Ο Μάθιου Στάιος, ο ομογενής, νευροψυχολόγος και κλινικός ψυχολόγος από τη Μελβούρνη μέσα από τη διδακτορική του διατριβή-έρευνα στοχεύει στο να αναπτύξει τα σωστά εργαλεία διάγνωσης άνοιας για συμπαροίκους τρίτης ηλικίας ώστε να βοηθήσει στο να εξευρεθεί λύση σε ένα από τα πλέον ουσιώδη εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι ηλικιωμένοι της παροικίας μας όταν επισκέπτονται κάποιον ειδικό για να διαπιστώσουν αν τα προβλήματα υγείας τους, είναι προειδοποιητικά συμπτώματα άνοιας. Το εμπόδιο αυτό είναι καταρχήν η γλώσσα, αλλά κυρίως το πολιτιστικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αυτές οι ερωτήσεις των εξετάσεων έχουν συνταχθεί. 

«Οι νευροψυχολόγοι παίζουν ένα σημαντικό ρόλο στην αξιολόγηση της άνοιας και στη διάγνωση των γνωστικών διαταραχών και αυτό οφείλεται στην τεχνογνωσία τους σχετικά με την κατανόηση της σχέσης μεταξύ της λειτουργίας του εγκεφάλου και τη συμπεριφορά. Έρευνες δείχνουν πως όταν χρησιμοποιούνται νευροψυχολογικές δοκιμασίες που έχουν αναπτυχθεί στον αγγλόφωνο Δυτικό κόσμο (δηλαδή, Αυστραλία, ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο), είτε στην Ελλάδα, για την εκτίμηση των Ελλήνων μεταναστών, τα αποτελέσματα των αξιολογήσεων αυτών δεν θεωρούνται έγκυρα και ενδέχεται να οδηγήσουν σε λανθασμένη διάγνωση, κάτι που στη συνέχεια ενδέχεται, επίσης, να επηρεάσει αρνητικά τα αποτελέσματα της θεραπείας» μάς λέει ο κ. Στάιος, ορίζοντας το σκεπτικό αλλά και την μέχρι τώρα επιστημονική γνώση πάνω στην οποία ο ίδιος στήριξε την απόφασή του να καταθέσει την συγκεκριμένη ερευνητική πρόταση στο Πανεπιστήμιο Monash.

Για την ολοκλήρωση της έρευνάς του που θα διαρκέσει από 4-5 έτη απαιτούνται $115.000, χρήματα που προσπάθησε να βρει μέσα από τα κονδύλια που διαθέτει κάθε χρόνο το Συμβούλιο Έρευνας Αυστραλίας (Australian Research Council), αλλά, όπως μάς είπε ο ίδιος, στάθηκε αδύνατο. 

Ποιος θα κάτσει τώρα να ασχοληθεί με μερικές δεκάδες χιλιάδες συμπαροίκους που θα νοσήσουν από άνοια, όταν η έρευνα για την καταπολέμηση του καρκίνου και άλλων νόσων που πλήττουν τον γενικότερο πληθυσμό επείγει πολύ περισσότερο! Και αυτό δεν είναι κάτι που μάς είπε ο ομογενής επιστήμονας, είναι αυτονόητο. Μάς ανέφερε εντούτοις ότι δίνεται προτεραιότητα χρηματοδότησης σε άλλους τομείς έρευνας. 

Και ενώ ο οικονομικός ορθολογισμός κυβερνά (καμία έκπληξη εδώ) τον τρόπο με τον οποίο διατίθενται τα ερευνητικά κονδύλια τα οποία πρέπει να πούμε είναι χρήματα φορολογουμένων και δωρητών, η πραγματικότητα, η οποία θα παραμείνει ίδια και απαράλλακτη για τα επόμενα 40 χρόνια έχει ως εξής…

ΤΟ ΖΟΦΕΡΟ ΜΑΣ ΜΕΛΛΟΝ… 

Ένας στους οκτώ Αυστραλούς ηλικιωμένους που πάσχουν αυτή τη στιγμή από άνοια σε παναυστραλιανό επίπεδο είναι μεταναστευτικής καταγωγής. Οι δύο πολυπληθέστερες ομάδες ατόμων ηλικίας 50 χρονών και άνω, μη αγγλοσαξονικής καταγωγής στην Αυστραλία, εντός των επομένων 40 χρόνων θα είναι αυτοί ιταλικής καταγωγής που σύμφωνα με στοιχεία του Εθνικού Ινστιτούτου Έρευνας Γήρανσης (National Ageing Research Institute), θα αριθμούν τις 170.000 και αυτοί ελληνικής καταγωγής που θα ξεπερνούν τις 90.000. 

Η συσχέτιση των αριθμών χρειάζεται στατιστικό μοντέλο το οποίο σε συνάρτηση με τη συχνότητα εμφάνισης της νόσου στον γενικότερο πληθυσμό μπορεί να μας δώσει προβλέψεις για τον αριθμό των συμπαροίκων που πρόκειται εντός των επομένων 40 χρόνων να νοσήσουν από τη νόσο. 

Γνωρίζουμε ότι αυτή τη στιγμή από τους 53.201 ηλικιωμένους ελληνικής καταγωγής στη Βικτώρια που βρίσκονται σε συντάξιμη ηλικία, οι 34.145 έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα και σύμφωνα με τα στατιστικά μοντέλα που έχουν εφαρμοστεί, οι 25.000 εξ αυτών αναμένεται να εμφανίσουν άνοια.

