Τις τελευταίες ημέρες, στα ελλαδικά μέσα ενημέρωσης παρατηρώ με κάποια επιφύλαξη μια υπέρμετρη αισιοδοξία για τις εξελίξεις στην Ελλάδα μετά από την εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ, και το σχηματισμό κυβέρνησης με Πρωθυπουργό τον Αλέξη Τσίπρα.

Θα καταλάβαινα εκφράσεις ενθουσιασμού για μια σημαντική αλλαγή στο πολιτικό σκηνικό της Ελλάδας, γιατί ο ενθουσιασμός αποτελεί την έκφραση ευχάριστων, αλλά παροδικών συναισθημάτων, για ένα σημαντικό γεγονός ή για μια αξιόλογη πράξη. Με άλλα λόγια είναι ένα στιγμιαίο συναίσθημα.

Σε αντίθεση, η αισιοδοξία δηλώνει την πίστη μας πως μια πρόσφατη ευνοϊκή αλλαγή, σε προσωπικό ή συλλογικό επίπεδο, μακροπρόθεσμα θα οδηγήσει στην εκπλήρωση των μακροχρόνιων προσδοκιών μας, χωρίς να λαμβάνουμε υπόψη άλλες σχετικές παραμέτρους.

Τα παραπάνω ισχύουν και για τις προβλέψεις πως ο νέος Υπουργός Οικονομικών, Γιάνης Βαρουφάκης (το Γιάνης το γράφει με ένα ν), λόγω των ακαδημαϊκών του προσόντων -Καθηγητής Οικονομικής Θεωρίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών- θα επιτύχει από τους Ευρωπαίους καλύτερους όρους για την αποπληρωμή του δημόσιου χρέους.

Μα και ο πρώην Υπουργός Οικονομικών, Γκίκας Χαρδούβελης, ήταν Καθηγητής στο Τμήμα Χρηματοοικονομικής και Τραπεζικής Διοικητικής του Πανεπιστημίου Πειραιώς. Μάλιστα είναι και Ερευνητικός Εταίρος στο Centre for Economic Policy Research του Λονδίνου.

Ώστε δεν ήταν λόγω της αναρμοδιότητας του πρώην Υπουργού Οικονομικών το ότι η προηγούμενη κυβέρνηση δεν κατόρθωσε να αποσπάσει καλύτερους όρους από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τους άλλους δανειστές για την αποπληρωμή του δανείου.

Δεν υπάρχει αμφιβολία πως ο Γιάνης Βαρουφάκης διαθέτει όλα τα ακαδημαϊκά εχέγγυα για την εκτέλεση των υπουργικών του καθηκόντων. Το 2012 κυκλοφόρησε το ογκώδες βιβλίο του «Παγκόσμιος Μινώταυρος – Οι πραγματικές αιτίες της Κρίσης», στο οποίο εκθέτει τις αδυναμίες και αντιφάσεις του νεοφιλελευθερισμού. Για το εν λόγω βιβλίο έγραψα από αυτήν την στήλη στις 26/9/13.

Ο τίτλος του βιβλίου είναι ιδιαίτερα επιτυχημένος, καθώς παραπέμπει στον μυθικό Μινώταυρο της Κρήτης, ο οποίος τρεφόταν από επτά νέους και επτά νέες της Αθήνας, που είχε υποχρεωθεί να στέλνει κάθε χρόνο στην Κρήτη μετά από την ήττα της σε πόλεμο με τις δυνάμεις του Μίνωα.

Τοποθετώντας το μύθο του Μινώταυρου στο σύγχρονο οικονομικό πλαίσιο, ο Γ. Βαρουφάκης κάνει τις ακόλουθες παρατηρήσεις στο βιβλίο του:

{… }«Για να βάλει τέλος σε αυτήν την εποχή, εγκαινιάζοντας τη μεταμινωική περίοδο, ο θαρραλέος Θησέας έπρεπε να σκοτώσει τον Μινώταυρο. Στον πιο περίπλοκο κόσμο μας δεν είναι ούτε αναγκαίες, αλλά και ούτε εφικτές, τέτοιες ηρωικές πράξεις.

Το ρόλο του κτήνους διαδραμάτιζε το διπλό έλλειμμα της Αμερικής και τα δώρα υποτέλειας έπαιρναν τη μορφή κεφαλαίων που εισέρρεαν καταρρακτωδώς στην Wall Street. Όσο για το τέλος του Παγκόσμιου Μινώταυρου, ήρθε απότομα, χωρίς να του καταφέρει κάποιος «ήρωας» το θανατηφόρο πλήγμα. Κατέρρευσε ξαφνικά από τα χιλιάδες πλήγματα που επέφερε η αυθόρμητη κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος.

