Η λέξη που επικρατεί θριαμβευτικά όλο το μήνα Ιούλιο του 2015, σε όλα τα ελλαδικά Μέσα Επικοινωνίας, αλλά και της Ελληνικής Διασποράς -Ραδιόφωνο, τηλεόραση, εφημερίδες, περιοδικά και στο Διαδίκτυο- πρέπει να είναι οι ΘΕΣΜΟΙ! Όλοι μιλούν για τους θεσμούς οι οποίοι εάν δεν πουν το Ναι, δυστυχώς η Ελλάδα μας γονατίζει, αλλά μπορούν να έρθουν και χειρότερα!
Τι είναι όμως οι θεσμοί αυτοί και πώς μπήκαν στη ζωή μας τόσο δυναμικά; Εδώ θα ήθελα να κάνουμε μαζί μία έρευνα και η συλλογική μας εργασία ίσως μας φέρει μία κατανόηση μιας πολύ εκλεκτής μας λέξης.
ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Η εύηχή μας, δόκιμη και πανάρχαια λέξη μας θεσμός παράγεται από το γονιμότατο αρχαίο μας ρήμα Τίθημι που σημαίνει θέτω, βάζω, τοποθετώ. Σήμερα το λέμε και Τίθεμαι, τίθεσαι, τίθεται, τιθέμεθα, τίθεσθε, τίθενται. Δεν λέμε τίθονται, ούτε επιτίθονται, αλλά επιτίθενται. Το ρήμα είναι ζωντανό με την αρχαία του κλίση. Ο παρατατικός κλίνεται και στη σημερινή μας γλώσσα: ετιθέμην, ετίθεσο, ετίθετο, ετιθέμεθα, ετίθεσθε, ετίθεντο. Ο Αόριστος: ετέθην, ετέθης, ετέθη. Μετοχή: διατεθειμένος.
Το ρήμα μας μέχρι ήμερα γεννάει λέξεις ολκής: θέση, θέμα, θεμέλιο, ΘΕΣΜΟΣ, θετός, θετικός, θέτω, θεματοφύλακας, θεματογραφία, θεσμοθέτης, αντίθεση, αντιθετικός, διάθεση, αδιάθετος, έκθετος, εκθέτης, έκθεση, σύνθεση, σύνθετος, συνθετικός, υπόθεση, υποθετικός, παράθεση, παράθεμα, παραθετικός, αναθέτω, καταθέτω, παραθέτω, διευθετώ, τοποθετώ, αποθήκη, διαθήκη, προθεσμία, ληξιπρόθεσμος, θετός, θήκη, θέτης, επίθετο, ακόμη και ο θησαυρός, θησαυροφυλάκιο, τι άλλο να αποθησαυρίσεις από αυτό το ρήμα, είναι όντως ένα αστείρευτο πηγάδι. Αυτά ως παράγωγα μπόρεσα να βρω. Σκάψτε και σεις. Θα βρείτε και πολλά άλλα.
ΤΙ ΠΗΡΕ Η ΑΓΓΛΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
Στο πνεύμα της Στήλης, θα ήταν μία πολύ καλή Άσκηση να βρείτε όλοι σας το τι πήραν οι Άγγλοι από όλα αυτά. Ας δούμε μαζί μερικές λέξεις που οικειοποιήθηκαν και που φαίνονται με γυμνό μάτι: Thesis, theme, thematic, antithesis, synthesis, synthetic, hypothesis, parasynthesis, apothecary, epithet, epithetic, Thesaurus. treasure, treasury, treasurer and many more. Ψάξτε και θα βρείτε και πολλές άλλες. Πού να αριθμήσουμε και τα δικά τους παράγωγα! Το ελληνικό γλωσσικό έδαφος είναι πάντα πολύ γόνιμο και δίνει απλόχερα χωρίς να παίρνει τίποτε ως ανταπόδοση!
ΚΑΙ ΛΙΓΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ!
