Αρχές του χρόνου που διανύουμε δέχθηκα μια απρόσμενη επίσκεψη.
Τον συμπαθέστατο, χαμηλών τόνων, αξιόλογο ποιητή-λογοτέχνη και πρόεδρο του Συνδέσμου Ελλήνων Λογοτεχνών και Συγγραφέων Αυστραλίας, Θύμιο Χαραλαμπόπουλο. Ο λόγος της επίσκεψης κι αυτός απρόσμενος.
Στα χέρια του κρατούσε ένα βιβλίο. Αυτός που το έγραψε, μου είπε, είναι συμπατριώτης σου, αξίζει να το διαβάσεις κι αν μπορείς γράψε δυο λόγια.
Είναι αυτοβιογραφικό.
Ο συγγραφέας Ιωσήφ Πάπας (Παπαδόπουλος), άγνωστος για μένα εκείνη τη στιγμή, κατάγεται από τους Ψαράδες, παραλίμνιο χωριό των Πρεσπών Ν. Φλωρίνης.
Ο δε προπάππος του παπα-Γιώργης Παπαδόπουλος, Μακεδονομάχος, σφαγιάστηκε από τους Βούλγαρους κομιτατζήδες.
Το χωριό Ψαράδες το έχω επισκεφθεί, περί τα τέλη της δεκαετίας του 1980 μάλιστα, με επίσημη αποστολή.
Η ιστορία του Μακεδονομάχου παπα-Γιώργη πολύ γνωστή. Η προτομή του δεσπόζει σε περίοπτη θέση της περιοχής.
Ως αναγνώστης, οι μνήμες ζωντάνεψαν εφιαλτικές κι άφησαν μια πικρή γεύση. Έζησα την ίδια εποχή στον ίδιο τόπο.
Ο συγγραφέας, όπως γράφει, είχε την ατυχία να γεννηθεί το 1945, παραμονές του εμφυλίου πολέμου και ήταν αυτός και κυρίως το παιδομάζωμα που σημάδεψε τη ζωή του και ξεκλήρισε όλη του την οικογένεια.
Βρέφος μηνών χάνει τη μητέρα του και τριών μόλις χρονών, το 1948, το παιδομάζωμα πήρε παραμάσχαλα τον πατέρα και τα τρία μεγαλύτερα αδέλφια του.
Ο μικρός Ιωσήφ έμεινε καταμεσής στο δρόμο της ζωής.
Κάτω από το πέλμα της στυγνής πραγματικότητας στενάζει βαριά ένα βρέφος.
Κανείς δεν το γνωρίζει, κανείς δεν το αναγνωρίζει, δικοί και ξένοι.
Συντελείται ένα ανθρωπιστικό αδίκημα.
Και εδώ τίθεται αμείλικτο το ερώτημα.
Η συνείδηση των ανθρώπων της εποχής και του τόπου γιατί αρέσκεται στο φυσικό και ψυχικό εκμηδενισμό ενός βρέφους.
Τίνων αμαρτίες πληρώνει ο μικρός Ιωσήφ; Άγρια σιωπή επικρατεί.
Την ηχώ της ανθρώπινης αυτής οδύνης αντιλαμβάνονται και σπεύδουν να τείνουν χείρα βοηθείας άνθρωποι πάμφτωχοι, με περίσσια ανθρωπιά, όπου ο μικρός Ιωσήφ βρίσκει καταφύγιο.
Συχνά αναρωτιέται πού είναι ο πατέρας του να αναλάβει τις ευθύνες του.
Οι παιδικές του σκέψεις ταξιδεύουν με τα ψαροκάικα του χωριού του αλλά πάντα πνίγονται μέσα του.
Τη φροντίδα του αργότερα αναλαμβάνει το ίδιο το κράτος, ενώ η οικογένειά του αποκομμένη στην Πολωνία, ζει σ’ έναν άλλο ρυθμό.
Μετά το τέλος εκείνης της εμφύλιας πολεμικής υστερίας ο πατέρας και τα αδέλφια του μετανάστευσαν στην Αυστραλία.
Ένα αναπάντεχο γράμμα της αδελφής του βρίσκει τον έφηβο πια Ιωσήφ εργάτη στην Αθήνα. Τον προσκαλεί να πάει κοντά της.
Στα 19 του ο Ιωσήφ, το 1963, μετανάστευσε στην Αυστραλία.
Πλάθει ονειρικούς ιδανικούς κόσμους κοντά πλέον στον πατέρα και τ’ αδέλφια του. Η πραγματικότητα δεν αργεί να τον προσγειώσει.
Συχνά αναφέρει ότι η οικογένειά του παρέμεινε γι’ αυτόν μια ξένη.
Ο στείρος και παράταιρος πολιτικός διαξιφισμός, με τα όποια οικογενειακά προβλήματα, καλά κρατεί.
Η πάλη μεταξύ δικαίου και αδίκου αναπόφευκτη. Δεν διστάζει όμως να αναγνωρίζει τα υπέρ και τα κατά, για το ίδιο πρόσωπο, έτσι όπως ο ίδιος τα αντιλαμβάνεται.
Εντύπωση προκαλεί η λεπτομερής περιγραφική του ικανότητα καθώς και η ελεφάντεια μνήμη του.
Η περίπτωση του συγγραφέα Ιωσήφ Πάπα (Παπαδόπουλου), πέραν πάσης αμφιβολίας, δεν είναι παρά μία λεπτομέρεια, ένα πιόνι στη σκακιέρα που λέγεται κοινωνιολογική ιστορία πολιτικών ιδεολογιών, όποιων πολιτικών ιδεολογιών.
Ο συγγραφέας σίγουρα δεν είναι ο Δάντης που έγραψε την κόλασή του, είναι ο Δάντης που έζησε την κόλασή του και είθε η οργή που κρύβει μέσα του να καταλαγιάσει με την έκδοση της αυτοβιογραφίας του.
Να δικαιολογήσω εδώ το απόφθεγμα του αρθρογράφου του «Νέου Κόσμου» Θωμά Ηλιόπουλου, παιδί κι αυτός του παιδομαζώματος.
Η τιμή της φιλίας του, μου έχει επιτρέψει, οσάκις μου δίδεται η ευκαιρία, να επαναλαμβάνω φορτικά να καταθέσει τις δικές του εμπειρίες, χάριν και μόνον της ιστορικής αλήθειας.
Η απάντηση έρχεται πάντα η ίδια κάθετη και στερεότυπη:
«Αυτός ο πόλεμος δεν έπρεπε να είχε γίνει».
Κανένας πόλεμος δεν θα έπρεπε να είχε γίνει.
