Παραπονιόμαστε πως δεν μας χρειάζονται τα πολλά «ι» που έχουμε και πρέπει να τα καταργήσουμε για να «απλοποιήσουμε» τη γλώσσα μας. Έλα όμως που αυτό δεν μπορεί να γίνει και θα αποδειχτεί μόνο του παρακάτω.
Ας αρχίσουμε με το Ι. Η λέξη μας Δεσποινίς συντομογραφείται ως Δις. Λέμε και γράφουμε: Η Δις Ελένη ήρθε στο γραφείο. Σήμερα ο όρος έχει απλοποιηθεί και όλες οι δεσποινίδες λέγονται Κυρίες, όπως όλοι οι άνδρες είναι Κύριοι.
ΤΟ ΕΠΙΡΡΗΜΑ ΔΙΣ
Το Δις είναι επίρρημα και σημαίνει δυο φορές. Λέμε: δισέγγονο = δυο φορές εγγόνι. Δισχίλιοι = δύο χιλιάδες. Δίσεκτος χρόνος = δύο φορές επαναλαμβανόταν η έκτη μέρα του Μαρτίου, για να γίνουν οι μέρες του χρόνου 366.
Αυτό γινόταν στο ρωμαϊκό ημερολόγιο. Αργότερα, ο Ιούλιος Καίσαρ την εμβόλιμη μέρα την τοποθέτησε στο τέλος Φεβρουαρίου και έτσι κάθε 4 χρόνια έχουμε την 29η Φεβρουαρίου και τότε το έτος αυτό παρέμεινε να ονομάζεται… Δίσεκτο. Επίσης, το δισεκατομμύριο κανονικά σημαίνει δύο εκατομμύρια, αλλά σήμερα δισεκατομμύριο εννοούμε χίλια εκατομμύρια ήτοι 1.000.000.000.
Σημειώνω εδώ πως και στον αγγλόφωνο κόσμο το ίδιο γίνεται: Billion είναι άλλο στην Αμερική, άλλο στην Αγγλία και Αυστραλία. Το Bi στο billion είναι το ελληνικό δις, όπως λέμε Bicycle = δίκυκλο! Ρωτήστε κάποιο μαθητή του Γυμνασίου να σας τα εξηγήσει όλα αυτά.
ΤΟ ΔΙΣ ΑΠΟΒΑΛΛΕΙ ΤΟ ΣΙΓΜΑ
Στις περισσότερες σύνθετες λέξεις μας το σίγμα του δις αποβάλλεται και μένει μόνο δι – για χάρη ευφωνίας. Έτσι λέμε: δισύλλαβος (έχει δύο συλλαβές), δισέλιδο, δίπορτο, δίβουλος, δίσημος, διφορούμενος και πολλά άλλα. (Η δίφθογγος για τους αρχαίους μας ήταν ακριβώς αυτό που λέει η λέξη: δύο φθόγγοι.
Το χαίρω το λέγανε χα-ί – ρω και όχι «χέρο». Ο οίκος προφερόταν ό- ι -κος. Τις αρχαίες διφθόγγους σήμερα τις λέμε Δίψηφα φωνήεντα.
Επίσης, ο Δίφρος (δύο φέρνει), ήταν το άρμα που έφερνε δύο αναβάτες.
Το ίδιο λέμε: το δέντρο αυτό είναι δίφορο = φέρνει δυο φορές το χρόνο καρπό.
ΚΑΙ ΤΟ ΔΥΣ ΕΧΕΙ ΤΑ ΔΙΚΑ ΤΟΥ
Το δυσ- είναι ένα λεκτικό πρόθεμα και είναι ένα αχώριστο μόριο στη Σύνθεση λέξεων. Έχει την ιδέα της κακής ιδιότητας. Μοιάζει σαν το πρόθεμα «Ευ», αλλά έχει την κακή ιδιότητα. Λέμε: Εύκολος* Δύσκολος. Ευοίωνος* Δυσοίωνος. Ευαρέσκεια*Δυσαρέσκεια.