{… }Ο θάνατος του δικού μας, σύγχρονου, Μινώταυρου, μπορεί να έβαλε οριστικό τέλος στη δεύτερη μεταπολεμική περίοδο του παγκόσμιου καπιταλισμού, η νέα εποχή όμως αρνείται πεισματικά να δείξει το πρόσωπό της».

Ευκαιρία τώρα ο Γιάνης Βαρουφάκης, από τη θέση του Υπουργού Οικονομικών, να αναδειχθεί σε σύγχρονο Θησέα, και να σώσει την Ελλάδα από τον Μινώταυρο της εποχής μας (Ευρωπαϊκή Ένωση και Διεθνές Νομισματικό Ταμείο), ο οποίος απειλεί να την καταβροχθίσει.

Φοβάμαι όμως πως μυθολογία και πραγματικότητα δεν συμβιβάζονται, όπως εξάλλου αναγνωρίζει και ο ίδιος ο Βαρουφάκης…

ΑΝΗΣΥΧΗΤΙΚΑ ΤΑ ΜΗΝΥΜΑΤΑ 

ΑΠΟ ΕΥΡΩΠΑΙΟΥΣ ΑΞΙΩΜΑΤΟΥΧΟΥΣ

Την περασμένη εβδομάδα δύο υψηλόβαθμα στελέχη της Ευρωπαϊκής Ένωσης επισκέφθηκαν την Ελλάδα για συνομιλίες με τον Πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα και τον Υπουργό Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη.

Πρόκειται για τον Μάρτιν Σουλτς, Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, και τον Πρόεδρο του Eurogroup (Υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης), Γερούν Ντάισελμπλουμ.

Ο Μάρτιν Σουλτς, μετά από τη συνάντησή του με τον Αλέξη Τσίπρα, έκανε τις ακόλουθες δηλώσεις:

«Δεν είμαι ο δάσκαλος του Αλέξη Τσίπρα, αλλά μετά από δύο ώρες είχα την αίσθηση ότι το κατάλαβε. Αν το δέχεται δεν το ξέρω, αλλά του είπα ξεκάθαρα «αν θέλεις αυτήν την πορεία σύγκρουσης και την ακολουθήσεις, πιστεύω ότι θα χάσεις. Γι’ αυτό είναι καλύτερα να ακολουθήσεις μια πορεία συμβιβασμού».

Σε άλλη του δήλωση από κανάλι της γερμανικής δημόσιας τηλεόρασης, ο κ. Σουλτς τόνισε ότι η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη να τηρήσει τις συμφωνίες, αν θέλει να συνεχίσουν τα προγράμματα βοήθειας. Μεταξύ άλλων ανέφερε και τα ακόλουθα:

«Κάποιες μεταρρυθμίσεις έγιναν – μείωση μισθών, απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων, περικοπές συντάξεων, ιδιωτικοποιήσεις – το πρόβλημα είναι ότι ο κ. Τσίπρας λέει ότι θέλει όλα αυτά να τα πάρει πίσω. Αν το κάνει, τότε σίγουρα θα υπάρξει βαθιά σύγκρουση».

Σε πιο πρόσφατη δήλωσή του ο Μάρτιν Σουλτς έκανε την ακόλουθη παρατήρηση:

«Εάν η ελληνική κυβέρνηση πράγματι δεν θέλει πλέον να συνεργαστεί με τους δανειστές πάνω στη βάση που ίσχυε ως τώρα, τότε το θεωρώ ανεύθυνο».

Σύμφωνα με τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης, η ατμόσφαιρα στη συνάντηση μεταξύ του Γερούν Ντάισελμπλουμ και του Γιάνη Βαρουφάκη ήταν τεταμένη. Στο ίδιο συμπέρασμα οδηγεί και η στάση των δύο σε φωτογραφία κατά τη διάρκεια της κοινής συνέντευξης που έδωσαν σε Έλληνες δημοσιογράφους.

Από την πλευρά του ο Γιάνης Βαρουφάκης, μετά από τη συνάντησή του με τον Γερούν Ντάισελμπλουμ δήλωσε πως η ελληνική Κυβέρνηση απορρίπτει την παράταση του τρέχοντος προγράμματος, καθώς και τις συνομιλίες με την Τρόικα, την οποία χαρακτήρισε ως «σαθρά δομημένη».

Από την πλευρά του ο Γερούν Ντάισελμπλουμ δήλωσε πως με μονομερείς ενέργειες δεν μπορεί να υπάρξει πρόοδος, και απέρριψε την προοπτική ευρωπαϊκής διάσκεψης για το ελληνικό χρέος.

