Τη δεύτερη μέρα μας στην Κούβα την αφιερώσαμε στο να γνωρίσουμε τη σύγχρονη και την ιστορική Αβάνα.
Ομολογουμένως, ιδιαίτερα εντυπωσιακή η Habana Vieja, το σημείο της πόλης που έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο και έχει αναστηλωθεί.
Όμως, διασχίζοντας την πόλη με τα εντυπωσιακά κτίρια, διαπιστώναμε ότι πολλά ήταν σε αποσύνθεση το μέγεθος της οποίας δεν μπορεί να συλλάβει στο σύνολό της καμία φωτογραφία.
Κτίρια με σπάνια αρχιτεκτονική που ρημάζουν, χορταριάζουν…
Οι άνθρωποι φαίνονταν χαλαροί και ευγενικοί. Πουθενά δεν διακρίναμε ένταση και φωνές.
Βεβαίως, στα σημεία που συχνάζουν οι τουρίστες υπήρχε και επαιτεία. Πολλοί μας πλησίαζαν για να μας πουλήσουν (λαθραία) φτηνά πούρα. Στις υπαίθριες αγορές δεκάδες ήταν οι πωλητές σουβενίρ.
Κάποια στιγμή περάσαμε και από την Πλατεία της Επανάστασης και σταματήσαμε για φωτογραφίες.
Πάνω σε δύο δημόσια κτίρια (υπουργεία) τα πρόσωπα δύο ανθρώπων ήταν σκιαγραφημένα με έντονο φως. Το ένα πρόσωπο ήταν γνωστό, ο Τσε, για τον οποίο θα μιλήσουμε πιο αναλυτικά σε άλλο κεφάλαιο.
Το άλλο πρόσωπο ήταν του Καμίλο Σιενφουέγος του λατρεμένου και αδικοχαμένου ήρωα της επανάστασης, τον οποίο ομολογουμένως δεν γνώριζα.
Φρόντισα λοιπόν και διάβασα ότι «γεννημένος στις 6 Φεβρουαρίου του 1932 στην Αβάνα, ο Καμίλο γνωρίστηκε με τους αδελφούς Κάστρο στο Μεξικό το 1956, την περίοδο δηλαδή που προετοίμαζαν την απόβαση στην Κούβα, με την ελπίδα να ανατρέψουν τη δικτατορία του Μπατίστα. Η επαναστατική σπίθα άναψε στον Καμίλο όταν κατά τη διάρκεια μιας διαδήλωσης στην Αβάνα τον προηγούμενο χρόνο, κατά της δικτατορίας του Μπατίστα, δέχτηκε μια σφαίρα στο πόδι και έμεινε στο νοσοκομείο.
Ο Καμίλο αν και μπήκε στην ομάδα του Κάστρο σχετικά αργά, σύντομα ξεχώρισε. Μαζί με τους αδελφούς Κάστρο και τον Τσε αποτέλεσαν την ηρωική τετράδα της επανάστασης. Ο Φιντέλ, αναγνωρίζοντας την γενναιότητα του Καμίλο, λίγο μετά την αποβίβαση στην Κούβα τον έκανε Comandante. Για δύο ολόκληρα χρόνια, οι Καμίλο και Τσε, οι δύο Comandante του επαναστατικού στρατού, έδωσαν σκληρές μάχες. Στις 8 Ιανουαρίου του 1959, πρώτος ο Καμίλο μπαίνει στην Αβάνα θριαμβευτής. Η επανάσταση είχε στεφθεί με επιτυχία.
Ο Καμίλο, όμως, δεν κέρδισε μόνο την επανάσταση. Η προσωπικότητά του είχε κερδίσει την καρδιά του λαού της Κούβας. Είχε χιούμορ, ήταν ιδιαίτερα προσιτός και εξαιρετικά συμπαθής. Αν και αριστερός δεν ήταν κομμουνιστής. Το αγαπημένο παιδί της Κούβας όμως έφυγε νωρίς, αφήνοντας στις καρδιές των Κουβανών ένα τεράστιο κενό. Ακόμα και σήμερα, ακόμα και οι πολύ νεότερες γενιές, πενθούν τον χαμό του Καμίλο τους.
