Όταν ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας, κ. Αλέξης Τσίπρας, έκανε γνωστή την πρόθεσή του να επισκεφθεί τη Ρωσία για συνομιλίες με τους πολιτικούς ηγέτες της, αρνητικά ήταν τα σχόλια των ξένων μέσων ενημέρωσης και παραγόντων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Για παράδειγμα, ο Μάρτιν Σουλτς, Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, σε συνέντευξή του σε γερμανική εφημερίδα παρατήρησε πως θα ήταν απαράδεκτο αν ο Έλληνας Πρωθυπουργός, υπολογίζοντας σε αντάλλαγμα με ρωσική βοήθεια, θα έθετε σε κίνδυνο την κοινή θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε ό,τι αφορά τη Ρωσία, ιδιαίτερα μετά από τις κυρώσεις που η ΕΕ επέβαλε στη Ρωσία για τα γεγονότα που διαδραματίσθηκαν στην Ουκρανία το 2014.
Ιδιαίτερα επικριτικά για την επίσκεψη του κ. Τσίπρα στη Ρωσία ήταν τα σχόλια του ευρωπαϊκού και αμερικανικού τύπου, όπως διαπιστώνουμε από τα ακόλουθα δύο αποσπάσματα.
«Η επίσκεψη του Αλέξη Τσίπρα στη Μόσχα, μία μόλις ημέρα πριν την επικείμενη καταβολή της δόσης των 450 εκατ. ευρώ στο ΔΝΤ, ενίσχυσε τις εικασίες ότι η Μόσχα θα μπορούσε να παρέχει πακέτο βοήθειας προς την Ελλάδα, με αντάλλαγμα το μπλοκάρισμα των περαιτέρω κυρώσεων στη Ρωσία για το ουκρανικό ζήτημα». «Financial Times», Λονδίνο.
«Αν και ο κ. Τσίπρας δεν χρησιμοποίησε την επίσκεψη για να ζητήσει οικονομική βοήθεια από τη Μόσχα, η δημόσια κριτική του κατά των δυτικών κυρώσεων εναντίον της Ρωσίας, ως δρόμος που δεν οδηγεί πουθενά, ενίσχυσε τις ανησυχίες ότι η επίσκεψη αποτελεί ένδειξη για την εμφάνιση ρωγμών στην ευρωπαϊκή ενότητα σχετικά με την πολιτική του Κρεμλίνου στην ουκρανική κρίση», «New York Times».
Από την πλευρά του, το γερμανικό περιοδικό «Spiegel» σχολίασε ως ακολούθως την επίσκεψη του Έλληνα Πρωθυπουργού στη Ρωσία:
«Η Ρωσία προσπαθεί να προσελκύσει την Ελλάδα με την προοπτική επενδύσεων, αλλά και πιθανά έσοδα εκατομμυρίων από τη μεταφορά φυσικού αερίου. Παρατηρητές εκτιμούν ότι τρέφοντας καλές σχέσεις με την Αθήνα, η ρωσική κυβέρνηση προσπαθεί να αμβλύνει τη σκληρή πολιτική της ΕΕ έναντι της Ρωσίας. Ο Έλληνας πρωθυπουργός θεωρείται επικριτής των ευρωπαϊκών κυρώσεων που επιβλήθηκαν στη Ρωσία με αφορμή την ουκρανική κρίση».
Στα επικριτικά σχόλια των διεθνών μέσων ενημέρωσης ο κ. Αλέξης Τσίπρας απάντησε δηλώνοντας πως η Ελλάδα σέβεται τις δεσμεύσεις της σε όλους τους διεθνείς οργανισμούς, αλλά διατηρεί το αδιαμφισβήτητο δικαίωμα να ασκεί πολυδιάστατη πολιτική, αξιοποιώντας τον γεωπολιτικό της ρόλο και επιδιώκοντας αμοιβαίες επωφελείς συνεργασίες.
Ως εκ τούτου, ως φυσιολογικές κινήσεις βλέπει ο κ. Τσίπρας την εμβάθυνση των σχέσεων συνεργασίας με μία μεγάλη χώρα, όπως η Ρωσία. Χαρακτηριστικά δήλωσε πως «Η Ελλάδα δεν είναι αποικία χρέους. Είναι χώρα με χρηματοπιστωτικά προβλήματα, αλλά διατηρεί το δικαίωμα να ασκεί πολιτική».
