Οτιδήποτε κάνει ο άνθρωπος, για να έχει κάποια επιτυχία η πράξη του αυτή, πρέπει πάντοτε να συνοδεύεται από έναν αυθόρμητο και πραγματικό ενθουσιασμό. Κανένα μεγάλο έργο δεν επιτυγχάνεται χωρίς αυτόν. Είναι μία ουράνια έμπνευση, αλλά και ένα μυστικό κίνητρο για ανθρώπινη δημιουργία. Είναι όντως μία δόκιμη λέξη μας που έχει ένα τεράστιο εκτόπισμα.
Σκεφτήκατε ποτέ πώς την συναρμολόγησαν οι Αρχαίοι μας και μάς την άφησαν ως το σήμα κατατεθέν του γλωσσικού τους ενθουσιασμού; Φαίνεται πως οι πρώτοι που την συνέλαβαν και της έδωσαν οντότητα και την ανέσυραν από την ανυπαρξία, ήταν οι πρόγονοί μας -οι καταπληκτικοί μας παγκόσμιοι γλωσσοπλάστες- και δημιουργοί πολιτισμού, του οποίου το πρώτο και κύριο χαρακτηριστικό είναι η γλώσσα.
ΤΑ ΓΛΩΣΣΙΚΑ ΤΟΥ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ
Στον ενθουσιασμό έχουμε πρώτα τον σύνδεσμο ΕΝ -ως πρώτο συστατικό- που σημαίνει φυσικά μέσα. Λέμε: ενοίκιο, ένσημο, ένεση (από το ρήμα εν+ίημι = ενίημι = ρίχνω μέσα), και με μία μορφολογική αλλαγή του εν, έχουμε: εγκέφαλος, εγχώριος, εμπόριο, έμφαση, έμμετρος, έλλογος και πολλά άλλα.
Το δεύτερο συστατικό -και συνθετικό- είναι ο θεός ο οποίος στη σύνθεση μεταμορφώθηκε σε «θους» -για ευφωνία- και, τέλος, μπήκε η γνωστή μας παραγωγική κατάληξη -ιασμός (και εδώ μπήκε το α για χάρη ευφωνίας, αλλού είναι μόνο -ισμός: σοσιαλισμός, κομμουνισμός και πολλά άλλα) και έτσι γεννήθηκε ο ΕΝΘΟΥΣΙΑΣΜΟΣ! Ενθουσιασμός είναι η ευχάριστη ψυχική μας διάθεση, αλλά και η έξαρση ευχάριστων συναισθημάτων και το έντονο ενδιαφέρον, αλλά και ο θαυμασμός για κάτι.
Το ρήμα μας έγινε ενθουσιάζω (ενθουσίασα) και ενθουσιάζομαι (ενθουσιάστηκα) και ενθουσιασμένος. Ουσιαστικά: ενθουσιασμός, ενθουσιαστής και ενθουσιάστρια. Επίθετα: ενθουσιαστικός και ενθουσιώδης. Επιρρήματα: ενθουσιαστικά και ενθουσιαστικώς και το αρχαιοπρεπές ενθουσιωδώς. Αλλά και νέα σύνθετα: κατενθουσιάζομαι και κατενθουσιασμένος και άλλα. Φως φανερό πως η λέξη μας αυτή είναι εύπλαστη, εύηχη και πολύ χρήσιμη για αυτούς που εκτιμούν την πλούσια και συστηματικά καλλιεργημένη πανάρχαια, αλλά ζωντανή σήμερα γλώσσα μας.
