Πόσοι από μας σκέφτονται, αλήθεια, τη σημασία της κάθε φευγαλέας στιγμής; Τι αξία θα έχει άραγε μια μικρή ανάμνηση στο μακρινό μέλλον; Μια φωτογραφία, στην προσπελάσιμη μνήμη του κινητού μας;

«Παλιές φωτογραφίες, που τραβήχτηκαν ίσως και περισσότερο από 80 χρόνια πριν, κρύβουν στις ‘πληγές’ τους, την ιστορία της Κύπρου. Την ιστορία μας. Αυτές τις φωτογραφίες μπορούμε να τις αγγίξουμε».

Αυτό προσπαθεί να πει ο Κωνσταντίνος Εμμανουήλ, με την ιδιαίτερη και άκρως συναισθηματικά φορτισμένη έκθεση ζωγραφικής του, «Tales of Cyprus», που φιλοξενεί η γκαλερί Chapel Off Chapel. Όπως προδίδει και το όνομά της, είναι γεμάτη ιστορίες από την Κύπρο. Την Κύπρο πριν το 1950. Την αγαπημένη Κύπρο, που οι γονείς, οι θείοι, οι φίλοι του, άφησαν πίσω προτού μεταναστεύσουν είτε στην Αυστραλία, είτε σε κάποιο άλλο μακρινό προορισμό. Η έκθεση «Tales of Cyprus», περιλαμβάνει vintage φωτογραφικό υλικό, βίντεο και πίνακες του καλλιτέχνη εμπνευσμένους από τις φωτογραφίες και τις ιστορίες που συνέλεξε.

Ο Κωνσταντίνος Εμμανουήλ, συνέλαβε την ιδέα εντελώς συνειρμικά, όταν μια μέρα παρακολουθούσε μια οικογένεια να τρώει junk food, ενώ τα μέλη της «χάζευαν» τις εφαρμογές των κινητών τους, σχεδόν απομονωμένα από τον έξω κόσμο, μα και από την ίδια την οικογένεια. Παρατηρώντας και αποτυπώνοντας τη στιγμή αυτή στο μυαλό του, αναρωτήθηκε τι απέγινε αυτή η αυθεντικότητα και το δέσιμο των ανθρώπινων σχέσεων. Πού χάθηκε η προσωπική μας ταυτότητα; Πόσο «προσωρινές» είναι όλες αυτές οι ψηφιακές αναμνήσεις που «θάβονται» κάτω από τις ανανεώσεις στο χρονολόγιό μας, που σβήνονται όταν «γεμίζει» η μνήμη του κινητού, χωρίς κανείς να προλάβει να τις αγγίξει; Διερωτώμενος πόσο καλό μας έχει κάνει η ευκολία με την οποία καταγράφουμε πλέον τις στιγμές μας, αποφάσισε να ψάξει την ιστορία της δικής του οικογένειας. Το έργο του, ξεκίνησε σαν ένα καθαρά προσωπικό ταξίδι και κατέληξε να αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα στις μέρες μας ντοκουμέντα γύρω από την ιστορία της Κύπρου πριν την εισβολή του 1974, καθώς και του κυπριακού ελληνισμού της διασποράς.

Ο καλλιτέχνης κατέγραψε σε βίντεο τους γονείς, τους συγγενείς και κατόπιν οικογενειακούς φίλους, να διηγούνται τις αναμνήσεις τους από το νησί, πριν μεταναστεύσουν. Στη συνέχεια κατάφερε να συλλέξει πλήθος αυθεντικών φωτογραφιών της περιόδου πριν το 1950, δημιουργώντας ένα αρχείο που παρέχει πληροφορίες για την κοινωνικοοικονομική κατάσταση των Κυπρίων, την επίδραση που είχε η μετανάστευση τόσο στους ίδιους τους απόδημους Κυπρίους, όσο και σε κείνους που έμειναν πίσω. Το φωτογραφικό αρχείο δε αυτό, αποτελεί επίσης μία πολύ σημαντική βάση δεδομένων πολιτιστικών στοιχείων. Όταν ο ίδιος ο Κωνσταντίνος Εμμανουήλ συνειδητοποίησε τη σημασία της έρευνάς του, αποφάσισε να απευθύνει ανοιχτό κάλεσμα στους Κυπρίους της Αυστραλίας, ζητώντας να μοιραστούν μαζί του τις δικές τους ιστορίες ξενιτιάς, τη δική τους Κύπρο, τις δικές τους αυθεντικές φωτογραφίες.

«Οι δυσκολίες; Πολλές. Δεν ήταν λίγες οι φορές που φωτογραφίες είχαν χαθεί ή πεταχτεί ακόμη. Τελικά, το να βρω αυθεντικές φωτογραφίες που να χρονολογούνται πριν το 1950, ήταν εξαιρετικά δύσκολο» λέει ο Κωνσταντίνος Εμμανουήλ στο «Νέο Κόσμο».

