Η αξιέπαινη πρωτοβουλία του μουσείου Μπενάκη να ταξιδέψει στην Αυστραλία, όπου υπέγραψε συμφωνία δεκαετούς διάρκειας με το Ελληνικό Μουσείο Μελβούρνης για ύπαρξη μόνιμης και περιοδεύουσας έκθεσης εκεί με σκοπό την ανάπτυξη πολιτιστικών δεσμών με την ελληνική Διασπορά και την προβολή του ελληνικού πολιτισμού στο εξωτερικό, είναι παράδειγμα πολιτιστικής διπλωματίας που πρέπει να βρει συνεχιστές στο μέλλον, τόνισε ο εμπειρογνώμων επί των πολιτιστικών θεμάτων, πρεσβευτής του Υπουργείου Εξωτερικών, Δημήτρης Τζανάκης, μιλώντας στην εκδήλωση που διοργάνωσε πριν από μερικές ημέρες με μεγάλη επιτυχία το “Heritage & Museums” (Παγκόσμια Πολιτιστική Κληρονομιά και Μουσεία) στα γραφεία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Αθήνα.
Ο εκπρόσωπος του ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών ανέφερε ότι τα μουσεία ως οχήματα πολιτιστικής διπλωματίας προάγουν τον διαπολιτισμικό διάλογο και δημιουργούν ένα πλαίσιο συνεργιών με πλήθος πεδίων όπως: εκπαίδευση, ανάπτυξη, οικονομία και πολιτισμό. Σε παγκόσμιο επίπεδο, καταγράφεται η δραστηριοποίηση μεγάλων μουσείων του εξωτερικού με ίδρυση παραρτημάτων σε άλλες χώρες, όπως ενδεικτικά στο Bilbao, στη Βενετία, στο Βερολίνο, το παράρτημα του Λούβρου σε Αμπού Ντάμπι κ.ά.
Από ελληνικής πλευράς, χρήζει αναφοράς το Μουσείο Ασιατικής Τέχνης στην Κέρκυρα, το οποίο αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα συνεργασίας με χώρες της Ασίας, κυρίως με την Κίνα, με πλέον πρόσφατη τη φιλοξενία έκθεσης κινέζικης πορσελάνης των μεγαλύτερων εν ζωή Κινέζων καλλιτεχνών που για πρώτη φορά εκθέτουν ομαδικά στο εξωτερικό, καθώς και το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης, το οποίο θεωρείται από τα κορυφαία παγκοσμίως, υπογράμμισε ο κ. Τζανάκης. Πρόσφατα περιοδεύουσα έκθεση με εκθέματα κυρίως από την Αρχαία Ολυμπία διοργανώθηκε στο Βερολίνο και την Ντόχα, αναδεικνύοντας τις αξίες του Ολυμπισμού και της Αρχαίας Ελλάδας. Η ημερίδα του Heritage & Museums είναι άκρως ενδιαφέρουσα, με στόχο την αποτύπωση και αποτίμηση του ρόλου των σύγχρονων μουσείων ως διαύλων διμερών ή και πολυμερών σχέσεων μεταξύ κρατών, εστιάζοντας στις περιπτώσεις των ευρωπαϊκών μουσείων με τον ευαίσθητο ευρύτερο χώρο της Μέσης Ανατολής, χώρο με τον οποίο η Ελλάδα διατηρεί άρρηκτες ιστορικές παραδοσιακές σχέσεις, τόνισε ο κ. Τζανάκης.
Αξίζει να σημειωθεί, ότι μεγάλη απήχηση είχε η πρόσφατη εκδήλωση του “Heritage & Museums” στο γραφείο του Ευρωκοινοβουλίου στην Αθήνα, όπου η διάλεξη του μουσειολόγου και διευθυντή του Grand Egyptian Museum του Καΐρου, Έλληνα της Διασποράς, Χαράλαμπο Χάιτα, με θέμα τα μουσεία ως κέντρα πολιτιστικής διπλωματίας ανάμεσα στην Ανατολή και τη Δύση, μετατράπηκε σε ουσιαστικό διάλογο των επισήμων προσκεκλημένων με τους εκπροσώπους του υπουργείου Εξωτερικών, του Δήμου Αθηναίων, του ICOM και του κοινού.
