Υπήρξε πάντα μετριοπαθής; Είναι το ερώτημα που κάνω στον εαυτό μου, όταν η πρώην πρωθυπουργός της Βικτώριας, η πρώτη και μοναδική γυναίκα σ’ αυτό το αξίωμα, μέχρι τώρα, συναντιέται μαζί μου για μια εφ’ όλης της ύλης συζήτηση, όπως προκύπτει. Το λέω αυτό, γιατί το κύριο θέμα -για το οποίο κλείστηκε η συνέντευξη- ήταν η “Λίστα της Έμιλυ” (το πιο κοντινό στην καρδιά της και διάχυτο απλόχερα στο είναι της).
Η ισότητα των δύο φύλων, οι ίσες ευκαιρίες και, ειδικά, η χειραφέτηση της γυναίκας σε τρόπο που να διεκδικεί -και να παίρνει- υψηλόβαθμες θέσεις, ανοίγοντας τις πόρτες του Κοινοβουλίου, των διευθυντών επιχειρήσεων και των δικαστηρίων.
Μιλά για ‘κάρβουνα στη φωτιά’, όταν στην πραγματικότητα, με την ώθηση των συναδέλφων της τον Αύγουστο του 1990, μετά την παραίτηση του πρέμιερ της Βικτώριας, John Cain, η πρώτη κυρία της Πολιτείας έκανε την είσοδό της σ’ ένα χάος. Η μετριοπάθειά της εντυπωσιάζει.
Η ανεργία σε σταθερή αναρρίχηση, είχε αγγίξει το 6.4%, το πολιτειακό χρέος είχε φτάσει τα $25 δις, τα επιτόκια το 15%, ενώ οι οικονομικές και βιομηχανικές στρατηγικές της ομοσπονδιακής κυβέρνησης χτυπούσαν αλύπητα και την οικονομία της Βικτώριας. Επιπλέον, η κατάρρευση της Πυραμίδας είχε πάρα πολλά θύματα, ενώ το ίδιο το κόμμα σειόταν, καθ’ όλο το διάστημα της διακυβέρνησής της, από αποσταθεροποιητικούς παράγοντες.
ΔΕΝ ΗΤΑΝ Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ
“Δεν ήταν η αποκάλυψη” απαντά λακωνικά, στην ερώτηση “ποια ήταν η αντίδρασή της όταν βρέθηκε να κυβερνά ένα καράβι που βρισκόταν μέσα σε άγρια τρικυμία”.
“Γνώριζα τα προβλήματα και ήμουν αποφασισμένη να πολεμήσω μ’ όλες μου τις δυνάμεις, να κάνω ό,τι καλύτερο μπορούσα. Να υπηρετήσω την κοινωνία, όσο το δυνατόν καλύτερα γινόταν. Σίγουρα δεν φοβήθηκα. Πιστεύω ότι αυτή ακριβώς ήταν και η πρόκληση. Μετά, ας μη μας διαφεύγει, ότι το γεγονός ότι, σε μια δύσκολη, από όλες τις πλευρές, κατάσταση, επέδειξα δύναμη και ψυχραιμία, έστειλα ένα δυνατό μήνυμα και στα δύο φύλα, ιδιαίτερα εκείνο των γυναικών.
Το ότι ήμουν η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός της Βικτώριας, δεν ήταν μόνο μια μεγάλη ευκαιρία, αλλά και μια καίρια στιγμή, να πω στις νέες γυναίκες της Πολιτείας μας, ανεξάρτητα πολιτικών πεποιθήσεων, “μπορείς κι εσύ να το επιτύχεις”. Σε τελευταία ανάλυση, αυτός δεν είναι και ένας βασικός λόγος που μπαίνουμε στην πολιτική; Να εμπνεύσουμε. Να πούμε μπορείς κι εσύ να υπηρετήσεις τους συνανθρώπους σου. Μπορείς να το κάνεις χωρίς φόβο και αυτό προσπάθησα να κάνω”.