ΜΕΓΑΛΟ ΤΟ ΕΛΛΕΙΜΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΟ ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΜΕ ΤΗ ΡΩΣΙΑ
Κατά την άποψή μου, ένας επιπρόσθετος λόγος για την επίσκεψη του Έλληνα Πρωθυπουργού στη Ρωσία είναι η αναγκαιότητα εξεύρεσης τρόπων για τη μείωση του μεγάλου ελλείμματος εις βάρος της Ελλάδας στις εμπορικές της συναλλαγές με τη Ρωσία. Ο ακόλουθος Πίνακας δίνει τις τεράστιες διαστάσεις του προβλήματος.
ΠΙΝΑΚΑΣ
Εξαγωγές, εισαγωγές, και εμπορικό ισοζύγιο της Ελλάδας για το 2014
Χώρες Ελληνικές Ελληνικές Εμπορικό
εξαγωγές εισαγωγές ισοζύγιο
(εκατ. ευρώ) (εκατ. ευρώ) (εκατ. ευρώ)
Ρωσία 360 4.842 -4.482
Γερμανία 1.761 4.643 -2.882
Κίνα 279 2.492 -2.213
Γαλλία 641 2.112 -1.471
Ιταλία 2.470 3.510 -1.040
Ισπανία 669 1.568 -899
Βρετανία 966 1.196 -230
ΗΠΑ 821 500 +321
Ο όρος «εμπορικό ισοζύγιο» σημαίνει το εμπόριο μιας χώρας – εξαγωγές και εισαγωγές προϊόντων – με άλλες χώρες κατά τη διάρκεια ενός έτους, από το οποίο προκύπτει αν η συγκεκριμένη χώρα -στην περίπτωση αυτή η Ελλάδα- έχει εμπορικό πλεόνασμα ή έλλειμμα. Με άλλα λόγια, όταν η Ελλάδα εξάγει μεγαλύτερης αξίας προϊόντα σε κάποια άλλη χώρα από ότι εισάγει, αυτό είναι θετικό, αφού έχει πλεόνασμα, ενώ όταν η αξία των εισαγωγών είναι μεγαλύτερη από την αξία των εξαγωγών είναι αρνητικό για τη χώρα, γιατί πληρώνει περισσότερα από ότι εισπράττει.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο παραπάνω Πίνακας καθότι, στις εμπορικές συναλλαγές της Ελλάδας κατά τη διάρκεια του 2014 με τις παραπάνω 8 χώρες, βλέπουμε πως με τις 7 χώρες το εμπορικό ισοζύγιο ήταν αρνητικό για την Ελλάδα, και μόνο με μία ήταν θετικό: με τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι κατά τη διάρκεια του 2014 η Ρωσία ήταν ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Ελλάδας, ενώ το έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο της Ελλάδας με τη Ρωσία ήταν κατά πολύ το υψηλότερο από το αντίστοιχο με τις άλλες χώρες. Εκεί, λοιπόν, θα πρέπει να στρέψει την προσοχή της η Ελλάδα, αν θέλει να βελτιώσει τις εξαγωγές της και να μειώσει τις εισαγωγές ξένων προϊόντων. Το έλλειμμα με τη Ρωσία πλησιάζει τα τεσσεράμισι δισεκατομμύρια ευρώ. Αντιστρόφως, οι εξαγωγές ελληνικών προϊόντων στη Ρωσία ήταν οι δεύτερες χαμηλότερες, μετά από τις εξαγωγές στην Κίνα.
Σε δήλωσή του που ακολουθεί, ο Πρόεδρος της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, θέλησε να υπογραμμίσει την κατανόηση που δείχνει στην στάση που τηρεί η Αθήνα, ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης που είναι, αναφορικά με θέμα των κυρώσεων που η ΕΕ επέβαλε στη Ρωσία για το ουκρανικό ζήτημα: «Καταλαβαίνουμε ότι η Ελλάδα αναγκάστηκε να υπερψηφίσει τις κυρώσεις ενάντια στη Ρωσία. Εθίγη και η Ελλάδα, αλλά δεν φταίμε εμείς. Το 90% των εξαγωγών της Ελλάδας στη Ρωσία είναι αγροτικά προϊόντα, αλλά δεν μπορούμε να κάνουμε αλλιώς, γιατί δεν μπορούν να υπάρχουν εξαιρέσεις για μια χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Με άλλα λόγια, ο κ. Πούτιν ήθελε να πει πως δεν μπορεί να δεχθεί ελληνικά αγροτικά προϊόντα, αφού έχει απαγορεύσει την εισαγωγή αυτών των προϊόντων από κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
ΕΠΙΒΕΒΛΗΜΕΝΗ, ΕΚ ΤΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ, Η ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΤΟΥ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ
Κατά την άποψή μου, η απόφαση του κ. Τσίπρα να επισκεφθεί τη Ρωσία σε αυτήν την ιστορική συγκυρία, είχε δύο κύριους στόχους. Πρώτον, να τονίσει στους Ευρωπαίους πως η Ελλάδα, ως κυρίαρχο κράτος, έχει κάθε δικαίωμα να συνδιαλέγεται με άλλες χώρες, με την προϋπόθεση ότι δεν θα έρχεται σε αντίθεση με συγκεκριμένες αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της οποίας είναι μέλος.