Ο κεντρικός ομιλητής, Χαράλαμπος Χάιτας, Έλληνας της Αιγύπτου, αναφέρθηκε στην 20ετή συνεργασία του με μουσεία στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ειδικά σε χώρες της Μέσης Ανατολής, ενώ παρουσίασε διαφορετικά στοιχεία της μουσειακής πρακτικής και τις εφαρμογές της Πολιτιστικής Διπλωματίας, επικεντρώνοντας στα υπό κατασκευή μουσεία της Μέσης Ανατολής και τη σχέση τους με την Ευρώπη. Έκανε μια συνοπτική παρουσίαση δύο παραδειγμάτων όπως του Grand Egyptian Museum στο Κάιρο και το Saadiyat Cultural District στο Άμπου Ντάμπι. Τα υπό κατασκευή νέα μουσεία, τόνισε, χρησιμοποιούνται ως κέντρα για πολυμερείς εξωτερικές σχέσεις μεταξύ των κρατών ξεπερνώντας αρκετά τα όρια του πολιτιστικού πεδίου, ενώ τα μουσεία χρησιμοποιούν ως πεδίο συνεργασίας την κινητικότητα έργων τέχνης των συλλογών τους και την ανταλλαγή ειδικών ως ένα μικρό στοιχείο των διεθνών πολιτιστικών σχέσεων μεταξύ των κρατών.
Η πολιτιστική διπλωματία στηρίζεται και στα ευαισθητοποιημένα άτομα της κοινωνίας των πολιτών, όπως είναι οι “Φίλοι των Μουσείων” και οι εθελοντές, που είναι η γέφυρα μεταξύ των μουσείων και του ευρύτερου κοινωνικού συνόλου, προωθώντας το πολιτιστικό γίγνεσθαι κάθε χώρας μέσα από δραστηριότητες – θέατρο, μουσική, εικαστικές τέχνες, λογοτεχνία, νέες τεχνολογίες.
Όλα αυτά είναι τα εργαλεία για την ανάπτυξη της πολιτιστικής διπλωματίας κάθε χώρας, τόνισε στην ομιλία της η πρόεδρος του ‘Heritage & Museums” (Παγκόσμια Πολιτιστική Κληρονομιά και Μουσεία), αντιπρόεδρος του European Museum Forum του Συμβουλίου της Ευρώπης και πρόεδρος της Επιτροπής Ανάπτυξης της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Φίλων των Μουσείων WFFM, Λίλα ντε Τσάβες-Χρονοπούλου. Υπογράμμισε ότι η Ελλάδα και τα αντίστοιχα υπουργεία Εξωτερικών, Παιδείας και Πολιτισμού, αλλά και η Τοπική Αυτοδιοίκηση μπορεί να παίξουν καθοριστικό και αποφασιστικό ρόλο στο νευραλγικό τομέα της πολιτιστικής διπλωματίας, σε χώρες της Ευρώπης και σε παγκόσμιο επίπεδο.
Στο Λουξεμβούργο στις 27 Φεβρουαρίου ξεκίνησε το ετήσιο Διοικητικό Συμβούλιο του European Museum Forum του Συμβουλίου της Ευρώπης, του οποίου είμαι αντιπρόεδρος για δεύτερη θητεία, με κύριο θέμα την πολιτιστική διαχείριση μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών και τη διοργάνωση του ετήσιου διαγωνισμού του καλύτερου μουσείου της Ευρώπης για το 2015. Η τελετή της ετήσιας απονομής βράβευσης θα γίνει στη Γλασκόβη τον Μάιο του 2015, που το παρομοιάζω με τα Όσκαρ των Μουσείων, και με μια ελληνική συμμετοχή – το Βυζαντινό και Χριστιανικό μουσείο Αθηνών, συμπλήρωσε η κ. Λίλα ντε Τσάβες.