Δεν είναι σαν το στερητικό Α.
Ο Άμορφος δεν είναι Δύσμορφος, όπως ο ατυχής δεν είναι δυστυχής. Ο Δυς έχει την επιρρηματική σημασία του κακώς: Λέμε: δύσβατος ( δυσκολοπερπάτητος), δυσεύρετος, δυσεπίλυτος, δυσκίνητος, δυσμενής, δύσχρηστος, δυσλειτουργία, δυσλεξία και τόσα άλλα.
ΤΑ ΔΙΣ ΚΑΙ ΔΥΣ ΣΤΑ ΑΓΓΛΙΚΑ
Η Αγγλική δεν μπορούσε να μείνει αμέτοχη σε αυτή τη γλωσσική ευφορία της Ελληνικής. Μπήκε μέσα και άρπαξε Ο,ΤΙ βρήκε. Δεν έμεινε σε κανένα δίλημμα και το πρώτο που πήρε ήταν αυτό: Dilemma, με την ελληνική ορθογραφία. Είναι από το ρήμα Διαλαμβάνομαι= Είμαι «πιασμένος» μέσα σε δύο πράγματα ή αποφάσεις. Δίλημμα είναι ο συλλογισμός που έχει δύο αντιθετικές προτάσεις, από τις οποίες όποια και να πάρεις θα έχει εξίσου θετικό ή αρνητικό αποτέλεσμα. Όπως: βρίσκομαι σε δίλημμα ποιον να ψηφίσω στις εκλογές.
Της Αγγλικής άρεσε όμως πολύ και το Δυσ- που το έκανε dys και διάλεξε ελεύθερα λέξεις όπως: dyspepsia, dyspeptic, dysplasia, dyspnoea, dysentery, dystopia, dystrophy, dysgraphia και πολλά άλλα που θα βρείτε σε όλα τα λεξικά.
ΜΙΑ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ
Οι Λατίνοι όταν πήραν το ελληνικό αλφάβητο από τους Ετρούσκους, δεν οικειοποιήθηκαν το ελληνικό Υ. Αιώνες αργότερα είδαν πως το Υ τους χρειαζόταν για όλες τις λέξεις που πήραν από τα Ελληνικά και το έβαλαν στο τέλος του καταχρηστικά ονομαζόμενου «λατινικού αλφαβήτου» ΧΥΖ! (Από πού ως πού όμως έγινε…Λατινικό;). Πιο μπροστά το Υ το έγραψαν μόνο ως Ι ή Ε και έτσι έγινε το Δυς = Dis, Des, Di, De, Dif, και σχηματίστηκαν νέες λέξεις όπως: Dispose, Diuretic, Dissect, Disruption, Difficult, Diverge, Diffuse, Dispel, Difend και πάμπολλες άλλες με ελληνική τεχνητή γονιμοποίηση.
ΚΑΙ ΩΣ ΕΠΙΜΥΘΙΟ
Εδώ ταιριάζει να επαναλάβουμε τα λόγια του Francis Valpy ο οποίος στο Ετυμολογικό του Λεξικό της Λατινικής (Έκδοση 1828! ), παρουσιάζει τη Λατινική Γλώσσα «as ultimately derived from the Greek Language» = Τελικά (η Λατινική) προέρχεται από την Ελληνική Γλώσσα!
Γι’ αυτούς που ενδιαφέρονται για την Ελληνική Γλώσσα η κατάθεση τούτη είναι μία πολύ σημαντική και πολύτιμη ανακάλυψη της ασύλητης Γλωσσικής Αμφίπολης. Για του λόγου το ασφαλές -στη διαδικτυακή μας εποχή- γκουγκλίστε τον! Τέτοιες ανακαλύψεις δεν γίνονται κάθε μέρα.
Πρόκειται για κάτι που ο Αχιλλέας Τζάρτζανος στη Λατινική του Γραμματική στο ελληνικό Γυμνάσιο, ΔΕΝ μας το είπε ΠΟΤΕ! Γιατί ΟΧΙ κύριε καθηγητά;
