Έντονες αντιδράσεις συναντά η εξαγγελία του Εργατικού Κόμματος για αύξηση της φορολογίας στα πακέτα τσιγάρων, ακόμη και μέσα στις τάξεις της ίδιας της κοινοβουλευτικής ομάδας του κόμματος. 

Η εξαγγελία αποτελεί τον κεντρικό άξονα της φορολογικής μεταρρύθμισης που υπόσχεται να εφαρμόσει το Εργατικό Κόμμα, σε περίπτωση που κερδίσει τις επερχόμενες ομοσπονδιακές εκλογές. 

Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, η αύξηση της φορολογίας στα προϊόντα καπνού θα εφαρμοστεί σταδιακά μέχρι το 2020, ανεβάζοντας την τιμή του πακέτου τσιγάρων στα 40 δολάρια. Από την κίνηση αυτή, η αξιωματική αντιπολίτευση υπολογίζει να εξοικονομήσει 47 δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ διατείνεται ότι ο απώτερος στόχος είναι να αποθαρρύνει τους καπνιστές, οδηγώντας στην σημαντική μείωση του καπνίσματος και την προστασία της δημόσιας υγείας. Κι ενώ το γραφείο προϋπολογισμού της Βουλής επιβεβαίωσε την εκτίμηση ότι οι σταδιακές αυξήσεις της τάξης του 12,5% σε τέσσερις φάσεις θα φέρουν στα δημόσια ταμεία 47,7 δισ. δολάρια, τα οποία η αξιωματική αντιπολίτευση σκοπεύει να διαθέσει για την χρηματοδότηση του προγράμματος Gonski για την επιχορήγηση των δημόσιων σχολείων, πολλοί είναι εκείνοι που αμφισβητούν την αποτελεσματικότητα ή ακόμη και το δίκαιο μιας τέτοιας φορολόγησης. 

ΑΜΦΙΛΕΓΟΜΕΝΗ Η ΕΠΙΠΤΩΣΗ ΣΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ

Στα θετικά της άμεσης φορολόγησης είναι ότι αυτού του είδους οι έμμεσοι φόροι είναι πολύ εύκολο να συλλεχθούν και ως εκ τούτου, να διατεθούν για τον σκοπό που προορίζονται, σε σχέση με την άμεση φορολογία εισοδήματος. Μία αύξηση του φόρου στα τσιγάρα στο 75%, εξάλλου, προβλέπεται ότι θα επηρεάσει δραματικά την κατανάλωση, επιτυγχάνοντας αυτόν που ορίζεται ως απώτερος στόχος της εξαγγελίας. 

Ωστόσο, οι επικριτές τονίζουν ότι, πολύ συχνά, το αποτέλεσμα της φορολόγησης προϊόντων που προκαλούν εθισμό μπορεί να έχει απρόβλεπτες συνέπειες. Ένα τέτοιο παράδειγμα ήταν η φορολογία στα αλκοολούχα αναψυκτικά που επέβαλε η κυβέρνηση Rudd και η οποία απέτυχε να μειώσει την κατανάλωση αλκοόλ μεταξύ των νέων, καθώς αυξήθηκε αναλόγως η κατανάλωση ‘σκληρών ποτών’ στις κάβες. 

Στην περίπτωση του καπνίσματος, βέβαια, δεν υπάρχει κάποιο αντίστοιχο υποκατάστατο -πλην του ‘ηλεκτρονικού τσιγάρου’- αλλά οι ειδικοί προειδοποιούν ότι συχνά ένας εθισμός μπορεί να αντικατασταθεί από έναν άλλο, επισημαίνοντας ότι πολλοί καπνιστές ή αλκοολικοί στρέφονται στον τζόγο, όταν κόβουν το τσιγάρο ή το ποτό. Το παράδοξο είναι ότι, αν μειωθεί το κάπνισμα, θα υπάρξει μεν σημαντική πρόοδος στο ζήτημα της δημόσιας υγείας, αλλά θα μειωθούν ανάλογα τα προσδοκώμενα έσοδα από τον φόρο κατανάλωσης, κάτι που πιθανόν να υπονομεύσει τα σχέδια της αντιπολίτευσης για αξιοποίηση των πόρων για την εφαρμογή κοινωνικής πολιτικής. 

ΑΝΤΙΛΑΪΚΟΣ ΦΟΡΟΣ

Αλλά η πιο βασική μομφή κατά της εξαγγελίας του Εργατικού Κόμματος είναι ότι μία πιθανή αύξηση της φορολογίας στο κάπνισμα είναι ουσιαστικά άδικη φορολόγηση, καθώς στρέφεται στα χαμηλότερα οικονομικά στρώματα, στα οποία περιλαμβάνονται περισσότεροι καπνιστές από ό,τι στις ανώτερες τάξεις. Την επισήμανση έκανε, μεταξύ άλλων, ο γερουσιαστής Δυτικής Αυστραλίας του Εργατικού Κόμματος, Joe Bullock, ο οποίος διερωτήθηκε γιατί το κόμμα στρέφεται κατά των ίδιων των ψηφοφόρων του. 

Απαντώντας στην μομφή, ο σκιώδης Υπουργός Οικονομικών, Chris Bowen, δήλωσε: «Οι φτωχοί άνθρωποι καπνίζουν περισσότερο και πεθαίνουν νεότεροι. Αυτό, για μας στο Εργατικό Κόμμα, είναι απαράδεκτο». 

Ο ίδιος ο αρχηγός του κόμματος, Bill Shorten, απέρριψε την ιδέα ότι το μέτρο είναι αντιλαϊκό, λέγοντας ότι αυτό το επιχείρημα συνήθως χρησιμοποιείται από τις μεγάλες καπνοβιομηχανίες που αντιδρούν σε κάθε πρόταση φορολόγησής τους. «Δεν τρώω το επιχείρημα ότι με κάποιον τρόπο είναι αντιλαϊκό να ζητάς από τους ανθρώπους να πληρώσουν περισσότερο τον καπνό. Είναι υπέρ των παιδιών που δεν μαθαίνουν να καπνίζουν σε νεαρή ηλικία. Είναι κάτι που δυσκολεύει την πρόσβαση των ανθρώπων στον καπνό. Αν είσαι εθισμένος, είναι ευκολότερο με αυτόν τον τρόπο να σκεφτείς το ενδεχόμενο να κόψεις το κάπνισμα». 

ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ «MR. 15%»

Η εσωκομματική αντίδραση έρχεται να προστεθεί στα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο αρχηγός του Εργατικού Κόμματος, Bill Shorten, ο οποίος βλέπει την δημοτικότητά του να πέφτει διαρκώς στις δημοσκοπήσεις. Οι επιδόσεις του στην πιο πρόσφατη δημοσκόπηση της Newspoll του έχει ήδη χαρίσει το προσωνύμιο «Mr. 15%», χαρακτηρισμός που ήδη του αποδίδουν οι αντίπαλοί του, εντός και εκτός κόμματος. 

Ο ίδιος τόνισε πως αυτή η εξέλιξη δεν τον αποθαρρύνει από την επιδίωξή του να αντιμετωπίσει τον πρωθυπουργό, Malcolm Turnbull, στις επικείμενες εκλογές: «Δεν εγκαταλείπω ποτέ, γιατί αυτός είναι ο χαρακτήρας μου» τόνισε. Την ίδια στιγμή, το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης εμφανίζεται συσπειρωμένο γύρω από το πρόσωπο του αρχηγού, καθώς μία κίνηση αντικατάστασής του, σ’ αυτήν την φάση, θα αποτελούσε κίνηση πανικού.