Μιλάμε, δύο χρόνια μετά τη συντριπτική ήττα του κόμματός της στις εκλογές, και την επακόλουθη αποχώρησή της από την επίσημη πολιτική σκηνή.
Άψογη στο γκρι ταγιέρ της και τα ομοιόχρωμα αξεσουάρ, δεν έχει καμμιά σχέση, σκέφτομαι, με την εικόνα που τα μίντια τροφοδοτούσαν καθ’ όλη τη διάρκεια της ηγεσίας της, τα καθημερινά ταμπλόιντ – τα έξτρα κιλά που γενναιόδωρα της χάριζαν και το φόρεμα με τις βούλες.
Η κυρία που είδε, επί των ημερών της, να γκρεμίζεται η Πυραμίδα, αλλά θα μείνει -μεταξύ όλων των άλλων- στην ιστορία και για το ρόλο της στη γέννηση και ανοικοδόμηση του καζίνου και των μηχανών πόκερ, στη Βικτώρια, προσπάθησε και επέτυχε σ’ ένα μεγάλο βαθμό, να κυβερνήσει το καράβι με σταθερό χέρι.
Ήδη, μετά από ένα χρόνο διακυβέρνησής της, οι σφυγμομετρήσεις έδειχναν ότι η προτίμησή των ψηφοφόρων στο πρόσωπό της, ήταν ένα σταθερό 44%.
Λίγες μέρες πριν τη συνάντησή μας, το 1994, η Αποθεματική Τράπεζα Αυστραλίας είχε παραδεχτεί ότι η Βικτώρια είχε αρχίσει να εξέρχεται από την οικονομική κρίση το 1991, όταν ακόμη η Kirner ήταν στην πολιτειακή πρωθυπουργία.
Ωστόσο, θαύματα δεν μπορούσε να περιμένει κανείς, θα πει τη συγκεκριμένη στιγμή η ίδια. Η παράταξη στις εκλογές του Οκτώβρη 1992, υπέστη τη γνωστή πανωλεθρία, με τους Εργατικούς να συγκεντρώνουν το πενιχρό 38.7% της πρώτης ψήφου και να χάνουν 19 έδρες.
‘Πολύ χειρότερα, χωρίς την Joan Kirner στο τιμόνι’, διακήρυξαν τα μίντια, με μια αντικειμενική και καθαρή εκτίμηση του αποτελέσματος.
“ΑΝΕΝΤΙΜΗ ΩΘΗΣΗ”
Έπρεπε να φύγει η Joan από τη ζωή, μόλις προχθές, για να μπορέσει ο πρώην σκληρός πολιτικός της αντίπαλος, Jeff Kennett, να πει τα πράγματα με το όνομά τους.
“Στη θέση που καλέστηκε να υπηρετήσει δεν είχε καμιά ελπίδα, για τον απλό λόγο ότι κληρονόμησε ένα κόμμα και μία κυβέρνηση που και τα δύο ήταν σε περίοδο κρίσης και πολιτικής αποσύνθεσης.
Στην πραγματικότητα, ποτέ δεν συγχώρησα τους άντρες συναδέλφους της, για το ότι την προώθησαν στην αρχηγία του κόμματος και την πρωθυπουργία, τη δεδομένη στιγμή. Ήταν ένα χάος για το οποίο ήταν υπεύθυνοι οι ίδιοι. Το κρατικό χρέος βρισκόταν σε δυσθεώρητα ύψη,
Η State Bank είχε καταποντιστεί, η Πυραμίδα κατακρεμνιστεί, ενώ τα συνδικάτα κρατούσαν ομήρους κόμμα και κυβέρνηση. Το χειρότερο, όμως, όλων ήταν ότι η παράταξη είχε χάσει εντελώς την εμπιστοσύνη του κοινού.