Τον Οκτώβριο του 1959, ο Φιντέλ έστειλε τον Καμίλο στο Καμαγκουέι να συλλάβει τον Huber Matos, που αν και αποτέλεσε έναν από τους αρχηγούς του επαναστατικού στρατού, τώρα έδειχνε να αποστατεί. Αν και ο Καμίλο ήταν φίλος με τον Μάτος τον συνέλαβε, υπακούοντας τις διαταγές του Φιντέλ. Κατά την επιστροφή του στην Αβάνα όμως, το μικρό αεροπλάνο Cessna που επέβαινε ο Καμίλο εξαφανίστηκε και ποτέ δεν βρέθηκε ούτε αεροπλάνο, ούτε Καμίλο»!
Την πρώτη μέρα στην Αβάνα επισκεφτήκαμε εντυπωσιακά μουσεία με θέμα την ιστορία της χώρας και φάγαμε σε εντυπωσιακά εστιατόρια. (Τουλάχιστον ως κτίρια, γιατί το φαγητό, αν και άφθονο, δεν με ενθουσίαζε πάντα.)
Πήγαμε στο Μουσείο της Επανάστασης και είδαμε να ξαναζωντανεύει μπροστά μας η ιστορία. Ήταν εκεί τα αεροσκάφη και τα κανόνια με τα οποία υπερασπίστηκαν οι Κουβανοί τον κόλπο των Χοίρων από την αμερικανική επιδρομή, αλλά και το σκάφος “Granma”, με το οποίο ο Φιντέλ Κάστρο και οι συνεργάτες του έφθασαν μυστικά στην Κούβα από το Μεξικό για να ξεκινήσουν την επανάσταση.
Επιβάλλεται, λοιπόν, εδώ, προκειμένου να καταλάβουμε κάποια πράγματα να πούμε κάτι για την εισβολή στον Κόλπο των Χοίρων, μία αποτυχημένη στρατιωτική επέμβαση στην Κούβα.
Όπως έχει γραφτεί, την επέμβαση αυτή την ανέλαβε μία παραστρατιωτική ομάδα (Ταξιαρχία 2506), υποστηριζόμενη από την CIA, στις 17 Απριλίου του 1961 και είχε ως σκοπό την ανατροπή της επαναστατικής αριστερής κυβέρνησης του Φιντέλ Κάστρο. Ξεκινώντας από την Γουατεμάλα, η δύναμη εισβολής νικήθηκε μέσα σε τρεις ημέρες από τις κουβανικές ένοπλες δυνάμεις, που τελούσαν υπό την άμεση διοίκηση του πρωθυπουργού Φιντέλ Κάστρο.
Όταν ο Τζον Κένεντι ανέλαβε τα ηνία του Λευκού Οίκου, ήταν πια αργά για να ανακόψει τις διαδικασίες εισβολής στην Κούβα που είχε δρομολογήσει ο προκάτοχός του Ντουάιτ Αϊζενχάουερ. Η CIA είχε στρατολογήσει Κουβανούς αντικαθεστωτικούς, οι οποίοι αφθονούσαν στο Μαϊάμι, όπου υπάρχει η αποκαλούμενη “Μικρή Αβάνα”.
Στις 15 Απριλίου το σχέδιο τέθηκε σε εφαρμογή. Οκτώ αμερικανικά βομβαρδιστικά αεροσκάφη B-26 που παρείχε η CIA άρχισαν βομβαρδισμό των αεροπορικών βάσεων της Κούβας και επέστρεψαν στις Η.Π.Α. Τα αεροσκάφη έφεραν διακριτικά της κουβανικής αεροπορίας, ώστε να ήταν δυνατή η τήρηση προσχημάτων ότι επρόκειτο δήθεν περί Κουβανών πιλότων που είχαν αυτομολήσει με τα αεροσκάφη της. Ο κουβανικός στρατός αντεπιτέθηκε και ο Κάστρο αποφάσισε να αναλάβει προσωπικά τον έλεγχο της επιχείρησης. Η κουβανική αεροπορία βύθισε όσα μεταγωγικά πλοία αποπειράθηκαν να φέρουν ενισχύσεις. Στις 20 Απριλίου, οι εισβολείς τελικά παραδόθηκαν και οι περισσότεροι από αυτούς, αφότου ανακρίθηκαν δημόσια, στάλθηκαν πίσω στις Η.Π.Α.