Ο ΕΝΘΟΥΣΙΑΣΜΟΣ ΣΤΑ ΑΓΓΛΙΚΑ
Δεν μπορούσε να αλληθωρίζει μόνο μπροστά σε αυτή τη λέξη ολκής της ελληνικής γλώσσας και γι’ αυτό η Αγγλική -μάλλον λαίμαργα- οικειοποιήθηκε -για την ακρίβεια καταβρόχθισε -τον ελληνικό ΕΝΘΟΥΣΙΑΣΜΟ- και τον πρόφερε με άκσεντ ως ενθούζιασμ και τον ορθογράφησε ENTHUSIASM! Σχεδόν όλες οι άλλες ευρωπαϊκές γλώσσες τον προφέρουν χωρίς το Θ, το οποίο έγινε μόνο Τ ή Ντ.
Στα Αγγλικά Λεξικά λένε ότι ο ενθουσιασμός παράγεται από την ελληνική λέξη Θεϊσμός = Theism, from the Greek word Θεός = God, εν = in and suffix – ism. Με περίσσια χάρη αραδιάζουν και πολλές άλλες λέξεις που προήλθαν από το ίδιο πηγάδι. Ιδού μερικά παραδείγματα: Apotheosis, atheism, atheist, enthusiasm, theocracy (as aristocracy, democracy), theogony, theology, theurgy και πολλές άλλες. Οι Λατίνοι όμως το Θ δεν μπορούσαν να το προφέρουν και ο θεός γι’ αυτούς έγινε deum και από εδώ η Αγγλική πήρε τις λέξεις: deity = θεότητα, deify =θεοποιώ, deist = θεϊστής, deification = θεοποίηση και το πολύ γνωστό μας Αντίο που σημαίνει «στο θεό», adieu (from ad deum= to god).
Μάλλον, με ιδιαίτερη δυσκολία και δυνατό στύψιμο από τον ενθουσιασμό οι Άγγλοι – επειδή τούς χρειαζόταν – έκαναν και το πετσοκομμένο ρήμα τους ENTHUSE = ενθουσιάζω και ενθουσιάζομαι. Λένε πως σημαίνει και αναβλύζω και εκρέω (gush over). Τονίζουν όμως πως: It is colloquial and should be avoided in all written usage. Δηλαδή, είναι της καθομιλουμένης γλώσσας και πρέπει να αποφεύγεται στο γραπτό λόγο. Χρειάζεται όμως και το ρήμα, αλλά το επίθετο έγινε enthusiastic και το επίρρημα enthusiastically. Γεννήθηκε όμως και ο ενθουσιαστής = enthusiast. Στην Αγγλική πάντως όλοι είναι ενθουσιασμένοι με τη λέξη ενθουσιασμός.
ΚΑΙ ΤΟ ΕΠΙΜΥΘΙΟ ΜΑΣ
Σκεφτήκατε ποτέ εάν ένας άθεος μπορεί να ενθουσιάζεται; Εάν είναι άθεος, τότε για αυτόν δεν υπάρχει θεός και κατά συνέπεια δεν μπορεί να ενθουσιάζεται, δηλαδή να έχει το θεό μέσα του. Κατά τον ίδιο τρόπο δεν μπορεί να είναι και … ά-θεος, γιατί μέσα στο όνομά του έχει τον ίδιο το θεό. Είμαι της γνώμης πως η λέξη μας άθεος είναι όντως ένα γλωσσικό μας ατύχημα. Μήπως το ίδιο συμβαίνει και με τη λέξη μας ενθουσιασμός; Ο θεός εδώ μάς έμπλεξε ή εμείς τον μπλέξαμε στην ανθρώπινη γλώσσα μας;
Όπως και να έχουν τα πράγματα ο ενθουσιασμός ως λέξη, αλλά και πράξη, θα βρίσκεται μαζί μας και μάλλον θα μας ενθουσιάζει για πάντα. Και αυτό γιατί τον χρειαζόμαστε στη ζωή μας. Τον συνόψισε όμορφα ο Γάλλος ποιητής και μυθιστοριογράφος, Βίκτωρ Ουγκό (1802-1885), ο οποίος είπε ότι «Ο Ενθουσιασμός είναι ο πυρετός της Λογικής».
Δεν έχει άδικο, θαρρώ!