Η Joan, κατά την άποψή μου, έγινε αντικείμενο εκμετάλλευσης από το ίδιο το κόμμα της. Δεν είχε ούτε την ελάχιστη ελπίδα έτσι όπως ήταν τα πράγματα. Το γνώριζαν αυτό πολύ καλά οι συνεργάτες της.
Παρ’ όλα αυτά, συνέχισε να εκτελεί τα καθήκοντά της με ζωντάνια και αξιοπρέπεια. Το κυριότερο -και μετά την αποχώρησή της από την πολιτική σκηνή-, εξακολούθησε να εργάζεται με πάθος για εκείνα στα οποία πίστευε: την οικογένεια, την παιδεία και την προώθηση των γυναικών, μέσα από οργανισμούς όπως το Emily’s List. Ποτέ δεν την πτόησαν οι αντιξοότητες” καταλήγει ο πάλαι ποτέ πολιτικός της αντίπαλος, με τον οποίο η Joan συνεργάστηκε τα τελευταία χρόνια σε διάφορους κοινωφελείς οργανισμούς, όπως το Beyond Blue και το Royal District Nurses, όπου και οι δύο ήταν πάτρονες.
Η ΑΛΛΑΓΗ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΗ
“Η αλλαγή είναι δυνατή και θα πρέπει να γίνει μεθοδικά” είχε πει στη συνάντησή μας, μετά την ίδρυση, με δική της πρωτοβουλία, της “Λίστας της Έμιλυ”.
“Οι γυναίκες έχουν όλα τα απαιτούμενα προσόντα για υψηλόβαθμες θέσεις τις οποίες όμως θα πρέπει να διεκδικήσουν οι ίδιες με πρωταρχικό εργαλείο τη σωστή κατάρτιση, την παιδεία στην οποία θα πρέπει να έχουν όλα τα κοινωνικά στρώματα την ίδια πρόσβαση.
Από την σωστή κατάρτιση και αυτοπεποίθηση, ξεκινά η κατάκτηση υψηλών στόχων. Δεν πιστεύω ότι υπάρχουν εκεί έξω αόρατοι ή ορατοί εχθροί που εμποδίζουν την καταξίωση των ικανών γυναικών”, είχε πει, προσπαθώντας, εισέπραξα τότε, να διαπιστώσει αν συμφωνώ με τις απόψεις της.
Και οι άντρες τι ρόλο παίζουν εδώ; είναι ένα ερώτημα που φαίνεται να την ξαφνιάζει.
“Γνωρίζω άντρες που είναι υπέρ του γυναικείου κινήματος για την ισότητα των δύο φύλων. Όσοι εμπνέονται από αίσθημα κοινωνικής δικαιοσύνης, έχουν μια άλφα καλλιέργεια, βλέπουν τη λογική του θέματος. Οι άντρες γενικά δεν νομίζω ότι έχουν πρόβλημα με τη διεκδίκηση των γυναικών για υψηλόβαθμες θέσεις. Τα προβλήματα όμως στο δρόμο των γυναικών μπαίνουν από αυτό το ίδιο το σύστημα. Ένα σύστημα το οποίο θα πρέπει να κάνει δυνατή την εξισορρόπηση μεταξύ οικογένειας και καριέρας. Ενόσω αυτό δεν επιτυγχάνεται ο δρόμος θα εξακολουθεί να είναι ανηφορικός για τη γυναίκα. Αυτός είναι και ο λόγος που η ίδια θα πρέπει να προσπαθήσει να κατακτήσει θέσεις-“κλειδιά”, όπου είναι δυνατόν να επέλθει η αλλαγή. Δηλαδή, στο Κοινοβούλιο, πρωταρχικά” είχε πει εν έτει 1994 η Joan Kirner, δίνοντάς μου την εντύπωση ότι το καράβι που κυβέρνησε στην τρικυμία, την έκανε ακόμη πιο δυνατή και αποφασιστική στην επιδίωξη της υλοποίησης των πιστεύω της για τη σύγχρονη γυναίκα και αυτή του μέλλοντος.