Οι συνέπειες της εισβολής ήταν πολύ σοβαρότερες μακροπρόθεσμα. Η εισβολή κατέληξε σε πολιτική πανωλεθρία των Η.Π.Α. και ήταν μεγάλη ντροπή για την εξωτερική πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών. Ο Τζον Κένεντι διέταξε μία σειρά από εσωτερικές έρευνες σε ολόκληρη τη Λατινική Αμερική. Επιπλέον, η αποτυχημένη εισβολή ισχυροποίησε τη θέση του Κάστρο, ο οποίος διακήρυξε ανοιχτά την πρόθεσή του να υιοθετήσει τον σοσιαλισμό και να ενισχύσει τους δεσμούς του με τη Σοβιετική Ένωση.
Η αντίθεση Η.Π.Α.-Κούβας ήταν πλέον ανειρήνευτη. Η δε στρατηγική συμμαχία της Κούβας με τη Σοβιετική Ένωση οδήγησε τελικά στα γεγονότα της Κρίσης των πυραύλων της Κούβας του 1962.
Εκεί κοντά στο Μουσείο της Επανάστασης ένας από τους δρόμους που αποκλείεται να μην περπατήσεις αν βρεθείς στην Αβάνα είναι η οδός Ομπίσπο (calle Obispo). Ένας πεζόδρομος που κατά τη διάρκεια της ημέρας σφύζει από κόσμο και ενώνει την κεντρική πλατεία με την Παλιά Πόλη (Habana vieja).
Πολλά και τα υπαίθρια βιβλιοπωλεία στην περιοχή. Τα περισσότερα βιβλία στα ισπανικά και θέμα τους ο Τσε και ο Κάστρο. Βρήκα κάποια στα αγγλικά και τα αγόρασα.
Εκεί και το ξενοδοχείο Ambos Mundos που έμενε την δεκαετία του ’30 ο Έρνεστ Χέμινγουεϊ. Το δωμάτιό του, στον τελευταίο όροφο του κτιρίου έχει γίνει μουσείο και έχει καταστήσει το ξενοδοχείο αυτό πόλο έλξης για τους χιλιάδες τουρίστες που περνάνε από την Αβάνα. (Για το σπίτι του Χέμινγουεϊ θα μιλήσουμε σε άλλο κεφάλαιο).
Ωραία η θέα από την οροφή και ακόμα πιο ωραία τα Mohito. Και εκεί, όπως παντού στα εστιατόρια αλλά και στις πλατείες μουσικά σχήματα που παρουσιάζουν κουβανέζικη μουσική, βγάζουν δίσκο για την αμοιβή τους και όλοι πωλούν και Cd.
H ημέρα μας ολοκληρώθηκε στο Μουσείο παρασκευής του εθνικού ποτού Rum, βλέποντας κάποια εντυπωσιακά μουσεία και άλλα κτίρια, με δείπνο στο παλιό λιμάνι και παρακολουθώντας την τελετή των Κανονιών.
Ένα έθιμο από την εποχή των Ισπανών αποικιοκρατών, σε εποχή πολέμων. Πήγαμε νύχτα πάνω στο κάστρο, μαζί με χιλιάδες τουρίστες, για να δούμε αναπαράσταση της …κανονιάς από «Ισπανούς» στρατιώτες. Κάθε βράδυ όταν βαρούσε το κανόνι έδινε σήμα στους πολίτες ότι οι πύλες της παλιάς πόλης κλείνουν.
Για εμάς η πρώτη περιήγηση στην Αβάνα τελείωσε. Την επόμενη μέρα θα ξεκινούσαμε την εξερεύνηση της βόρειας Κούβας.
*Γι’ αυτήν όμως θα μιλήσουμε στο “Νέο Κόσμο” της Δευτέρας.