Όσον αφορά τις επόμενες εκδηλώσεις, ανέφερε, ότι το “Heritage & Museums” έχει αναπτύξει και φέτος πλούσια δραστηριότητα, όπως το διαγωνισμό “Ζωγραφίζοντας την Ευρώπη” τον Απρίλιο, σε συνεργασία με το υπουργείο Παιδείας, το Δήμο Αθηναίων και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, σε στάδιο προετοιμασίας είναι και το Ευρωπαϊκό Φεστιβάλ Παραστατικών Τεχνών σε μουσεία της Ελλάδας και της Ευρώπης, όπου θα γίνονται θεατρικές παραστάσεις, συναυλίες, διαλέξεις και εκπαιδευτικά προγράμματα σε μια αμφίδρομη επικοινωνία με τους φορείς και τους πολίτες της Ευρώπης και ένα πρόγραμμα που θα ενισχύσει τη σχέση μας με τους απόδημους Έλληνες, όπως ήδη έχει γίνει στο Stanford University of California, όπου παρουσίασα σε Έλληνες και ξένους πανεπιστημιακούς την εξέλιξη του ελληνικού κοσμήματος και των ελληνικών ενδυμασιών από την αρχαιότητα έως σήμερα. Όλα αυτά είναι παραδείγματα προς μίμηση της πολιτιστικής διπλωματίας με την ενεργή συμμετοχή της Πολιτείας και της κοινωνίας των πολιτών, τόνισε η κ. Λίλα ντε Τσάβες-Χρονοπούλου.
Στην εκδήλωση στην κατάμεστη αίθουσα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Αθήνα, μίλησαν, επίσης, ο πρέσβης της Αιγύπτου, Ahmed Fouad El-Bidewy, ο πρόεδρος Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων, κ. Χρήστος Τεντόμας, η πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Αθηναίων, Νέλλυ Παπαχελά, ο διπλωμάτης, Κωνσταντίνος Πασσάλης, με έντονη πολιτιστική δράση στην ελληνική πρεσβεία στη Τεχεράνη, ενώ παρεμβάσεις έκαναν αρκετοί μουσειολόγοι, εκπαιδευτικοί, άνθρωποι των Γραμμάτων και των Τεχνών και φοιτητές.
Αξίζει να σημειωθεί, ότι η Λίλα ντε Τσάβες-Χρονοπούλου ασχολείται με τα μουσεία και την πολιτιστική κληρονομιά χωρίς καμία κρατική ή ιδιωτική οικονομική υποστήριξη τα τελευταία 30 χρόνια. Οι διαπολιτιστικές της δραστηριότητες έχουν εκτιμηθεί τόσο στις ΗΠΑ, όπου της έχει αποδοθεί από το Αμερικανικό Κογκρέσο το 2003 το ανώτατο παράσημο πολιτισμικής και κοινωνικής προσφοράς, όσο και στην Ευρώπη, όπου έχει λάβει το παράσημο της Λεγεώνας της Τιμής από τη Γαλλική Δημοκρατία το 2009, καθώς και από τον πρόεδρο της Ιταλικής Δημοκρατίας. Την αποκαλούν η “καλή νεράιδα” των μουσείων και πρέσβειρα του ελληνικού πολιτισμού στο εξωτερικό. Έχει κάνει σκοπό της ζωής της τα τελευταία 30 χρόνια να ζωντανέψει τα ελληνικά μουσεία και καταβάλλει κάθε προσπάθεια προκειμένου να τα αναδείξει σε φιλόξενες κοιτίδες πολιτισμού με ανοικτές πόρτες στο πλατύ κοινό. Οι πολύπλευρες δράσεις της ενισχύουν τον διαπολιτισμικό διάλογο μεταξύ των λαών, προβάλλοντας τον ελληνικό πολιτισμό, αρχαίο και σύγχρονο στο εξωτερικό, καθώς και τους πολιτισμούς ξένων χωρών στην Ελλάδα σε μια αμφίδρομη συνεργασία.