Με έναν απλό ορισμό θα πούμε πως θεσμός είναι κάθε ομαδική ή ατομική ενέργεια ή κάθε σχέση ανάμεσα στα μέλη μιας κοινωνίας, που συνήθως μπορεί να πάρει μια τυπική μορφή όπως νομική. Λέμε κοινωνικός και πολιτικός θεσμός. Επίσης, ο θεσμός του γάμου, της προίκας. Πολιτικός θεσμός είναι ο θεσμός της βασιλείας, του Προέδρου της Δημοκρατίας, οι κοινοβουλευτικοί θεσμοί, που λέγονται και δημοκρατικοί θεσμοί μιας χώρας. H συγκέντρωση όλων των συγγενών στο σπίτι του παππού και της γιαγιάς το Πάσχα είναι ο θεσμός μιας οικογένειας. Οι «Αντίποδες» είναι ένας ετήσιος θεσμός της Ελληνικής Κοινότητας της Μελβούρνης.
Για την ικανοποίηση των ανθρώπινων αναγκών δημιουργήθηκαν όλοι οι οικογενειακοί, εκπαιδευτικοί, οικονομικοί, θρησκευτικοί, κοινωνικοί και οι πολιτικοί θεσμοί.
Όταν ένας θεσμός δημιουργείται με νόμο, τότε ο θεσμός είναι τυπικός και η διαδικασία δημιουργίας του ονομάζεται θεσμοθέτηση.
Δηλαδή οι οργανωμένες και σταθερές σχέσεις και δραστηριότητες που έχουν σκοπό να ικανοποιήσουν σημαντικές κοινωνικές ανάγκες αποτελούν τους θεσμούς.
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΚΑΙ ΘΕΣΜΟΙ
Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) είναι οικονομική και πολιτική ένωση είκοσι οκτώ ευρωπαϊκών κρατών. Ιδρύθηκε την 1η Νοεμβρίου 1993 με τη θέση σε ισχύ της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση(1992), Συνθήκη του Μάαστριχτ. Θεωρείται ως η ισχυρότερη ένωση κρατών μέχρι σήμερα στην παγκόσμια ιστορία, με επιδιώξεις οικονομικού, πολιτικού, κοινωνικού και πολιτιστικού περιεχομένου..
Η ΕΕ έχει ένα σύνολο θεσμών (όργανα) και με αυτούς προωθείται η λειτουργία της. Αυτοί είναι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το Συμβούλιο της ΕΕ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Δικαστήριο, το Ελεγκτικό Συνέδριο. Στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμμετέχουν οι αρχηγοί κρατών ή κυβερνήσεων και αυτό παίζει έναν ιδιαίτερο ρόλο στην ευρωπαϊκή συνεργασία.
Σήμερα χρησιμοποιείται ο όρος θεσμός στην οικονομία για να δηλώσει τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Με τον όρο Θεσμοί εδώ αναφερόμαστε στα θεσμικά όργανα της Ευρώπης όπως είναι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Κομισιόν) και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ).
ΚΑΙ ΩΣ ΕΠΙΜΥΘΙΟ
Η ανωτέρω πολύ στοιχειώδης παρουσίαση της ΕΕ εξυπηρετεί μόνο τα πνεύμα της Στήλης για την εμπέδωση του όρου θεσμός και τη σημερινή του χρήση. Η μελέτη όλων των θεσμικών οργάνων της ΕΕ είναι μία άκρως επίπονη εργασία.
Εμείς όμως που ζούμε σε μία Ομοσπονδία στην Αυστραλία, δεν μπορούμε να καταλάβουμε πώς λειτουργεί μία ΕΕ χωρίς να έχει Σύνταγμα, χωρίς να έχει έναν Πρόεδρο και έναν υπουργό Οικονομικών, έναν κοινό Στρατό και μια κοινή Εξωτερική Πολιτική και να λέγεται Ένωση. Εάν όντως η Ευρώπη ήταν μία πραγματική Ένωση, όπως μία Ομοσπονδία, τότε τα προβλήματα της Ελλάδας δεν θα ήταν μόνο ελληνικά, αλλά προβλήματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τότε γιατί να λέγεται Ένωση;
