Τα λεξικά δίνουν τον ορισμό της αξιοκρατίας ως εξής: αξιοκρατία είναι η επιλογή, προώθηση ή επικράτηση εκείνων που αντικειμενικά είναι και θεωρούνται οι πιο άξιοι και ικανοί: Παράδειγμα χρήσης της λέξης: H αξιοκρατία στις προσλήψεις του δημοσίου αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη βελτίωση του επιπέδου των υπηρεσιών που προσφέρονται στους πολίτες. ANTΙΘΕΤΟ: αναξιοκρατία. Η λέξη θεωρείται λόγια και έγινε από το επίθετο ο άξιος και το ουσιαστικό κράτος που σημαίνει ισχύς, δύναμη, εξουσία. Σημειώνουν, επίσης, πως είναι μεταφραστικό δάνειο από την αγγλική γλώσσα: meritocracy = merit + cracy.
Στα Ελληνικά έχουμε κάνει πολλές τέτοιες λέξεις με πρώτη ίσως τη Δημοκρατία = Η δύναμη του δήμου, του λαού. Αριστοκρατία = δύναμη των άριστων, των καλύτερων που μοιάζει πολύ με την Αξιοκρατία. Έχουμε όμως και άλλες όπως: Δικαιοκρατία, λαοκρατία, θεοκρατία, κεφαλαιοκρατία, γραφειοκρατία, φαυλοκρατία, τρομοκρατία, τεχνοκρατία, στρατοκρατία, γυναικοκρατία, λογοκρατία, τουρκοκρατία, ξενοκρατία, πλουτοκρατία και πολλές άλλες που μόνοι σας μπορείτε να βρείτε.
Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό εδώ είναι πως είναι πολύ εύκολο να δημιουργήσουμε νέες σύνθετες λέξεις -όπως τις παραπάνω- που είναι νεολογισμοί μας και χρησιμοποιούνται τα τελευταία μας χρόνια που οι αρχαίοι μας δεν τις είχαν όλες. Εδώ φαίνεται ανάγλυφα και η μεγάλη πλαστικότητα της γλώσσας μας που δεν την έχουν πάρα πολλές άλλες γλώσσες όπως όχι και τόσο η Αγγλική. Αλλά ας τονίσουμε εδώ πως οι Άγγλοι -και περισσότερο οι Αμερικανοί- παίρνοντας ελληνικές λέξεις, δημιούργησαν ωραιότατες νέες σύνθετες λέξεις που θα τις ζήλευαν και οι αρχαίοι μας όπως: syndrome = σύνδρομο, biotherapy = βιοθεραπεία, kaleidoscope = καλειδοσκόπιο και κυριολεκτικά χιλιάδες άλλες που στα Ελληνικά αναγνωρίζονται πολύ εύκολα, αλλά οι αγγλόφωνοι πρέπει να τις μάθουν, όπως οι ελληνόφωνοι μαθαίνουν τις αγγλικές.
MERITOCRACY = ΑΞΙΟΚΡΑΤΙΑ
Η Meritocracy είναι μία σχετικά πολύ νέα λέξη στα Αγγλικά. Δικαιολογείται ως εξής: meritocracy, coined in 1958 by British sociologist Michael Young (1915-2002) and used in title of his book, «The Rise of the Meritocracy»; from merit (n.) + -cracy. Related: Meritocratic. Άλλοι πάλι δίνουν μερικές περισσότερες πληροφορίες: Meritocracy merit, from Latin mereō «earn» and -cracy, from Ancient Greek κράτος kratos «strength, power». It is a political philosophy which holds that power should be vested in individuals almost exclusively according to merit. Advancement in such a system is based on intellectual talent.
Στα Ελληνικά έγινε Αξιοκρατία με τη σημασία μιας κατάστασης στην οποία επικρατούν οι άξιοι, οι ικανοί, δηλαδή αυτοί που αξίζουν περισσότερο. Είπαμε, επίσης, πως είναι ένα νόθο μεταφραστικό δάνειο. Το ονομάσαμε νόθο γιατί έχουμε το …λατινικό Merit και το ελληνικό κράτος. Είναι όμως γνήσιο ελληνικό γιατί και οι δύο λέξεις προέρχονται από την ελληνική γλώσσα.
ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ
Στην αρχαία μας γλώσσα είχαμε το ρήμα μας Μείρομαι που σημαίνει: παίρνω μερίδιο. Το χρησιμοποίησε ο Όμηρος και είναι ζωντανό μέχρι σήμερα. Από το μείρομαι έχουμε τις παρακάτω μας λέξεις: μέρος, μερίδιο, μερίδα, μόριο, μερίζω, αλλά και η Μοίρα και η Ειμαρμένη από εδώ βγήκαν και το καθημερινό μας ρήμα αμαρτάνω, και η αμαρτία, και ο αμαρτωλός και αναμάρτητος και πολλά άλλα. Το γλωσσικό μας πηγάδι είναι όντως ανεξάντλητο. Χρειάζεται όμως επιμονή και υπομονή να τα ψάξει όλα αυτά κανείς.
Για το παραπάνω Merit οι ετυμολόγοι λένε: From Greek μείρομαι= I receive a share and μέρος= a share. Πού το βρήκαν το παραπάνω From Latin; Γιατί δεν μπαίνουν να ψάξουν πιο βαθιά; Μόλις πάνε πιο κάτω θα πουν ότι είναι από …ινδοευρωπαϊκή ρίζα και έτσι χάνονται τα Ελληνικά!
Τα καλά λεξικά, όμως, δίνουν και όλα τα παράγωγα από το μείρομαι και λένε: From the same root we have commerce, demerit, market, mart, mercantile, merchandise, merchant, meretritius και πολλά άλλα, αλλά και το περίφημο mercy =έλεος, που ακούμε τόσο συχνά στις εκκλησίες μας: Lord have mercy! Άρα, το μείρομαι έδωσε λέξεις ολκής στην αγγλική γλώσσα, δηλαδή έδωσε πολιτισμό τον οποίο δεν πρέπει να ξεχνά.
ΚΑΙ ΤΟ ΕΠΙΜΥΘΙΟ ΜΑΣ
Αλήθεια, πρέπει να τα γνωρίζουμε όλα αυτά; Εσείς τι λέτε; Ας καλλιεργούν τα χωράφια μας και ας δεν μας αναγνωρίζουν τίποτε! Δεν είναι έτσι όμως. Είναι τα Ελληνικά που πλούτισαν όλες τις γλώσσες του κόσμου και το ελάχιστο πρέπει να είναι η αναγνώριση η ανθρώπινη, γιατί χωρίς καλλιεργημένη γλώσσα δεν υπάρχει ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ. Και η ελληνική γλώσσα έδωσε τα πάντα στο βωμό της προόδου της ανθρωπότητας. Τουλάχιστον ας το γνωρίζουμε αυτό οι σημερινοί Έλληνες και ας εκτιμούμε τη γλώσσα μας όπως της αξίζει. Δεν είναι και αυτή Αξιοκρατία;