Εκείνο όμως που όλοι μας χωρίς στατιστικά μοντέλα και στοιχεία διαπιστώνουμε κάθε μέρα είναι ότι όλο και περισσότεροι ομογενείς «χάνονται» στα σκοτεινά μονοπάτια της λήθης και της ψυχικής και σωματικής κατάπτωσης που προκαλεί μία από τις δραματικότερες παθήσεις της εποχής μας -η οποία παραμένει ανίατη- η γεροντική άνοια. Το ακούμε στις καθημερινές μας συζητήσεις με συγγενείς και φίλους. Ο Δημήτρης… η Παναγιώτα… ο Νίκος… η Μαρία δεν είναι καλά. Έχουν άνοια. Και ξαφνικά εξαφανίζονται, τους χάνουμε από τις παρέες μας, και μας χάνουν από τη σκέψη τους και τη ζωή τους.

Οι επιστήμονες δεν σταματούν σε κάθε ευκαιρία να αναφέρουν το πόσο σημαντική είναι η έγκαιρη διάγνωση της άνοιας και έγκαιρη αναγνώριση των προειδοποιητικών ενδείξεων της νόσου γιατί όπως πολλές έρευνες έχουν αποδείξει μειώνουν τα μελλοντικά προβλήματα μνήμης να μην επιδεινωθούν σημαντικά.

Και σ’ αυτό το σημείο, στο σημείο της έγκαιρης διάγνωσης υπάρχει το «ανυπέρβατο» πρόβλημα που περιγράψαμε για τους μετανάστες ελληνικής καταγωγής.

«ΝΕΥΡΟΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΗΣ ΑΥΣΤΡΑΛΙΑΣ»: ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΑΘΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΤΩΝ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΩΝ ΣΥΜΠΑΡΟΙΚΩΝ

Τα εργαλεία εξέτασης των ηλικιωμένων μας για να διαπιστωθεί αν εμφανίζουν συμπτώματα της νόσου, είναι όπως μάς ανέφερε ο ομογενής, νευροψυχολόγος και κλινικός ψυχολόγος, ανεπαρκή αυτή τη στιγμή. 

«Σήμερα η νευροψυχολογική αξιολόγηση των Ελλήνων μεταναστών στην Αυστραλία γίνεται με τη χρήση ψυχομετρικών τεστ τα οποία βασίζονται στα αμερικανικά δεδομένα και με τη χρήση διερμηνέων» μας αναφέρει ο κ. Στάιος. Μία ματιά στις εξετάσεις αυτές, θα εξέπληττε πολλούς καθώς συμπεριλαμβάνουν κάμποσες ερωτήσεις με πολιτιστικές αναφορές που αποξενώνουν όπως για παράδειγμα σε για το ποιος έγραψε το τραγούδι Waltzing Matilda, που δεν θα εξέπληττε κανέναν μας και δεν θα ήταν σίγουρα δείγμα έλλειψης μνήμης αν κάποιος συμπάροικος απαντούσε ότι δεν ξέρει ή δεν θυμάται. Μία τέτοια απάντηση πολύ πιθανόν σε συνάρτηση με άλλες παρόμοιες απαντήσεις σε ερωτήσεις πολιτιστικά «φορτισμένες» όπως αυτή να οδηγήσει τον γιατρό σε λάθος διάγνωση. Σκεφτείτε όμως αν αντί αυτής της ερώτησης, ο συμπάροικος ρωτιούςνταν, σε ποιον αγώνα έδρασε ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης. Οι πιθανότητες να ξέρει αυτή και άλλες απαντήσεις σε πιο σχετικές με την κουλτούρα του ερωτήσεις σίγουρα θα ήταν περισσότερες. 

«Ο στόχος αυτού του ερευνητικού έργου είναι η δημιουργία μιας σειράς νευροψυχολογικών δοκιμασιών – εξετάσεων ειδικά για τα ηλικιωμένα άτομα της ελληνικής παροικίας της Αυστραλίας ώστε να βοηθήσει τους γιατρούς να προσδιορίσουν διαταραχές που είναι γνωστό ότι μειώνουν τη γνωστική λειτουργία και δεν εννοώ μόνο την άνοια. Και τα εγκεφαλικά επεισόδια, οι ψυχιατρικές ασθένειες και άλλες συναφείς παθήσεις, έχουν τις ίδιες συνέπειες. Πολλές έρευνες ανά τον κόσμο έχουν αποδείξει ότι η σωστή εξέταση καθιστά τους γιατρούς σε θέση να παρέχουν παρεμβάσεις ειδικά προσαρμοσμένες για τους ασθενείς τους. Ελπίζω ότι η ολοκλήρωση αυτού του έργου, θα ανοίξει και νέους δρόμους για παράδειγμα, τη σύσταση ειδικών κλινικών στις οποίες θα παρέχονται πολιτισμικά κατάλληλες εκτιμήσεις για τις όποιες υποψίες γνωστικής εξασθένισης υπάρχουν ενώ παράλληλα θα γίνονται και γνωστικές παρεμβάσεις για τους πάσχοντες» αναφέρει ο κ. Στάιος. 

Εκείνο όμως που προέχει είναι να γίνει η αρχή και για να γίνει αυτή η αρχή, με άλλα λόγια για να δώσει το Πανεπιστήμιο Monash το πράσινο φως στον ομογενή επιστήμονα να ξεκινήσει την έρευνά του χρειάζεται το κονδύλι που προαναφέραμε. Για όσους θελήσουν να συνδράμουν στην ερευνητική προσπάθεια του κ. Στάιου θα πρέπει να γνωρίζουν ότι τα χρήματα θα τα διαχειριστεί εξ ολοκλήρου αρμόδια επιτροπή του Πανεπιστημίου σε λογαριασμό του οποίου και θα κατατεθούν. 

Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επικοινωνήσετε με τον ομογενή νευροψυχολόγο στο τηλ. 0449 584 765 ή στην ηλεκτρονική διεύθυνση staios.mathew@gmail.com