεις δεν ξεχνάς ποτέ αυτά τα λόγια και τα λαμβάνεις υπόψη σου σε οτιδήποτε κάνεις.
Όπως γνωρίζετε, η ελευθερία του λόγου είναι ένας σημαντικός πυλώνας μιας ελεύθερης, δημοκρατικής και ειρηνικής κοινωνίας, αλλά αυτή δεν είναι απόλυτη ελευθερία. Υπάρχουν περιορισμοί που εμείς ως κοινωνία, με την πάροδο του χρόνου, έχουμε θέσει σε εφαρμογή για να διασφαλίσουμε ότι οι υπερβολές δεν βλάπτουν μέλη της παροικίας μας.

Ενώ η γλώσσα που χρησιμοποιείται από τα μέσα ενημέρωσης για τη διάδοση των πληροφοριών είναι πολύ σημαντική για να θέσει τις βασικές παραμέτρους της είδησης, θα πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη μας το γεγονός ότι η γλώσσα μπορεί να έχει απρόβλεπτες συνέπειες, ιδίως σε σχέση με τη δημιουργία στερεότυπων κατά ατόμων, οικογενειών, πολιτισμών και θρησκειών.

Οι λέξεις, πράγματι, επηρεάζουν στο πώς βλέπουν οι άνθρωποι ο ένας τον άλλον και στο πώς ερμηνεύονται τα γεγονότα. Αληθεύει, επίσης, ότι οι στάσεις των ανθρώπων επηρεάζονται από τη γλώσσα που χρησιμοποιείται. Οι λέξεις που θέτουν χαρακτηρισμούς σε άτομα ή υπονοούν κάποια σχέση μεταξύ μιας κουλτούρας με κάποιο ποινικό αδίκημα, κάποια αντικοινωνική συμπεριφορά ή μια άποψη που θεωρείται ότι είναι κατά των συμφερόντων της Αυστραλίας ή Ελλάδας, θα ενισχύσει απλά ένα αρνητικό στερεότυπο για μια συγκεκριμένη παροικία.

Έχω δει σκληρά εργαζόμενους και ειρηνικούς μετανάστες που ζουν στην Ελλάδα ή στην Αυστραλία να αισθάνονται απομονωμένοι και να υφίστανται διακρίσεις και έχω δει παιδιά στο σχολείο να βλέπουν τους εαυτούς τους ως αλλοδαπούς και όχι ως κομμάτι του σχολείου τους. Γιατί όταν χλευάζεις, κρίνεις ή επικρίνεις την οικογένεια ενός ατόμου ή την πολιτιστική και θρησκευτική του καταγωγή, οι άνθρωποι αντιστέκονται και αντεπιτίθενται. Υιοθετούν τακτικές, στάσεις και συμπεριφορά για να αντιμετωπίσουν τον πόνο που αισθάνονται. Αυτό σίγουρα δεν είναι ένα συστατικό για μια συνεκτική κοινωνία που όλοι μας ποθούμε.
Ως εκπαιδευτικός προσπάθησα να τονίσω στους μαθητές και στους κοινοτικούς ηγέτες ότι μπορούμε να χρησιμοποιούμε λόγια προς όφελός μας επειδή οι απόψεις μας μπορούν να αλλάξουν σκέψεις, συμπεριφορές και τον τρόπο που τα άτομα προσεγγίζουν τους άλλους πολίτες. Η χρήση μιας λιγότερο εμπρηστικής γλώσσας, ενώ παρέχονται οι ίδιες πληροφορίες στο κοινό, δεν δίνει την ευκαιρία σε κανένα άτομο να εκμεταλλευτεί κάποιο άρθρο ή οποιαδήποτε κυβερνητικά σχόλια για προσωπικό ή πολιτικό του όφελος ή για να αισθανθεί αποξενωμένος.

Πριν αρχίσω να λαβαίνω οποιαδήποτε αδικαιολόγητη κριτική, δεν συνηγορώ υπέρ της ιδέας της πολιτικής ορθότητας εις βάρος της ακρίβειας των γεγονότων, ή να υπαναχωρήσω στις απαιτήσεις των «μειονοτικών ομάδων». Ούτε υποστηρίζω την ιδέα για τους δημοσιογράφους να διακόψουν την ειδησεογραφία των πραγματικών περιστατικών, αλλά μάλλον θα πρέπει να το κάνουν μ’ έναν τρόπο που να μη δυσφημίζεται άδικα το σύνολο της κοινότητας
Ωστόσο σχόλια σαν «Ένας Λιβανέζος νέος στη Μελβούρνη δήλωσε….» ή «Οι Αλβανοί φταίνε… » ή «οι μαύροι, οι κίτρινοι ή οι πράσινοι είναι η αιτία για τα προβλήματά μας στην Ελλάδα…», δεν προσθέτουν καμία αξία σε μια συζήτηση.

Και υπάρχουν μερικά πολιτικά κόμματα στην Ελλάδα που φαίνεται να κατηγορούν τους μετανάστες για την οικονομική κρίση που αντιμετωπίζει η Ελλάδα που δεν βασίζονται σε πραγματικά στοιχεία, αλλά βασίζονται σε πολιτικές σκοπιμότητες. Η θλιβερή πραγματικότητα είναι ότι υπάρχουν εκατοντάδες άνθρωποι στην Ελλάδα που πεινάνε κάθε μέρα. Αυτοί οι άνθρωποι έχουν πληγεί σκληρά από την ύφεση. Εν απουσία οιωνδήποτε πραγματικών λύσεων από την κυβέρνηση και την αντιπολίτευση για να βοηθήσουν όσους έχουν ανάγκη, αυτές οι ακραίες ομάδες κερδίζουν έδαφος. Δεν πρέπει να επιτρέψουμε στη γλώσσα που χρησιμοποιούμε για να βοηθήσουμε αυτές τις ομάδες να αυξήσουν τα μέλη και τη βάση στήριξής τους. Πρέπει να χρησιμοποιούμε γλώσσα που δεν ενισχύει τα αρνητικά στερεότυπα των κοινοτήτων σε μια επιδίωξη εντυπωσιασμού. Η πρόκληση για όλους μας είναι να διασφαλίσουμε ότι θα χρησιμοποιούμε γλώσσα που δεν υπονομεύει την κοινωνική συνοχή, ενώ παράλληλα διασφαλίζεται ότι οι πραγματικές και ειλικρινείς πληροφορίες γίνονται γνωστές στο κοινό.

Απώτερος στόχος μας θα πρέπει να είναι να έχουμε μια χώρα που είναι απαλλαγμένη από ρατσισμό και μια χώρα που απολαμβάνει μέγιστη ελευθερία ενώ παράλληλα ανοικοδομούμε ένα ισχυρό και ζωντανό κοσμοπολίτικο έθνος. Έτσι, την επόμενη φορά που θα διαβάσετε κάποιο άρθρο εφημερίδας ή ακούσετε ένα δελτίο ειδήσεων πριν κάνετε κάποιο σχόλιο, αναρωτηθείτε αν η γλώσσα που χρησιμοποιείται προσθέτει αξία στην είδηση ή είναι απλά μια επιδίωξη εντυπωσιασμού και επιζήμια σε άλλους αθώους ανθρώπους που ζουν στην Αυστραλία ή στην Ελλάδα.

*Μέλος του Κοινοβουλίου της Βικτώριας, Αυστραλία.