Από την άλλη, με δεδομένη την οικονομική κρίση που διέρχεται η Ελλάδα, είναι αδιαμφισβήτητο δικαίωμα, αν όχι και καθήκον, της ελληνικής Κυβέρνησης να διερευνά προοπτικές για βελτίωση στο εμπορικό ισοζύγιο της Ελλάδας από τις εμπορικές της συναλλαγές με άλλες χώρες.
Μετά από τις δηλώσεις του Προέδρου της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, και του κ. Αλέξη Τσίπρα, για τα θέματα που συζητήθηκαν, και για τις αποφάσεις που λήφθηκαν, οι Ευρωπαίοι ανακάλεσαν τις απειλές τους, και αναγνώρισαν, αν και συγκαλυμμένα, το δικαίωμα της Ελλάδας να συνδιαλέγεται με άλλες χώρες, με τον όρο ότι δεν παρεκτρέπεται από τις συλλογικές δεσμεύσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Πράγματι, οι διαπραγματεύσεις κινήθηκαν στο πλαίσιο των υφιστάμενων ευρωπαϊκών πλαισίων, και οι ανακοινώσεις διατυπώθηκαν με τρόπο που δεν θα προκαλούσαν αντιδράσεις από τα ευρωπαϊκά κέντρα αποφάσεων.
Για να καταστούν δυνατές οι εξαγωγές γεωργικών προϊόντων στη Ρωσία, την στιγμή που η Ρωσία έχει απαγορεύσει τις εισαγωγές γεωργικών προϊόντων από τα κράτη-μέλη της ΕΕ, ο Αλέξης Τσίπρας και ο Βλαντιμίρ Πούτιν συμφώνησαν να διερευνήσουν τη δυνατότητα ίδρυσης κοινών ελληνο-ρωσικών εταιρειών στη ρωσική επικράτεια, προκειμένου Έλληνες εξαγωγείς αγροτικών προϊόντων να μπορούν να μεταφέρουν προϊόντα τους στη Ρωσία, αφού θα τα διακινούν ρωσικές εταιρείες, στις οποίες θα συμμετέχουν και Έλληνες παραγωγοί.
Ένας άλλος τρόπος με τον οποίο ο Β. Πούτιν δήλωσε πως η Ρωσία μπορεί να βοηθήσει την Ελλάδα οικονομικά, χωρίς να προκαλεί την αντίδραση των Ευρωπαίων, είναι η Ελλάδα να γίνει ένα από τα βασικά κέντρα διανομής φυσικού αερίου από τη Ρωσία για μεταφορά με αγωγούς σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη. Μάλιστα ο κ. Πούτιν δήλωσε ότι διερευνάται η δυνατότητα άμεσης προκαταβολής μελλοντικών κερδών στην Ελλάδα, τα οποία η Ελλάδα θα αρχίσει να ξεπληρώνει από το 2019, όταν αρχίσει η έναρξη λειτουργίας του αγωγού. Ο κ. Πούτιν αναφέρθηκε και στη δυνατότητα συμμετοχής της Ρωσίας σε επενδύσεις στην Ελλάδα, που θα συμβάλουν στην ανάκαμψη της οικονομίας.
Από τα παραπάνω προκύπτει πως η πρόσφατη επίσκεψη του Έλληνα Πρωθυπουργού στη Ρωσία δεν στόχευε στην εξασφάλιση άμεσης οικονομικής βοήθειας. Μεσοπρόθεσμα όμως έχει δημιουργήσει τις προοπτικές για συμβολή της Ρωσίας στην ανακίνηση της ελληνικής οικονομίας με τρόπους που δεν καταστρατηγούν τις διατάξεις και αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