«Πολλοί Κύπριοι που συνάντησα στην Αυστραλία είχαν αντίγραφα των αυθεντικών. Οι άνθρωποι αυτοί, μετανάστες, δεν είχαν τα χρήματα να βγάζουν φωτογραφίες από τη μία, τη δυνατότητα να πάρουν πολλά μαζί τους από την άλλη. Συνήθως η οικογένεια που έμενε πίσω, κρατούσε τις περισσότερες φωτογραφίες σαν ανάμνηση. Ας μην ξεχνάμε πως κατά την εισβολή του ’74 από τους Τούρκους στη Βόρεια Κύπρο, ολόκληρες ζωές, άνθρωποι, σπίτια, υπάρχοντα και φυσικά φωτογραφίες, εγκαταλείφθηκαν».
Πολλοί ήταν διστακτικοί να δώσουν, ακόμη και να δείξουν παλιές, αυθεντικές φωτογραφίες στον Κωνσταντίνο. Όταν μοιράστηκε, όμως, μαζί τους την έρευνά του και το όραμα πίσω από την προσπάθεια αυτή κανείς δεν του αρνήθηκε.

«Ψάχνοντας σε όλη τη Μελβούρνη, πόρτα-πόρτα να βρω αυτές τις πολυπόθητες φωτογραφίες, κουβαλούσα έναν υπολογιστή και ένα σκάνερ. Ενώ περίμενα να δω αυθεντικές φωτογραφίες, συχνά ερχόμουν αντιμέτωπος με φτωχά αντίγραφα των ήδη πολύ ταλαιπωρημένων αυθεντικών. Κάθε φορά που έβρισκα αυθεντική φωτογραφία που μπορούσα να σκανάρω, αισθανόμουν ευλογημένος» εξηγεί ο κ. Εμμανουήλ.

Όσες φωτογραφίες πληρούσαν τις προϋποθέσεις, τις πρόσεχε «ως κόρη οφθαλμού». Όπως μοιράστηκε ο ίδιος, ήταν εξαιρετικά λυπηρό να βρίσκει σημαντικές φωτογραφίες σκισμένες, κολλημένες με σελοτέιπ, λερωμένες με καφέ, φυλαγμένες σε παλιά άλμπουμ καμένες από το χρόνο και την κακής ποιότητας κόλλα ή τσαλακωμένες μέσα σε κουτιά και πίσω από σπασμένες κορνίζες.

«Έφτασα στο σημείο να εκτιμώ ακόμη και αυτούς τους λεκέδες από καφέ» λέει στο «Νέο Κόσμο».
«Κάθε σκίσιμο, τσάκιση, φθορά και σημάδι πάνω τους, λέει κι αυτό μια ιστορία. Την ιστορία της ιστορίας μας. Το σεβασμό που δείχνουμε στις αναμνήσεις. Την κληρονομιά μας».

Ως ερασιτέχνης φωτογράφος ο ίδιος, ήταν σε θέση να εκτιμήσει το «κάδρο», την τεχνική του φωτογράφου, τη σύνθεση, την προοπτική, το φόντο, ακόμη και τον τρόπο που ποζάρουν οι άνθρωποι σε αυτές, το φωτισμό. Κάθε λεπτομέρεια, βάζει κι από ένα λιθαράκι στην ευρύτερη εικόνα που έχουμε για την Κύπρο πριν το 1950 και το τότε μεταναστευτικό κίνημα, σύμφωνα με τον καλλιτέχνη.

«Για μένα ήταν εξαιρετικά συγκινητικό να καταγράψω τον τρόπο με τον οποίο οι γενιά των γονιών μου, που μετανάστευσε στην Αυστραλία, κατάφερε να αποκτήσει τις φωτογραφίες αυτές. Όλες αυτές τις παλιές φωτογραφίες τις έφεραν μαζί τους είτε οι ίδιοι οι μετανάστες προσπαθώντας να κρατήσουν την οικογένειά τους ενωμένη έστω και πάνω σε ένα χαρτί, είτε στάλθηκαν από εκείνους που έμειναν πίσω στους αγαπημένους τους που είχαν ξενιτευτεί. Τα χειρόγραφα μηνύματα πίσω από τις περισσότερες φωτογραφίες, τους δίνουν ακόμη περισσότερη αξία» καταλήγει ο Κωνσταντίνος Εμμανουήλ.

Η έκθεση θα είναι ανοιχτή για το κοινό από τις 10 μέχρι τις 20 Δεκεμβρίου 2014 και ξανά από τις 5 έως τις 11 Ιανουαρίου 2015, στην Chapel off Chapel Gallery στο Prahran (Melbourne).

Περισσότερες πληροφορίες στο www.talesofcyprus.com