Ατελέσφορες, από ό,τι προκύπτει από τα παραπάνω, υπήρξαν οι πρώτες επισκέψεις στην Αθήνα δύο υψηλόβαθμων στελεχών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

ΑΜΕΤΑΚΙΝΗΤΗ ΣΤΙΣ ΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ Η ΑΝΓΚΕΛΑ ΜΕΡΚΕΛ

Από την πλευρά της, η Καγκελάριος της Γερμανίας, Άνγκελα Μέρκελ, απέκλεισε το ενδεχόμενο μιας νέας διαγραφής μέρους του ελληνικού χρέους.

Σε συνέντευξη που παραχώρησε σε μια γερμανική εφημερίδα, η κ. Μέρκελ τόνισε πως ήδη υπήρξε μια εθελοντική παραίτηση των ιδιωτών πιστωτών, και οι τράπεζες παραιτήθηκαν από δισεκατομμύρια απαιτήσεών τους στην Ελλάδα, και δήλωσε κατηγορηματικά πως δεν βλέπει μια νέα διαγραφή μέρους του ελληνικού χρέους.

Παράλληλα η κ. Μέρκελ εξέφρασε την άποψη πως η Ευρώπη θα συνεχίσει να δείχνει την αλληλεγγύη της στην Ελλάδα, όπως και στις άλλες χώρες που πλήττονται ιδιαίτερα από την κρίση, εάν οι χώρες αυτές εφαρμόσουν τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις και λάβουν τα ενδεικνυόμενα μέτρα για την αύξηση των δημοσίων εσόδων.

Ενόψει των πρόσφατων αυτών εξελίξεων ενδιαφέρον παρουσιάζει το ακόλουθο κύριο άρθρο της αθηναϊκής εφημερίδας Καθημερινή (31/1/15):

«Η διαπραγμάτευση με τους εταίρους και δανειστές πρέπει να διαφυλάξει την πραγματική οικονομία που είχε μπει σε τροχιά ανάπτυξης και τη σταθερότητα του τραπεζικού συστήματος, χωρίς το οποίο δεν υπάρχει αγορά και οικονομία. Σήμερα έχουν «παγώσει» τα πάντα: οικονομία και επενδύσεις. Η παράταση της αβεβαιότητας και η υπερβολική δραματοποίηση της διαπραγμάτευσης θα έχουν καταστροφικά αποτελέσματα. Οι συνεχείς δηλώσεις και συνεντεύξεις, από όλες τις πλευρές, μειώνουν τις πιθανότητες ενός έντιμου συμβιβασμού και μιας στροφής της κυβέρνησης στον ρεαλισμό. Η διαπραγμάτευση δεν είναι ούτε σόου ούτε παιχνίδι».

Παράλληλα ενδιαφέρον παρουσιάζει η έκθεση του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ), η οποία παραδόθηκε στο Υπουργείο Οικονομικών πρόσφατα.

Στην έκθεσή του με τίτλο «Το Αναπτυξιακό Όραμα για την Ελλάδα του 2020» το ΚΕΠΕ τονίζει πως κλειδί για το μέλλον της ελληνικής οικονομίας θεωρείται η εξωστρέφεια, καθώς εξασφαλίζει τους πόρους που απαιτούνται για την κάλυψη των αναγκών σε εισαγόμενα προϊόντα, ενώ παράλληλα χρειάζεται η αναβάθμιση της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών προϊόντων στην διεθνή αγορά, με την ποιοτική και τεχνολογική αναβάθμιση της παραγωγής. 

Όταν σε όλα αυτά προσθέσουμε και τις ιδεολογικές έριδες που αναπόφευκτα θα προκύψουν σε μια Κυβέρνηση που απαρτίζεται από ένα κόμμα της αριστεράς (ΣΥΡΙΖΑ), και ένα κόμμα της άκρας δεξιάς (Ανεξάρτητοι Έλληνες), καταλήγουμε στο συμπέρασμα πως οι πολιτικές και διπλωματικές δεξιότητες του σαραντάχρονου Πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα θα δοκιμασθούν στο έπακρο, όταν λήξει ο μήνας του μέλιτος.

Και μια και ο λόγος για μήνα μέλιτος, ο Φεβρουάριος μπορεί να είναι ο μικρότερος σε αριθμό ημερών μήνας του χρόνου, όμως για τη νέα Κυβέρνηση της Ελλάδας, με όλες τις προεκλογικές δηλώσεις που πρέπει να διασαφηνισθούν, και να γίνουν αποδεκτές από τους Ευρωπαίους εταίρους της, θα φανεί αιώνας ολόκληρος…